Ông Trump công bố kế hoạch dỡ bỏ trừng phạt, người dân Syria đổ xuống đường ăn mừng

'Cơ hội để Syria toả sáng'

Việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt là một thắng lợi đáng kể đối với chính phủ Syria do ông Ahmed al-Sharaa lãnh đạo, người đã nắm quyền vào tháng 12/2024. Điều này có khả năng được coi là một đòn giáng mạnh vào chính phủ Israel, vốn đã leo thang các hoạt động quân sự và mở rộng lãnh thổ ở Syria sau sự sụp đổ của chính quyền Assad.

Phát biểu tại một diễn đàn đầu tư của Saudi Arabia ở Riyadh, ông Trump cho biết ông đưa ra quyết định này sau khi thảo luận với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, cũng như với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

"Syria, họ đã phải chịu đựng biết bao thảm kịch, chiến tranh, giết chóc trong nhiều năm. Đó là lý do tại sao chính quyền của tôi đã thực hiện những bước đi đầu tiên hướng tới việc khôi phục quan hệ bình thường giữa Mỹ và Syria lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ", ông nói.

Ngoại trưởng Marco Rubio dự kiến sẽ gặp Bộ trưởng Ngoại giao Syria tại Thổ Nhĩ Kỳ "vào cuối tuần này", ông Trump cho biết.

Sau nhiều thập kỷ nắm quyền, chế độ Assad đã sụp đổ dưới thời chính quyền Biden vào tháng 12/2024, và các nhà lãnh đạo mới của Syria đã hy vọng ông Trump sẽ xem xét việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nặng nề đối với đất nước.

"Các lệnh trừng phạt rất tàn khốc và tê liệt, và đã phục vụ một chức năng quan trọng – thực sự là một chức năng quan trọng – vào thời điểm đó. Nhưng bây giờ là lúc để họ tỏa sáng", ông Trump nói. "Vì vậy, tôi nói, 'Chúc may mắn, Syria'. Hãy cho chúng tôi thấy điều gì đó thật đặc biệt".

Ông Trump bày tỏ hy vọng rằng chính phủ mới của Syria "hy vọng sẽ thành công trong việc ổn định đất nước và gìn giữ hòa bình".

Tân Tổng thống Syria al-Sharaa trước đây đã thành lập một nhóm vũ trang được gọi là Jabhat al-Nusra, hay "Mặt trận Chiến thắng" trong tiếng Anh, nhóm này đã tuyên thệ trung thành với al Qaeda. Nhưng theo Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ, vào năm 2016, ông đã tách khỏi nhóm khủng bố này.

Ông Trump dự kiến sẽ có cuộc chào hỏi không chính thức với ông al-Sharaa tại Riyadh vào ngày 14/5, một quan chức Nhà Trắng cho biết trước đó hôm 13/5 – đây là cuộc tiếp xúc cấp cao nhất cho đến nay giữa chính phủ mới của Syria và chính quyền Trump. Mỹ chưa chính thức tái lập quan hệ ngoại giao hay công nhận chính phủ al-Sharaa, nhưng các nguồn tin cho biết đã có sự tương tác ở cấp thấp hơn.

Bộ trưởng Ngoại giao Syria, Asaad Al-Shaibani, hoan nghênh tin tức về việc Mỹ dỡ bỏ trừng phạt.

"Chúng tôi coi việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt là một khởi đầu mới trên con đường tái thiết", ông đăng trên X. "Nhờ lập trường của các anh em Arập – đứng đầu là Saudi Arabia – chúng tôi đang mở ra một chương mới hướng tới một tương lai xứng đáng với người dân Syria và lịch sử của họ".

Đặc phái viên Liên hợp quốc về Syria, Geir Pedersen, cũng hoan nghênh thông báo này, nói rằng việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt là cấp thiết để cho phép cung cấp các dịch vụ thiết yếu như y tế và giáo dục, cũng như phục hồi kinh tế.

Động thái của Mỹ diễn ra sau khi Vương quốc Anh và Liên minh châu Âu đã dỡ bỏ một số, nhưng không phải tất cả, các lệnh trừng phạt của họ đối với Syria vào đầu năm nay.

Tại Đồi Capitol, các thượng nghị sĩ hàng đầu của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện – Thượng nghị sĩ Cộng hòa Jim Risch và Thượng nghị sĩ Dân chủ Jeanne Shaheen – đã khuyến khích động thái này trước chuyến đi của ông Trump. Bà Shaheen cho biết trong một tuyên bố hôm 13/5 rằng bà "phấn khởi trước thông báo của Tổng thống về việc hành động nhanh chóng và đang liên hệ với Bộ Ngoại giao và Hội đồng An ninh Quốc gia để đảm bảo rằng cơ hội được chờ đợi từ lâu này không đóng lại đối với Syria".

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, một đồng minh thân cận của ông Trump, đưa ra phản ứng dè dặt hơn.

"Tôi rất có xu hướng ủng hộ việc dỡ bỏ trừng phạt cho Syria dưới những điều kiện phù hợp. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng giới lãnh đạo hiện tại ở Syria đã đạt được vị trí của mình bằng vũ lực, chứ không phải thông qua ý nguyện của người dân", nhà lập pháp bang South Carolina nói.

Ông Graham, người cho biết trong một thông cáo báo chí rằng ông vừa mới đến Thổ Nhĩ Kỳ, lưu ý rằng ông "đã liên lạc chặt chẽ với Israel, vì họ cực kỳ lo ngại về tình hình thực tế ở Syria".

"Trong chuyến đi này, tôi sẽ thảo luận vấn đề này với các đồng minh của chúng ta ở Thổ Nhĩ Kỳ và sẽ duy trì sự phối hợp cực kỳ chặt chẽ với các đồng minh của chúng ta ở Israel để chúng ta có thể hiểu đầy đủ những tác động của việc miễn trừ trừng phạt", ông nói.

Người dân Syria xuống đường ăn mừng

Trong khi đó, các video trên mạng xã hội cho thấy đám đông hân hoan tại quảng trường chính của thành phố Homs. Mọi người được nhìn thấy vẫy cờ Syria và Saudi Arabia khi đám đông hô vang: "Saudi Arabia muôn năm, Saudi Arabia muôn năm! Salman muôn năm, Salman muôn năm!" dường như ám chỉ thái tử Saudi Arabia. Một video khác từ thành phố này cho thấy đám đông lớn tụ tập bên ngoài khi pháo hoa thắp sáng bầu trời đêm.

"Là một người Syria cách mạng, mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là xây dựng lại đất nước mình", Osaid Basha, người đang ăn mừng ở Homs, nói.

Ông cảm ơn Mỹ và nói rằng thông báo của ông Trump "đánh dấu bước đầu tiên hướng tới sự phục hồi, và hướng tới việc khôi phục Syria trở lại trạng thái trước đây – hoặc thậm chí tốt hơn".

"Một trong những mục tiêu chính của cuộc cách mạng – lật đổ chế độ – đã đạt được", ông nói với CNN. "Bây giờ, trọng tâm phải là đưa đất nước tiến lên".

Một video từ thành phố Latakia cho thấy ô tô và xe máy chạy trên đường phố, bấm còi inh ỏi khi những người ngồi trên xe vẫy cờ Syria.

Bộ trưởng Kinh tế và Thương mại của đất nước, Mohammad Nidal al-Shaar, đã rơi nước mắt trực tiếp trên sóng của đài Al Arabiya của Saudi Arabia, khi ông nhấn mạnh rằng Syria "hiện đang bước vào một giai đoạn mới".

"Sự hồi sinh của Syria sắp bắt đầu. Chúng ta đang hướng tới một thời kỳ phục hưng kinh tế, giờ đây cộng đồng quốc tế đã mở lại cánh cửa với chúng ta", ông nói trong nước mắt, nhấn mạnh rằng chính phủ mới và các nhà đầu tư của đất nước đã sẵn sàng.

"Người dân Syria sẽ sớm được hưởng một mức độ nhẹ nhõm và thoải mái chưa từng có", ông khóc.

Natasha Hall, một nghiên cứu viên cao cấp tại Chương trình Trung Đông của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với CNN rằng ngoài việc thông báo này đánh dấu một chiến thắng cho ông al-Sharaa, nó cũng là một chiến thắng cho thái tử Saudi Arabia.

"[Ông Trump] đang nói điều này một cách công khai có lẽ để trấn an những người khác rằng họ đã có sự chấp thuận ngầm để cho Syria một cơ hội tốt hơn, một thời cơ, và vì vậy khía cạnh đối ngoại của việc này là một vấn đề khá lớn", bà Hall nói. "Bây giờ nếu điều đó cũng đi kèm với một cuộc gặp công khai nào đó giữa ông al-Sharaa và ông Trump, hoặc thậm chí là một cuộc gặp bí mật, điều này có nghĩa là Mỹ rõ ràng đang thực hiện các bước đi theo hướng cho Syria một cơ hội để xây dựng lại".

Ông Al-Shaar nói với Al Arabiya rằng ông dự kiến tác động của việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt sẽ bắt đầu ngay khi đất nước được kết nối lại với SWIFT, một dịch vụ nhắn tin kết nối các tổ chức tài chính trên toàn thế giới.

"Các nguồn quỹ sẽ bắt đầu chảy vào, ban đầu từ người Syria ở nước ngoài, sau đó là các quốc gia ủng hộ. Bánh xe kinh tế sẽ bắt đầu quay, và các lời hứa về thương mại và đầu tư sẽ bắt đầu thành hiện thực, vì bối cảnh hiện đã rộng mở cho đầu tư", ông nói. Bộ trưởng cho biết "con đường giờ đã rõ ràng" cho bất kỳ ai muốn đầu tư vào Syria và điều này, đến lượt nó, sẽ mang lại một số sự thở phào về tài chính cho người dân nước này.