Ông Trump: Mỹ sẽ không bảo vệ nếu các thành viên NATO không chi đủ ngân sách cho quốc phòng
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 6/3 đã đặt dấu hỏi về cam kết bảo vệ các đồng minh NATO của Washington, nói rằng ông sẽ không làm điều đó nếu họ không chi trả đủ cho việc phòng thủ của chính mình.
"Đó là lẽ thường, đúng thế”, Tổng thống Mỹ Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục. "Nếu họ không trả tiền, tôi sẽ không bảo vệ họ. Không, tôi sẽ không bảo vệ họ".
Trump nói rằng, ông đã có quan điểm này trong nhiều năm và đã chia sẻ nó với các đồng minh NATO trong nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021 của mình. Ông cho biết những nỗ lực đó đã thúc đẩy các thành viên khác của liên minh xuyên Đại Tây Dương 75 năm tuổi chi tiêu nhiều hơn, nhưng "ngay cả bây giờ, vẫn chưa đủ".
Ông nói thêm: "Họ nên trả nhiều hơn".
Một điều khoản hỗ trợ lẫn nhau là trọng tâm của liên minh NATO, được thành lập vào năm 1949 với mục tiêu chính là đối phó với nguy cơ tấn công từ Liên Xô vào lãnh thổ đồng minh.
Những phát biểu của ông Trump có thể gióng lên những hồi chuông cảnh báo tại các thủ đô từ châu Âu đến châu Á, nơi các nhà lãnh đạo vốn đã lo ngại về khả năng Mỹ rút khỏi cam kết an ninh sau khi ông Trump có những xung đột với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và thể hiện thái độ sẵn sàng hơn trong việc đối thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Trước đó vào ngày 6/3, các nhà lãnh đạo châu Âu cảm thấy lo ngại, đã ủng hộ các kế hoạch tăng cường chi tiêu quốc phòng và cam kết tiếp tục ủng hộ Ukraine.
"Tôi biết một số người có thể lo lắng về tương lai của NATO", Tổng thư ký NATO Mark Rutte nói vào hôm 6/3. "Vì vậy, hãy để tôi nói rõ: Mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương vẫn là nền tảng của liên minh chúng ta. Tổng thống Trump đã khẳng định, cam kết của Mỹ và cam kết cá nhân của ông ấy đối với NATO, đồng thời cũng nhấn mạnh kỳ vọng rằng chúng tôi ở châu Âu phải làm nhiều hơn về chi tiêu quốc phòng".
Tại Phòng Bầu dục, ông Trump nói rằng, các thành viên NATO là những người bạn của ông nhưng đặt câu hỏi liệu Pháp hoặc "một vài nước khác" có bảo vệ Mỹ trong thời điểm khủng hoảng hay không.
"Bạn nghĩ họ sẽ đến bảo vệ chúng tôi chứ? Họ đáng phải làm vậy", ông Trump nói. "Nhưng tôi không chắc lắm".
Trump nói rằng, ông coi NATO là "có tiềm năng tốt" nếu vấn đề chi tiêu mà ông nhìn nhận có thể được giải quyết. "Họ đang lợi dụng chúng tôi về thương mại", ông nói về liên minh an ninh.
Ông Trump từng khẳng định cam kết của Mỹ đối với việc phòng thủ chung của NATO vào tuần trước trong một cuộc họp báo chung với Thủ tướng Anh Keir Starmer.
Tại một cuộc họp của các nhà lãnh đạo châu Âu ở Brussels, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phản hồi những bình luận của ông Trump bằng cách nhắc lại rằng Pháp và các nước châu Âu khác đã tham gia cùng quân đội Mỹ trong cuộc chiến ở Afghanistan sau vụ 11/9.
"Không chỉ người Pháp, mà cả người châu Âu đã có mặt khi chúng tôi được yêu cầu đến Afghanistan. Và nhân tiện, họ cũng không được thông báo trước một cách lịch sự khi (Mỹ rút khỏi Afghanistan)", ông Macron nói. "Chúng tôi là những đồng minh trung thành và đáng tin cậy".
Ông Trump cũng đề cập đến hiệp ước đồng minh của Mỹ với Nhật Bản, điều mà ông đã khẳng định trong một tuyên bố chung với Tokyo vào tháng trước rằng mối quan hệ này đang "phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết".
Thỏa thuận phòng thủ chung này bắt nguồn từ các hiệp định được ký kết sau khi kết thúc Thế chiến thứ hai.
"Chúng tôi có một mối quan hệ tuyệt vời với Nhật Bản, nhưng chúng tôi có một thỏa thuận khá thú vị với họ rằng chúng tôi phải bảo vệ họ, nhưng họ không phải bảo vệ chúng tôi. Bạn biết không? Đó là điều mà thỏa thuận quy định," ôngTrump nói vào hôm 6/3.
"Và nhân tiện, họ kiếm được cả gia tài từ chúng ta về mặt kinh tế... Ai đã ký mấy thỏa thuận này vậy?"
Những phát biểu này gợi nhớ đến những bình luận ông Trump đã đưa ra trong chuyến thăm Nhật Bản vào năm 2019.
Đại sứ quán Nhật Bản chưa phản hồi ngay lập tức yêu cầu bình luận, nhưng Nicholas Szechenyi, một chuyên gia về Nhật Bản tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nói rằng những nhận định của Trump là "không chính xác về mặt kỹ thuật."
Mặc dù hiến pháp Nhật Bản sau Thế chiến thứ hai từng hạn chế các hoạt động quân sự của nước này, nhưng những cải cách gần đây đã cho phép Nhật Bản thực hiện quyền phòng vệ tập thể và hỗ trợ bảo vệ Mỹ trong một số trường hợp nhất định, Szechenyi cho biết.
Những trường hợp như vậy bao gồm khi một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào một quốc gia có quan hệ mật thiết với Nhật Bản đe dọa đến sự tồn tại của Nhật Bản, ông nói.
