Nghĩ về tính thiêng trong Lễ hội Làng Sen

Lễ hội Làng Sen là lễ hội mới hình thành kỷ niệm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, đưa dân tộc ta bước sang kỷ nguyên độc lập tự do và CNXH. Người được sinh ra ở Làng Sen - Kim Liên - Nam Đàn - Nghệ An. Như vậy hiện nay chúng ta đang tiến hành lễ hội Làng Sen gắn với ý nghĩa kỷ niệm ngày sinh Bác Hồ (19/5). Vậy bản chất của lễ hội Làng Sen là lễ hội mừng sinh nhật Bác Hồ.

Yếu tố linh thiêng trong Lễ hội Làng Sen được thể hiện qua tâm thức của nhân dânvà Bác Hồ đã và đang hiện hữu trong đời sống tâm linh của người dân Việt Nam, Người được suy tôn như một bậc thánh hiền. Đây chính là ý nghĩa linh thiêng của Lễ hội Làng Sen.

Cộng đồng đến với di tích Làng Sen là đến bằng sự tôn vinh ngưỡng mộ, tưởng niệm Người, đồng thời vừa có ý nghĩa cầu mong Bác che chở, phù hộ độ trì cho mình và dân tộc Việt Nam được sống trong độc lập tự do hạnh phúc, với niềm tin được Bác tiếp thêm sức mạnh tinh thần từ một người cụ thể tạo nên sức mạnh và giá trị văn hoá mới cho cả cộng đồng.

Rước ảnh Bác trong Lễ hội Làng Sen. - Ảnh:S.M

Một trong những yếu tố tạo nên sự linh thiêng cho lễ hội Làng Sen đó là không gian của lễ hội. Với lễ hội Làng Sen, không gian phải là Làng Sen và những di tích ở chính Làng Sen, làng Hoàng Trù, quê nội, quê ngoại của Người. Song điều mà mọi người còn phân vân, 9 mùa lễ hội Làng Sen vừa qua, lễ khai mạc và các hoạt động khác vẫn đang diễn ra tại Thành phố Vinh.

Vậy Thành phố Vinh không thể được gọi là không gian thiêng của Lễ hội Làng Sen? Nếu lễ khai mạc gắn với các trình thức lễ nghi cổ truyền để tạo ra yếu tố thiêng tại chính Làng Sen, Kim Liên nơi Bác sinh thành thì tính thiêng tại lễ hội sẽ thăng hoa lên rất nhiều, mọi người được giao hoà trong niềm cộng cảm ở những giờ phút thiêng liêng nhất, trong một không gian thiêng liêng nhất, được giao cảm và cầu mong những điều tốt đẹp trước anh linh của Người, thoả mãn ước vọng tâm linh, tín ngưỡng của họ.

Tuy nhiên, dù có gắn với phát triển du lịch thì lễ hội truyền thống nói chung và lễ hội Làng Sen nói riêng không thể thiếu một không gian thiêng. Không gian thiêng được tạo nên từ việc gắn các hoạt động nghi lễ và hội với di tích Làng Sen, các hình thức diễn xướng tâm linh, đó là lễ rước, lễ viếng, lễ dâng hương, dâng hoa và các hình thức diễn xướng khác cần được thực hiện nghiêm cẩn hơn, thành kính hơn. Cần nghiên cứu một cách nghiêm túc các hình thức lễ nghi tại lễ hội Làng Sen để tạo được không gian thiêng Làng Sen, lễ nghi thiêng Làng Sen theo đúng nghi lễ cổ truyền của dân tộc, đó là niềm mong ước của mọi người khi đến với Lễ hội Làng Sen.

Vì vậy, mặc dù lễ hội Làng Sen ra đời trong thời đại mới nhưng yếu tố thiêng, tính thiêng trong lễ hội Làng Sen không bị mất đi mà vẫn mang đậm tính dân gian truyền thống, bởi yếu tố thiêng trong tâm thức người dân đối với Vị lãnh tụ kính yêu đã trở thành huyền thoại, Hồ Chí Minh đã trở thành bất tử trong tâm thức của người dân Việt Nam.

Vũ Ba Lan