Bất cập trong quản lý, sử dụng đất tại các xưởng chế biến khoáng sản ở Quỳ Hợp

Trước tình hình thất thu thuế sử dụng đất và nhiều bất cập trong quy hoạch, quản lý, sử dụng đất trên địa bàn Quỳ Hợp, cuối tháng 3 năm 2011, UBND tỉnh và Sở Tài nguyên môi trường đã tiến hành kiểm tra và chỉđạo UBND huyện Quỳ Hợp rà soát tình hình thuê đất của các doanh nghiệp tại các cụm công nghiệp nhỏ trên địa bàn huyện.

Qua kiểm tra cho thấy, trong tổng số 7 cụm công nghiệp chế biến khoáng sản trên địa bàn có 2 cụm đã được quy hoạch thành khu công nghiệp (KCN) nhỏ, 1 cụm đã có chủ trương quy hoạch của UBND tỉnh, 4 cụm còn lại chưa có chủ trương và cũng chưa được quy hoạch.

Trong tổng số 117 xưởng chế biến khoáng sản, đá các loại, có 45 xưởng nằm trong 2 cụm công nghiệp đã được quy hoạch, 6 xưởng nằm trong cụm công nghiệp đã có chủ trương quy hoạch, còn 49 xưởng nằm trong các cụm công nghiệp chưa được quy hoạch, 17 xưởng nằm rải rác không thành cụm. Về tình hình thuê đất, đến nay có 27/117 xưởng nằm ngoài KCN đã hoàn thành thủ tục thuê đất, 49 xưởng đang lập hồ sơđề nghị cho thuê đất, còn lại 41 xưởng chưa lập hồ sơ thuê đất.

Đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại là hướng ưu tiên
của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản Quỳ Hợp.

Cụ thể, tại KCN Thung Khuộc, một trong những KCN được hình thành sớm nhất tại Quỳ Hợp khi được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2001, tổng diện tích là 26,12 ha, có 27 xưởng chế biến đã được đầu tư xây dựng nhưng tất cả các xưởng không có giấy phép chế biến, chỉ có 11 trên tổng số 27 doanh nghiệp (xưởng) có giấy phép khai thác, chế biến mỏ. Đáng chú ý là để hoàn tất thủ tục thuê đất thì chỉ có 21 xưởng là đủđiều kiện, còn lại 6 xưởng không đủđiều kiện vì xây hàng rào lấn chiếm hành lang an toàn giao thông.

Tương tự, KCN Châu Quang được hình thành từ năm 2005, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch tổng diện tích là 21,65 ha. Trong số 18 xưởng đã đầu tư xây dựng trong KCN thì tất cả các xưởng đều không có giấy phép chế biến, chưa có xưởng nào được thuê đất hoặc đã nạp hồ sơđề nghị thuê đất nhưng chưa được xét duyệt.

Cụm công nghiệp Châu Hồng được hình thành từ năm 2004 và được UBND tỉnh cho chủ trương lập quy hoạch nhưng đến nay chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Hiện tại đã có 6 xưởng chế biến đầu tư xây dựng nhưng tất cả các xưởng đều không có giấy phép chế biến; 5/6 doanh nghiệp có giấy phép khai thác, chế biến mỏ.

Tương tự, các cụm Công nghiệp: Thọ Hợp, Châu Lộc, Đồng Hợp, Tam Hợp và 17 xưởng chế biến nằm rải rác trên các địa bàn các xã Châu Cường, Châu Tiến, Thị trấn Quỳ Hợp, Châu Quang, Nghĩa Xuân đều hoạt động khi chưa có giấy phép chế biến hoặc chưa hoàn tất thủ tục thuê đất.

Thực tế kiểm tra cho thấy còn tồn tại một số mặt yếu kém, bất cập về quản lý. Trước đây, với ý đồ hình thành các KCN chế biến tập trung, tỉnh và huyện kêu gọi các doanh nghiệp đưa xưởng vào hoạt động nên thủ tục có nhiều châm chước về thủ tục pháp lý.

Mặt khác, do trước đây phần đất quy hoạch các KCN hoặc đất mà các doanh nghiệp đặt xưởng chế biến phần lớn là đất hoang hoá hoặc diện tích đất nông nghiệp sử dụng kém hiệu quả; nay doanh nghiệp phát triển, có điều kiện hơn thì mới đặt ra vấn đề thu thuế tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên, để làm thủ tục hồ sơ cho các doanh nghiệp thuê đất cũng không đơn giản. Tại KCN Thung Khuộc, thị trấn Quỳ Hợp có 6 doanh nghiệp xây dựng bờ rào lấn chiếm hành lang an toàn giao thông, không thực hiện đúng cam kết của UBND huyện về tạm mượn đất để xây dựng bờ rào.

Mặc dù UBND huyện đã yêu cầu doanh nghiệp tháo dỡ tường bao và làm thủ tục thuê đất nhưng doanh nghiệp chưa thực hiện. Tại KCN Châu Quang, mặc dù đã được UBND tỉnh phê duyệt là khu vực sử dụng chế biến khoáng sản nhưng trong bản đồđịa chính ghi là đất quốc phòng và đất khai thác mỏ nên chưa thể chỉnh sửa để các doanh nghiệp làm hồ sơđề nghị xin thuê đất.

Để tháo gỡ các vướng mắc, bất cập trên, UBND huyện Quỳ Hợp đã có văn bản giải trình, đề nghị UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan cho quy hoạch theo hiện trạng các KCN Thọ Hợp, Đồng Hợp; đẩy nhanh tiến độ quy hoạch KCN Châu Hồng theo hướng giữ nguyên hiện trạng các xưởng đã hình thành; đẩy nhanh tiến độ quy hoạch KCN Minh Hợp để gom các xưởng tại Tam Hợp vào; hạn chếđến mức thấp nhất việc xây dựng các xưởng chế biến mới.

Cùng với đó, UBND huyện cũng đề nghị UBND tỉnh tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp nằm trong 2 KCN đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ thuê đất; các doanh nghiệp, xưởng chế biến nằm rải rác, chưa có quy hoạch thì cho các doanh nghiệp đủđiều kiện, năng lực lập hồ sơ thuê đất cục bộ...

Nguyễn Hải