Phát huy Tư tưởng Hồ Chí Minh về HTX trong công cuộc đổi mới

(Baonghean) - Sinh thời Chủ tịch Hồ chí Minh rất quan tâm tới phát triển HTX, gắn liền với con đường đi lên CNXH ở nước ta, đặc biệt là mục tiêu đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX theo các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh có cách vận động, kêu gọi thành lập HTX thật đơn giản nhưng có tính chất lý luận sâu sắc: "Ai trồng cây thì được ăn trái, ai muốn ăn trái thì giùm vào trồng cây" hoặc "Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó". Bác ví, vào HTX như là hợp tác để làm một cái nhà: Một người mang một cái cột, một người mang một tấm tranh ở riêng mỗi người mỗi nơi thì lều chẳng ra lều, nhà chẳng ra nhà. Nhưng nhóm những cột ấy, tranh ấy, sức ấy làm ra một cái nhà rộng rãi bề thế... ấy là hợp tác.

Thành viên tổ hợp thêu ren ở Diễn Hoa - Diễn Châu. Ảnh: Cảnh Yên

Từ tác phẩm "Đường kách mệnh" đến thư gửi "điền chủ nông gia" hay những buổi nói chuyện, bài viết sau này và tận năm 1969 trước lúc Người lâm bệnh... đều chứa đựng một tư tưởng nhất quán về vai trò của HTX với đồng bào và nông nghiệp nông thôn. Quan điểm đó của Bác mãi vẫn còn giá trị, nhắc nhở mọi người xác định và nhận thức đúng đắn về bản chất hợp tác, HTX, nhất là sự cần thiết của HTX nông nghiệp trong giai đoạn kinh tế thị trường và hội nhập hiện nay.

Tư tưởng, quan điểm và phương pháp chỉ đạo phát triển về hợp tác của Chủ tịch Hồ Chí Minh rất rõ ràng, vừa hệ thống nhưng lại cụ thể cho từng lĩnh vực và từng giai đoạn, đó chính là sự kế thừa, phát triển sáng tạo tư tưởng về HTX thế giới. Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, các hình thức HTX rất đa dạng, từ thấp đến cao, từ nhỏ, đơn giản đến những hình thức có quy mô lớn. Trong tác phẩm "Đường Kách mệnh" năm 1927 Bác chỉ ra có 4 cách HTX: HTX tiền bạc, HTX mua, HTX bán, Hợp tác xã sinh sản. Người định nghĩa HTX rất rạch ròi: "HTX khác hội buôn ở mục tiêu lợi ích. Hợp tác xã vì lợi ích chung, hội buôn vì lợi ích riêng. Hợp tác xã khác hội từ thiện: Tuy là để giúp nhau nhưng Hội từ thiện chỉ có tiêu đi mà không làm ra, HTX có tiêu nhưng có làm ra. Hợp tác xã giúp nhau một cách bình đẳng: ai cũng giúp mà chẳng ai bị giúp".

Thấm nhuần tư tưởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lãnh đạo kinh tế, Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm đến thành phần kinh tế tập thể, xây dựng, củng cố và phát triển các loại hình HTX. Thực hiện chủ trương xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế nhưng vẫn tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác và HTX trong công cuộc đổi mới toàn diện nền kinh tế quốc dân.

Nhiệm vụ đổi mới, phát triển HTX được Đảng, Nhà nước áp dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về HTX nhuần nhuyễn và sát thực tiễn: Khoán 100, Khoán 10 là những quyết sách tạo ra cơ chế đột phá cho kinh tế hộ, là giải pháp hiệu lực về củng cố, phát huy tác dụng HTX nông nghiệp. Thay thế Điều lệ HTX bằng ban hành Luật HTX 1996, sửa đổi bổ sung Luật 2003, sửa đổi Dự án Luật 2012, nhằm tạo khung khổ pháp lý cho hoạt động của HTX. Nghị quyết TƯ 5 (khóa IX) đặt ra mục tiêu đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể với nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ HTX phát triển. Văn kiện Đại hội lần thứ IX, X và Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ đổi mới của Đảng đã khẳng định: "Kinh tế Nhà nước, cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân". Những chủ trương của Đảng về HTX chính là thực hiện quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Xác định phát triển HTX như là một bộ phận của cách mạng Việt Nam" hoặc "Hợp tác xã, tổ đổi công chẳng những có lợi ngay cho mình mà còn có lợi về sau cho con cháu mình hay "Hợp tác xã như con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nông nghiệp nông dân nước ta".

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết TƯ 5 (khóa IX) và hơn 15 năm thực hiện Luật HTX, phong trào HTX cả nước nói chung khu vực HTX Nghệ An nói riêng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Hợp tác xã tiếp tục phát triển về số lượng, đa dạng về loại hình và nhiều mô hình, điển hình và HTX kiểu mới được thành lập. Kinh tế hợp tác, HTX đã có nhiều đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế, an sinh xã hội và đóng góp tích cực trong việc giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, chất lượng hoạt động của HTX hiện nay vẫn còn nhiều tồn tại. Mục tiêu đến 2010, kinh tế tập thể thoát khỏi tình trạng yếu kém. Tuy vậy, sự phát triển của kinh tế tập thể vẫn hết sức khó khăn. Có thể nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng hiện nay của HTX. Nhiều ý kiến cho rằng trước hết là do nhận thức về HTX chưa đầy đủ của cấp ủy chính quyền, đoàn thể các cấp và ngay cả bản thân HTX. Trong công tác chỉ đạo phát triển kinh tế HTX chưa áp dụng đúng quy luật, chưa thực hiện đúng tư tưởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về HTX.

Ngày nay, chúng ta tiếp tục làm rõ thêm những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về HTX. Phát huy tư tưởng của Người một cách khoa học nhất để đáp ứng yêu cầu phát triển HTX trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, đó chính là quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về HTX một cách thực tế nhất. Đồng thời, đó là những hành động về học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nhân dịp kỷ niệm 122 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, khu vực HTX tỉnh Nghệ An sẽ quyết tâm khắc phục mọi khó khăn để xây dựng các loại hình HTX đủ mạnh, nâng cao nội lực để cạnh tranh hội nhập, xứng đáng là kinh tế tập thể của quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nguyễn Văn Hùng