Một di tích văn hóa lịch sử đang xuống cấp
Nằm về phía Tây Nam, cách thị trấn Con Cuông khoảng 300 m, bia Ma Nhai, một di tích lịch sử văn hoá độc đáo đang dần bị mai một.
Lịch sử ghi lại rằng, vào năm 1335, ở phía Tây Nam Nghệ An luôn bị bọn nghịch đảng ở bên ngoài đến quấy phá, cướp đất, giết người, cướp của. Vua Trần Hiến Tông cùng với tể tướng văn võ song toàn là Nguyễn Trung Ngạn đích thân vào đốc chiến.
Nhà vua đặt đại bản doanh tại núi Cự Đồn, Mật Châu (nay là thôn Thành Nam thuộc xã Bồng Khê, huyện Con Cuông). Quan quân nhà Trần dùng chiến thuật vừa tập kích vừa chiêu dụ hàng, bọn nghịch tặc đã dần rút lui, duy chỉ có một tên Nghịch Bổng không chịu đầu hàng mà quấy phá ngày thêm hung hãn.
Vì công việc của triều chính, cần Vua Trần Hiến Tông phải về Thăng Long, được thể bọn nghịch đảng lại tập trung phá phách mạnh hơn. Thái Thượng Hoàng Trần Minh Tông tuy tuổi đã cao nhưng vẫn thân chinh vào vùng Mật Châu, Cự Đồn cùng tể tướng Nguyễn Trung Ngạn dẹp loạn.
|
|
;){kind=link}
Một vua, một tướng vốn đã cùng nhau vào sinh ra tử, tâm đầu ý hợp, nay lại cùng nhau chinh chiến. Chỉ một trận đánh đã làm cho bọn nghịch đảng "thất điên, bát đảo" vội hồi quân và quỳ lạy xin đầu hàng tha tội chết. Dẹp xong giặc, Vua ngồi trên thuyền cảnh nên thơ, Thái Thượng Hoàng Trần Minh Tông xuống chiếu lui quân, rồi sai Nguyễn Trung Ngạn ghi lại chiến công hiển hách này lên vòm đá núi gọi là "Ma Nhai kỳ Công Văn".
Lúc bấy giờ là vào tháng 12 nhuận niên hiệu Khai Hữu năm thứ bảy Ất Hợi 1335. Như vậy, bia Ma Nhai là bài văn ghi lại chiến công rạng rỡ của quan, quân Nhà Trần trong việc giữ gìn bờ cõi, thu lại non sông bị mất, thể hiện được thanh thế của nước Đại Việt trong sự nghiệp củng cố và bảo vệ nền độc lập của dân tộc.
Sau 675 năm trải qua nắng, bụi, thời gian và cả sự tàn phá của con người trên đỉnh vòm đá, dòng nước chảy bị thay đổi, ảnh hưởng đến các dòng chữ ghi trên đá, một số chữ bị meo mốc che lấp, cảnh vật ở hang động này cũng bị biến dạng, không được bảo vệ và khắc phục nên bia Ma Nhai có nguy cơ bị xoá sổ.
Rất mong Nhà nước quan tâm tạo điều kiện tu bổ bia Ma Nhai để phục vụ cho du lịch sinh thái và để cho con cháu đời đời ghi nhớ công lao của tổ tiên đã anh dũng chống giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi cho hoà bình, hạnh phúc hôm nay.
Phùng Văn Mùi