Tranh Rồng

(Baonghean.vn) -Trong những ngày Xuân đến, Tết về, các gia đình người Việt không có nhà nào là không treo tranh Tết. Là một dân tộc có lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm oai hùng nên trong ngày Tết, người Việt thường treo những loại tranh lịch sử như Trưng Trắc cưỡi voi đuổi giặc, Ngô Quyền đánh quân Nam Hán, Đinh Bộ Lĩnh cờ lau tập trận…

Đây là những loại tranh tạo nên cảm giác ấm áp, hùng tráng và đầy tự hào.Và tất nhiên, như theo quy ước không thành văn thì, năm nào cầm tinh con vật gì thì năm đó tranh của các con vật đó sẽ là những điểm nhấn chính trong vô vàn sắc tranh Tết của người Việt xưa-nay.

Năm nay, năm Nhâm Thìn (2012) năm cầm tinh con Rồng, nên những bức tranh Rồng sẽ có dịp đua màu, khoe sắc. Loại tranh về Rồng cũng rất phong phú và đa dạng. Là con vật linh, biểu tượng cho sự cao quý, kỳ diệu, may mắn, thành đạt, mạnh mẽ, sức vươn lên bất diệt và những gì tốt đẹp nhất, Rồng đã trở thành đề tài phổ biến cho mọi loại hình nghệ thuật, nhất là trong nghệ thuật hội họa, điêu khắc.

Một số tranh Rồng liên quan đến vương triều, thần quyền. Đó là những bức tranh như Lưỡng long triều nhật, Lưỡng long triều nguyệt, Lưỡng long tranh châu, Long phượng tranh châu... Tranh Lưỡng long triều nhật (đôi Rồng chầu mặt trời), Lưỡng long triều nguyệt (đôi Rồng chầu Mặt trăng) tượng trưng cho sự hoàn hảo, cân bằng của vũ trụ và nhân gian. Nhiều bức tranh Rồng khác cũng đưa lại cho chúng ta nhiều điều lý thú và bổ ích. Tranh Lý ngư hóa long diễn tả sự thành công mỹ mãn- tựa việc con cá chép qua 5 lần thử thách đặc biệt mới thoát xác thành Rồng.

Tranh Ngư long hí thủy (Rồng và cá chép vờn nhau trong sóng nước), là mô típ tranh thể hiện cảnh Rồng bay trong mây, hay giỡn sóng mang ý nghĩa là dù ở hoàn cảnh nào (Rồng có ở biển sâu sóng cả hay vẫy vùng trên trời cao), có hiển đạt hay không đều nên thi thố chí mình. Tranh Múa rồng thật tưng bừng với cảnh rước hình Rồng và nhảy múa - một trò chơi phổ biến trong những ngày lễ tết truyền thống.

Tranh thể hiện sự tươi vui ngày tết. Rồng trong truyền thuyết người Việt là con vật hiền lành (khác với con rồng của người châu Âu), đem lại mưa nắng, nhiều điều tốt đẹp (ngày xưa vua chúa thường ví như Rồng và mơ thấy Rồng). Múa rồng để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống ấm no, hạnh phúc. Tranh Đinh Bộ Lĩnh cưỡi rồng qua sông thì diễn tả sự tích lịch sử một cách độc đáo...

Đối với một số dân tộc thiểu số Việt Nam, Rồng luôn được coi là thần linh nên trở thành đối tượng không thể thiếu trong tranh thờ ngày Tết. Phổ biến nhất phải kể đến tranh Long ngâm vẽ một con Rồng đang tung mình, giương vây, xòe chân, thể hiện uy linh đấng hộ mệnh và ban phúc.

Chơi tranh nói chung và chơi tranh Tết nói riêng, trong đó có những bức tranh Rồng, quả là một thú vui, một sự thưởng thức, nhưng đồng thời cũng là một sự cầu mong cho bản thân, cho gia đình và cộng đồng xã hội bước sang một năm mới hạnh phúc và nhân ái.

Nguyễn Thị Thọ