Phát huy vai trò HĐND tỉnh trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp: Trung tâm của thiết kế thể chế và đổi mới quản trị
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trao đổi về Kỳ họp thứ 31 (Kỳ họp thường lệ) giữa năm 2025.
.png)
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trao đổi về Kỳ họp thứ 31 (Kỳ họp thường lệ) giữa năm 2025.
Thành Duy (Thực hiện) • 09/07/2025
P.V: Thưa đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, đồng chí có thể chia sẻ những trọng tâm lớn của Kỳ họp thường lệ giữa năm 2025 của HĐND tỉnh Nghệ An?
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu: Kỳ họp giữa năm 2025 của HĐND tỉnh rất quan trọng, không chỉ mang tính thường lệ mà còn có tính chất bản lề trên 2 phương diện.
Thứ nhất, đây là kỳ họp đầu tiên sau khi Nghệ An hoàn tất sắp xếp đơn vị hành chính và chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tỉnh, xã). Thứ hai, chúng ta đang bước vào 6 tháng cuối cùng của nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIX của Đảng bộ tỉnh, thời điểm hơn bao giờ hết cần sự thống nhất cao và hành động quyết liệt, đồng bộ để về đích đúng hướng, đúng tầm.
Về nội dung, kỳ họp sẽ tập trung đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm, phân tích các điểm nghẽn, từ đó đề ra các giải pháp thiết thực, có sức lan tỏa để thúc đẩy tốc độ và chất lượng phát triển 6 tháng cuối năm. Đồng thời, HĐND tỉnh cũng sẽ xem xét, quyết nghị nhiều vấn đề quan trọng.
.jpg)
Điểm đáng chú ý ở kỳ họp lần này là phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ đi sâu vào 2 vấn đề “nóng” mà cử tri đặc biệt quan tâm là “việc thực hiện các cơ chế, chính sách cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; khắc phục các hạn chế và nâng cao Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI)”, và “công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, thực phẩm bẩn trên địa bàn tỉnh”.
Thường trực HĐND tỉnh tiếp tục điều hành theo phương châm “bản lĩnh, trách nhiệm, đổi mới, hiệu quả”. Trong tổ chức kỳ họp, HĐND tỉnh sẽ mở rộng không gian thảo luận, tăng thời lượng và chất lượng tranh luận để các nghị quyết khi được ban hành thật sự sát thực tế, khả thi và đồng thuận cao.
P.V: Thưa đồng chí, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đặt ra những yêu cầu gì đối với HĐND tỉnh?
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu: Chính quyền địa phương 2 cấp là một bước chuyển lớn về mặt thể chế và tổ chức bộ máy, hiện thực hóa tư duy quản trị: “Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế vùng, lãnh thổ; mở rộng không gian phát triển. Dựa trên nguyên tắc phân định: “Rõ chủ thể - rõ việc - rõ trách nhiệm - rõ phạm vi - rõ hiệu quả”, Quốc hội ban hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 tại Kỳ họp thứ 9 vừa qua; 28 nghị định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp cũng đã được ban hành.
Các luật, nghị định trên thể hiện rõ xu hướng tăng cường tính chủ động, tự chủ và trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong quản lý Nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội. Đáng chú ý, HĐND cấp tỉnh có nhiều thay đổi về vị thế và vai trò, không chỉ là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương như trước đây mà còn từng bước trở thành “nhà thiết kế thể chế”, đóng vai trò trung tâm điều phối chính sách trong khuôn khổ pháp luật và phân cấp quản lý mới.
Với tính chất đó và đặt trong bối cảnh đặc thù Nghệ An, một tỉnh có diện tích rộng, dân số đông, địa hình đa dạng thì yêu cầu về đổi mới tư duy quản trị càng trở nên cấp thiết. HĐND tỉnh cần nâng cao chất lượng toàn diện trên cả 3 trụ cột: Quyết định chính sách, giám sát thực thi và đại diện cho tiếng nói, quyền lợi của cử tri.
Trong xây dựng chính sách, cần tiếp cận theo hướng “địa phương hóa” và “xã hội hóa”, tức là phải xuất phát từ thực tiễn của từng ngành, lĩnh vực, địa bàn, thay vì áp dụng máy móc, dàn trải. Không thể dùng một chính sách chung cho tất cả, bởi điều kiện tự nhiên, trình độ phát triển, năng lực thực thi và nhu cầu là rất khác nhau.
“Địa phương hóa” ở đây nghĩa là giao quyền cho địa phương được linh hoạt vận dụng chính sách, thậm chí đề xuất cơ chế riêng phù hợp với đặc thù vùng miền. Khi địa phương được chủ động thiết kế chính sách, sự phù hợp và khả năng đi vào cuộc sống sẽ cao hơn, từ đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản trị Nhà nước.
“Xã hội hóa” là yêu cầu huy động sự tham gia rộng rãi của người dân, doanh nghiệp, chuyên gia, tổ chức xã hội trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách. Các quyết sách chỉ thực sự bền vững khi xuất phát từ nhu cầu thật, có sự đồng thuận xã hội và phản hồi từ thực tiễn. Đây là cách tiếp cận dân chủ, khách quan, giúp chính sách không chỉ đúng về lý mà còn trúng về thực tiễn.
Ngoài ra, trong bối cảnh vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc phân cấp, phân quyền phải đi liền với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực cán bộ cơ sở, để địa phương không chỉ “được làm” mà còn “làm được” và “làm tốt”. Việc thiết kế chính sách không thể chỉ từ trên xuống mà cần có sự đối thoại 2 chiều: tỉnh và cấp xã, giữa cấp quyết định và cấp thực thi.
Tóm lại, tiếp cận “địa phương hóa” và “xã hội hóa” trong xây dựng chính sách không chỉ là tư duy đổi mới mà còn là yêu cầu tất yếu để bảo đảm hiệu quả quản trị, tạo động lực phát triển, tăng cường niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào chính quyền, trong đó có HĐND tỉnh.
Về công tác giám sát, khi HĐND cấp huyện không còn thì trọng trách giám sát, theo dõi và đánh giá việc thực thi chính sách, pháp luật phần lớn dồn lên vai HĐND cấp tỉnh. Trong bối cảnh đó, HĐND tỉnh Nghệ An cần chủ động, linh hoạt, chuyên sâu, bài bản, có trọng tâm, trọng điểm hơn. Không chỉ tổ chức các kỳ giám sát định kỳ mà phải tăng cường giám sát chuyên đề, các phiên giải trình, khảo sát độc lập tập trung vào những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh vướng mắc như: Đất đai, môi trường, đầu tư công, giải phóng mặt bằng, cải cách hành chính… gắn với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các vấn đề bức thiết được cử tri quan tâm.
Đặc biệt, HĐND tỉnh phải mở rộng phạm vi, tần suất tiếp xúc cử tri vì chỉ khi nắm bắt đầy đủ tâm tư, nguyện vọng, khó khăn của người dân ở cơ sở thì hoạt động giám sát mới thật sự toàn diện và có giá trị thực tiễn. Cùng với đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng các nền tảng số dùng chung phục vụ giám sát và xử lý kiến nghị của cử tri. Qua đó, không chỉ tăng tính minh bạch và hiệu quả phản hồi mà còn giúp nâng cao chất lượng giám sát theo hướng công khai, theo dõi được tiến độ, trách nhiệm từng cấp, từng ngành.
Trong công tác điều hành, Thường trực và các Ban HĐND, Văn phòng Đoàn ĐBQH – HĐND tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với với UBND, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội. Chúng tôi cho rằng, sự gắn kết, tăng cường liên thông, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức giúp mỗi bên, đặc biệt là HĐND tỉnh đưa ra quyết định đúng, trúng, sát với thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng quản trị địa phương theo hướng công khai, minh bạch và phục vụ, đồng thời tạo sự đồng thuận cao trong xã hội.
P.V: Nhiệm kỳ Đại hội XIX của Đảng bộ tỉnh chỉ còn chưa đầy 6 tháng. Theo đồng chí, HĐND tỉnh cần tập trung vào những trọng điểm gì để góp phần hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu của nhiệm kỳ?
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu: Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh khóa XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025 của Đảng bộ tỉnh đề ra 26 chỉ tiêu chủ yếu bao trùm từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến môi trường, quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Tính đến nay, phần lớn chỉ tiêu đã cơ bản hoàn thành hoặc đang trên đà về đích. Tuy nhiên, vẫn còn một số chỉ tiêu như: GRDP bình quân đầu người, thu ngân sách… cần sự bứt phá mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, vai trò của HĐND tỉnh là rất quan trọng và cần tập trung vào 4 nhiệm vụ trọng điểm:
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý thông qua hệ thống nghị quyết thiết thực, có trọng tâm, trọng điểm, đặc biệt trong các lĩnh vực gắn với thể chế hóa đường lối của Đảng về “Bộ tứ trụ cột” mà Bộ Chính trị đã xác định, nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển. Cụ thể gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới”; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.
Thứ hai, cần tăng cường giám sát hiệu quả việc thực thi các mục tiêu nhiệm kỳ một cách toàn diện. Việc giám sát không chỉ dừng lại ở những chỉ tiêu mang tính định lượng như: Tỷ lệ tăng trưởng, thu ngân sách… mà còn phải mở rộng sang những khía cạnh có tác động trực tiếp và sâu sắc hơn đến đời sống nhân dân, như chất lượng sống, mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp, hiệu quả phục vụ của bộ máy công quyền, hay năng lực triển khai các chính sách an sinh xã hội, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đặc biệt trong bối cảnh bộ máy đã được tổ chức lại theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc giám sát phải sâu hơn vào chất lượng thực thi ở cấp xã.
Thứ ba, HĐND tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành chặt chẽ với UBND tỉnh trong việc tháo gỡ những điểm nghẽn lớn về thể chế và tổ chức thực hiện, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư công, giải phóng mặt bằng và phát triển hạ tầng chiến lược. Không chỉ giám sát, HĐND tỉnh cũng sẽ chủ động rà soát cơ chế, chính sách đã ban hành, sửa đổi những quy định còn rườm rà, thiếu thực tiễn; đồng thời kịp thời điều hòa nguồn lực, ưu tiên vốn, tháo gỡ vướng mắc về pháp lý…
Thứ tư, chuẩn bị thật tốt cho tổng kết nhiệm kỳ và định hướng phát triển giai đoạn tới. Những gì chưa làm được trong nhiệm kỳ này cần được nhìn nhận thẳng thắn, không né tránh, để làm tốt hơn trong nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Tôi tin tưởng rằng, với sự đồng thuận cao của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc trách nhiệm của từng đại biểu dân cử và trên hết là niềm tin của cử tri, Kỳ họp thứ 31 của HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII sẽ thành công tốt đẹp; qua đó thể hiện rõ nét vai trò là “nhà thiết kế thể chế” cho sự phát triển ổn định, bền vững và bao trùm của HĐND tỉnh.
P.V: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh!
