Khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan – Địa chỉ văn hóa tâm linh Xứ Nghệ

(Baonghean) - Ngày 30/9/2003, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt Đề án quy hoạch bảo tồn tôn tạo di tích lịch sử văn hóa Kim Liên với tổng diện tích 215,68 ha. Ngày 10 tháng 5 năm 2004, lễ khởi công thực hiện Dự án đã được long trọng tổ chức.Sau 7 năm thực hiện, đến nay dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục chính, trong đó có Khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan là cụm di tích quan trọng trong tổng thể dự án, sẽ chính thức được khánh thành vào ngày 3/6 tới đây.

Cụ bà Hoàng Thị Loan tạ thế ngày 22 tháng Chạp năm Canh Tý (1900) và được an táng ở chân núi Tam Tầng, thuộc dãy Ngự Bình, xứ Huế. Năm 1922, người con gái cả là Nguyễn Thị Thanh đã đưa hài cốt Mẹ về táng trong vườn nhà ở Làng Sen. Năm 1942, ông Nguyễn Sinh Khiêm đã bí mật đưa hài cốt Mẹ lên núi Động Tranh, thuộc dãy Đại Huệ. Mãi bốn năm sau, năm 1946, khi nước nhà đã độc lập, thì mọi người trong dòng họ và bà con làng xóm mới biết vị trí phần mộ của Cụ Bà. Kể từ đó, đặc biệt là sau khi cuộc trường kỳ kháng chiến chống giặc ngoại xâm thắng lợi, đất nước thống nhất, nơi đây trở thành một địa chỉ văn hóa và tâm linh của đông đảo đồng bào, chiến sỹ. Mọi người đến đây để chiêm bái, ngưỡng mộ và ghi ơn. Trong tâm thức của nhân dân, Cụ bà Hoàng Thị Loan đã trở thành một bậc Quốc mẫu, một tấm gương phụ nữ tiêu biểu của nước nhà.

Cổng và đường lên mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan


Khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan

Thể theo nguyện vọng của đồng bào, chiến sỹ cả nước, để tri ân công lao của Cụ, năm 1983, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Nghệ Tĩnh đã ra Nghị quyết về việc xây dựng phần mộ của Cụ bà Hoàng Thị Loan. Ngày 9/5/1984 khởi công. Ngày 16/5/1985, công trình xây dựng phần mộ hoàn thành và là công trình quan trọng trong tổng thể Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại quê hương Nam Đàn. Cuộc đời Cụ bà Hoàng Thị Loan, cùng với các con đã trở thành huyền thoại, có ý nghĩa vô cùng sâu sắc trong đời sống tinh thần của các tầng lớp nhân dân. Khu mộ của Cụ bà đã trở thành một di tích thiêng, cuốn hút tình cảm và sự quan tâm của đồng bào cả nước.

Trước nhu cầu thăm viếng ngày càng đông của nhân dân cả nước, Đảng bộ và Chính quyền tỉnh Nghệ An đã quyết định bảo tồn, tôn tạo lại khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan trong tổng thể dự án Bảo tồn, tôn tạo khu di tích lịch sử - văn hoá Kim Liên gắn với phát triển du lịch. Sau một thời gian chuẩn bị chu đáo, đặc biệt là việc lựa chọn các phương án thiết kế, ngày 21/7/2010, công trình được khởi công. Sau gần một năm khẩn trương thi công, với tinh thần trách nhiệm cao nhất, tình cảm sâu sắc nhất của cán bộ, công nhân và nhân dân xã Nam Giang, huyện Nam Đàn cùng đồng bào chiến sỹ tỉnh Nghệ An, đến nay, phần mộ của Cụ đã hoàn thành. Việc bảo tồn, tôn tạo phần mộ Cố Hà Thị Hy - Bà nội của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã được đồng thời tiến hành tu bổ, nâng cấp và hoàn thành trong thời gian vừa qua.

Khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan là một công trình kiến trúc thu hút sự quan tâm và tài năng sáng tạo của đông đảo giới kiến trúc cả nước. Từ chân núi, qua mấy trăm bậc đá lần theo lối mòn xưa lên mộ Người. Mái che mộ có hình khung cửi cách điệu, gợi nhớ cuộc đời canh cửi vất vả để nuôi chồng, nuôi con thuở sinh thời của Cụ. Phía sau mộ là bức phù điêu bằng đá trắng khắc họa hình những cánh sen thanh cao, tinh khiết của quê nhà và cũng là biểu tượng về cuộc đời và nhân cách của Cụ Bà. Công trình hài hòa với cảnh quan Động Tranh, dãy Đại Huệ và với cả một vùng non nước Hồng Lam như chính cuộc đời Bà. Khu Mộ hướng về phương Nam, nhìn ra Núi Hồng - Sông Lam, nơi hội tụ linh khí của cả vùng xứ Nghệ.

Khu mộ Cố bà Hà Thị Hy - Ảnh trong bài: Xuân Nhường

Đồng chí Nguyễn Xuân Đường - Uỷ viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban tổ chức khánh thành Khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan, cho biết: Phần mộ Cụ Bà cùng với hệ thống di tích lưu niệm Hồ Chí Minh ở Nam Đàn trong tổng thể Dự án Bảo tồn, tôn tạo khu di tích Văn hoá - Lịch sử Kim Liên gắn với phát triển du lịch và hệ thống Di tích về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên địa bàn tỉnh Nghệ An là những di tích có giá trị lịch sử - văn hóa đặc biệt. Vì thế Tỉnh ủy, UBND tỉnh xác định Lễ khánh thành công trình bảo tồn, tôn tạo khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan là một sự kiện văn hóa có ý nghĩa chính trị quan trọng, có sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và nhiều địa phương trong cả nước.

Đến thời điểm hiện nay, mọi công tác chuẩn bị cho buổi lễ đang được các ban, ngành liên quan gấp rút hoàn thành một cách chu đáo nhất. Việc tỉnh Nghệ An tổ chức trang trọng lễ khánh thành khu mộ Cụ bà Hoàng Thị Loan là thể hiện tình cảm sâu sắc, biết ơn của những người con trên quê hương xứ Nghệ nói riêng và nhân dân cả nước nói chung đối với Người Mẹ Làng Sen – Người Mẹ Việt Nam muôn vàn kính yêu.

Thanh Thủy