Phòng bệnh tăng huyết áp

(Baonghean)- Huyết áp (HA) là một chỉ số cho biết áp lực bơm máu trong cơ thể, đơn vị đo HA thường tính bằng mmHg, bao gồm hai thành phần: Huyết áp tâm thu nói lên khả năng bơm máu của tim (gọi là HA tối đa). Huyết áp tâm trương nói lên trương lực của động mạch để duy trì dòng máu chảy trong hệ thống mạch máu (gọi là HA tối thiểu). Bình thường ở người trưởng thành HA tâm thu dao động từ 90-139 mmHg, huyết áp tâm trương từ 50- 89 mmHg. Khi HA tâm thu ≥ 140, HA tâm trương ≥ 90 mmHg gọi là tăng huyết áp (THA), có thể chỉ tăng đơn thuần cũng có thể tăng cả hai chỉ số tâm thu và tâm trương.

THA là một bệnh phổ biến, chiếm khoảng 20-25% dân số ở các nước phát triển và khoảng 11-15% dân số ở các nước đang phát triển.

Tăng huyết áp gây ra nhiều biến chứng trầm trọng: Đột quỵ não, suy tim, suy thận, tổn thương mắt...

Nguyên nhân: Khoảng 5-10% THA có nguyên nhân như bệnh lý ở thận, có thai, do sử dụng thuốc...(gọi là THA triệu chứng ), 90% còn lại không tìm ra nguyên nhân (gọi là THA vô căn, THA tiên phát). Một số yếu tố có thể góp phần làm THA như: tuổi, chế độ ăn uống, di truyền, một số loại thuốc, người thừa cân, đái đường...

Triệu chứng chẩn đoán: Thường người THA hay đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, khó ngủ, tiểu đêm... Tuy nhiên cũng có người THA không có triệu chứng gì mà chỉ khi đo HA thấy cao, đây là triệu chứng quan trọng có ý nghĩa quyết định (người bệnh trường hợp này rất nguy hiểm vì dễ bỏ qua).

Điều trị THA: Hiện tại có nhiều loại thuốc hạ huyết áp như thuốc lợi tiểu, chẹn Beta, chẹn Calci, ức chế men chuyển, ức chế giao cảm trung ương, giãn mạch.. Tuy nhiên, điều trị thuốc gì, phối hợp thế nào, phải theo chỉ dẫn của thầy thuốc, đặc biệt là thầy thuốc tim mạch.

Phòng bệnh: Đo HA định kỳ; Duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, đúng giờ giấc, hạn chế ăn mặn, mỡ, ngọt, các chất kích thích thần kinh như rượu, bia, thuốc lá..; Nên ăn nhiều chất xơ rau quả, vitamin C, E, PP; Tăng cường vận động thể lực như đi bộ, chạy, bơi... để chống béo phí, hạn chế xơ vữa động mạch; Đảm bảo giấc ngủ, tránh căng thẳng thần kinh; Cần chú ý khi thời tiết thay đổi, khi từ trong chăn ấm ra ngoài, từ trong phòng ấm mở cửa ra ngoài, từ trên giường xuống đất, khi căng thẳng bức xúc... là những lúc dễ THA và xảy ra đột quỵ não.

BSCK II Hồ Duy Xuân (Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An)