Bỏ sổ hộ khẩu giấy: Tiện lợi nhưng vẫn còn vướng mắc

Vẫn còn vướng mắc

Sau thời điểm bỏ sổ hộ khẩu giấy, từ ngày 1/1/2023, cơ quan chức năng quản lý thông tin cư trú của người dân bằng phương thức điện tử, hay còn gọi là sổ hộ khẩu điện tử. Cụ thể, “khai tử” sổ hộ khẩu giấy, thay vào đó là sử dụng căn cước công dân đã giúp nhiều thủ tục hành chính bớt rườm rà. Theo ông Dương Sỹ Dần, trú ở phường Lê Lợi, TP Vinh, việc bỏ hộ khẩu giấy giúp người dân khi đi làm các thủ tục hành chính đỡ phải mang theo nhiều giấy tờ, tránh được việc thất lạc, lẫn lộn hồ sơ như trước đây…

Người dân làm thủ tục hành chính tại Bộ phận một cửa. Ảnh tư liệu: Đ.C

Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích, thể hiện bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính thì vẫn còn những vướng mắc khiến người dân gặp khó khăn và mất thời gian. Đơn cử, anh N.V.A, trú tại phường Trường Thi cho biết: Mới đây cần nguồn tiền để đầu tư phát triển kinh doanh, khi đến ngân hàng trên địa bàn TP.Vinh để làm thủ tục vay thì phía nhân viên ngân hàng yêu cầu phải có xác nhận nơi cư trú, với lý do để giải quyết hồ sơ vay có thế chấp tài sản (nhà đất), khách hàng cần phải có xác nhận cư trú.

Tương tự trường hợp anh N.V.A, anh Nguyễn Đức Hưng, trú ở xã Nghi Kim, TP.Vinh làm thủ tục chuyển nhượng đất cũng buộc phải có giấy xác nhận cư trú. Theo anh Nguyễn Đức Hưng, khi làm hồ sơ để chuyển nhượng đất, nhân viên tư vấn của văn phòng bất động sản hướng dẫn cần chuẩn bị căn cước công dân, giấy đăng ký kết hôn, xác nhận cư trú để thực hiện các thủ tục tại văn phòng công chứng. Theo anh Hưng “Bỏ sổ hộ khẩu giấy tưởng là sẽ giảm bớt các thủ tục trong giao dịch hành chính nhưng lại sinh ra giấy xác nhận cư trú. Việc này vừa mất công, mất thời gian, phải chạy đi chạy lại từ UBND phường, Công an phường rồi sang văn phòng công chứng”.

Xác nhận vấn đề này, đại diện một văn phòng công chứng trên địa bàn TP.Vinh cho biết, căn cước công dân gắn chip có đầy đủ thông tin của người đi giao dịch. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay các văn phòng công chứng trên địa bàn chưa có máy quét thẻ CCCD, bởi vậy đến thời điểm công dân có việc đến phòng công chứng thì thông tin có trên thẻ CCCD có thể đã có thay đổi, nên buộc phải yêu cầu người giao dịch cung cấp giấy xác nhận cư trú từ cơ quan có thẩm quyền.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh hướng dẫn người dân đăng ký thứ tự làm thủ tục hành chính. Ảnh tư liệu: Nguyên Nguyên

Ngoài ra, tìm hiểu được biết, tại một số địa phương, khi người dân đề nghị được giải quyết thủ tục hành chính liên quan cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân thì vẫn phải qua Công an để xin xác nhận cư trú. Vấn đề này, chị D, một cán bộ công chức tại một đơn vị trên địa bàn TP.Vinh cho hay, người nhà chị ở Thanh Chương về UBND xã xin giấy xác nhận tình trạng độc thân để ra Phú Thọ làm đăng ký kết hôn, nhưng đến UBND xã, cán bộ tư pháp vẫn yêu cầu sang công an để làm xác nhận cư trú, với lý do việc liên thông dữ liệu cũng chỉ mới đọc được một số thông tin mà không thể truy vết được quá trình cư trú. Do vậy cần phải sang công an xã để xác nhận cư trú.

Cần sớm đồng bộ

Từ thực tế vấn đề nêu trên, theo xác nhận của một cán bộ công an phường trên địa bàn TP.Vinh, mỗi ngày công an phường tiếp nhận yêu cầu xác nhận nơi cư trú trung bình cho 10 người, chủ yếu để làm thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, vay vốn, các thủ tục công chứng…

Về lý do, mặc dù công dân xuất trình thẻ CCCD, nhưng hiện nay các phường, xã, văn phòng công chứng… chưa có máy quét thẻ CCCD nên chưa sử dụng được hình thức đọc mã QRCode, đọc chíp trên thẻ CCCD, trong khi đây là phương thức nhanh nhất, cho thông tin đầy đủ nhất. Cũng theo cán bộ công an phường, thay cho việc phải đến trực tiếp, công dân có thể gửi yêu cầu xác nhận thông tin về nơi cư trú qua dịch vụ công trực tuyến để được xác nhận bằng văn bản điện tử. Tuy nhiên, phần lớn công dân chưa biết làm, cán bộ phường xã cũng chưa thực sự tận tình hướng dẫn nên đẩy trách nhiệm sang công an.

Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh hướng dẫn người dân tại phố đi bộ đăng ký tài khoản định danh điện tử. Ảnh tư liệu

Liên quan đến vấn đề này, gần đây Sở Tư pháp đã phối hợp với Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân trực thuộc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư- Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) tổ chức hội nghị với nội dung khảo sát, trao đổi thông tin về quy trình nghiệp vụ của tổ chức hành nghề công chứng, Trung tâm phục vụ hành chính công và nhu cầu về việc xác thực thông tin công dân; Giới thiệu tính năng, công dụng các thiết bị của Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân.

Theo bà Nguyễn Thị Mai, Phó trưởng phòng Bổ trợ tư pháp, Sở Tư pháp Nghệ An: Tại hội nghị, đại diện các văn phòng công chứng đã nêu những vướng mắc, khó khăn trong xác nhận giấy tờ liên quan thủ tục hành chính sau khi bỏ sổ hộ khẩu giấy, như chưa có máy quét thẻ CCCD, bởi vậy vẫn phải yêu cầu người đi giao dịch cung cấp giấy xác nhận cư trú, dẫn đến phiền hà bởi mất công, mất thời gian. Vấn đề này, tại hội nghị, Sở cũng đã quán triệt các văn phòng công chứng, trong trường hợp các giấy tờ mà thông tin chưa khớp với nhau mới cần thiết phải xác nhận nơi cư trú chứ không áp dụng với mọi trường hợp. Đồng thời trên cơ sở nhu cầu của các văn phòng công chứng, Sở đã đề xuất để đặt mua máy quét thẻ CCCD nhưng hiện nay bên cung cấp vẫn chưa có.

Chụp ảnh làm thẻ căn cước công dân tại Bộ phận Một cửa Công an tỉnh Nghệ An. Ảnh tư liệu

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá Lương Thế Lộc - Trưởng phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh khẳng định: Chúng tôi đã tuyên truyền rất nhiều, khi bỏ sổ hộ khẩu giấy có 7 phương thức mà công dân, các cấp ngành, đơn vị giải quyết thủ tục hành chính thực hiện, gồm: Sử dụng thẻ CCCD gắn chíp điện tử là giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cá nhân, nơi thường trú. Sử dụng thiết bị đọc mã QRCode trên thẻ CCCD có gắn chíp, tích hợp với máy tính, thiết bị di động để đọc các thông tin công dân trên thẻ CCCD. Sử dụng thiết bị đọc chíp trên thẻ CCCD. Người dân tra cứu, khai thác thông tin cá nhân trực tuyến tại địa chỉ: https://dichvucong.dancuquocgia.gov.vn và làm theo hướng dẫn. Sử dụng ứng dụng VNeID hiển thị các thông tin trên thiết bị điện tử để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, giao dịch dân sự. Sử dụng giấy xác nhận thông tin về cư trú (do cơ quan công an cấp). Sử dụng thông báo số định danh cá nhân và thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để chứng minh nơi cư trú của người dân.

Như vậy, việc bỏ sổ hộ khẩu giấy tức là bỏ hình thức quản lý dữ liệu cư trú bằng sổ sách, giấy tờ. Nhà nước vẫn duy trì quản lý hộ khẩu, chỉ là thay thế hình thức quản lý thông tin sang phần mềm công nghệ thông tin hiện đại, hiệu quả hơn. Bởi vậy với thực tế còn những vướng mắc gây khó cho người dân, các cấp ngành cần sớm kiểm tra, hướng dẫn tháo gỡ.

Được biết, đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các tổ công tác thành lập theo Quyết định số 2416/QĐ-UBND của UBND tỉnh triển khai trong tháng 3/2023. Trong đó, về cải cách thủ tục hành chính: Các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện, UBND cấp xã tiếp tục rà soát, đánh giá và kiến nghị đơn giản hóa thành phần hồ sơ, trình tự thực hiện. Tiếp tục kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh và Bộ phận Một cửa các cấp. Thực hiện nghiêm việc công khai, minh bạch trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính, bảo đảm 100% thủ tục hành chính được công bố, công khai đầy đủ, đúng hạn và 100% các hồ sơ, thủ tục hành chính tiếp nhận, giải quyết tại các cơ quan, đơn vị được theo dõi trạng thái xử lý trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh để người dân, doanh nghiệp có thể giám sát, đánh giá quá trình thực hiện. Tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, kiểm tra, xử lý kịp thời các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, tự ý đặt ra thủ tục hành chính không đúng quy định hoặc để chậm, muộn nhiều lần.