Bài 1: Nước đến chân mới nhảy

14/05/2012 18:36

(Baonghean) - Lâu nay, các lò gch th công vn gây ô nhim cho môi trường xung quanh và "ăn đất" nông nghip. Tác hi là vy, nhưng quá trình xóa b các lò gch th công trên địa bàn tnh li đang din ra mt cách chm chp dù đã vượt thi đim xóa b hoàn toàn theo Quyết định ca Th tướng Chính ph ngót 3 năm. Căn nguyên ca nhng hin tượng này đâu?


Ngh An, ngoài Nam Đàn đã xóa b hoàn toàn 40/40 lò gch trên địa bàn huyn t gia năm 2011, còn hu như các địa phương khác quá trình xóa b lò gch vn đang ì ch. Dc theo cung đường 15A huyn thoi chy qua địa phn xã M Sơn, Nhân Sơn, Minh Sơn (huyn Đô Lương) các lò gch th công vn ung dung nh khói cho ra sn phm. Khi trao đổi vi lãnh đạo các địa phương trên, hu hết hđều t ra không my mn mà vi quá trình xóa b các lò gch th công trên địa bàn, bi khong trng v ngân sách cũng như vic gii quyết vic làm cho lao động sau khi các lò gch th công b xóa bđể li thc s ln. Nhiu câu hi đặt ra v ngun thu, v gii quyết vic làm cho s lao động phi ngh vic tht không d tìm ra li đáp ngay trong mt sm mt chiu cho chính quyn địa phương.




Lò gạch thủ công vẫn hoạt động tại xã Minh Sơn, huyện Đô Lương.

Xã Minh Sơn (huyn Đô Lương) có 18 lò gch th công (nhiu nht huyn), gii quyết vic làm cho cho hơn 200 lao động trong xã, đồng thi đáp ng nhu cu vt liu xây dng ti địa phương. Đến thi đim đầu tháng 5 năm nay, xã mi xóa bđược 8/18 lò gch, cũng nhiu nht huyn. S lò gch còn li đang hot động hết công sut nhm tn dng "quota" (hn ngch) thi gian t nay đến cui năm để sn xut và nung hết s gch phôi còn li. Ông Nguyn Đình Võ - Ch tch UBND xã cho biết: Xã hoàn toàn chp hành ch trương xóa lò gch ca Nhà nước. Tuy nhiên, cũng cn có l trình c thđể các ch lò là người tnh Hưng Yên gii quyết s gch phơ chưa kp đốt. Khó khăn bây gi là ngân sách ca xã gim đi đáng k, đồng thi gii quyết vic làm cho s lao động mt vic vì chưa có bt k mt chương trình đào to chuyn đổi ngh nghip cho s lao động này".


Cnh xã Minh Sơn là xã Nhân Sơn cũng đã xóa được 1 lò gch, lò còn li theo như cam kết ca ông Ch tch xã Nguyn Đăng Chu thì vào cui năm nay cũng tiến hành xóa nt. Nguyên nhân chm tr cũng tương t như Minh Sơn, ch lò gch người tnh Hưng Yên xin gia hn thi gian để gii quyết s gch phơ còn li và n định cuc sng. Ông Chu cũng cho biết, lao động trong xã làm công nhân cho các lò gch bên Minh Sơn và Nhân Sơn tương đối nhiu. Vào lúc cao đim, ch tính riêng 2 lò gch trên địa bàn xã gii quyết vic làm cho 40 lao động. Ngun thu nhp t lò gch giúp ci thin cuc sng bà con. Vì vy, khi xóa lò gch nhiu h mt ngun thu nhp chính, tt c ch còn biết trông vào đồng rung.


M Sơn cũng có 2 lò gch th công, thi đim chúng tôi đến dù trưa nng gt, các lao động mà đa s là ph n vn làm vic. Mt năm các lao động làm vic ti lò gch chng 7 tháng, thu nhp 1 ngày khong 200 ngàn đồng/người. Mt con sđáng mơước đối vi lao động vùng quê "chưa nng đã hn, chưa mưa đã lt" như M Sơn. Theo li ông Ch tch xã Võ Thanh Lc, ch ca 2 lò gch này đã xin gia hn, và cam kết đến cui năm 2012 s dng hot động hoàn toàn. Vic xóa b s lò gch để li khong trng vic làm cho hơn 40 lao động làm vic ti đây. "Mc dù đã có chương trình đào to ngh cho lao động nông thôn, nhưng s lao động phn đa là ph n, la tui cũng không còn tr nên vic tham gia đào to ngh không được bà con hưởng ng cho lm! Hu như không có ai tham gia hc, ch yếu h quay v làm nông thôi", ông Lc cho biết.


cp độ huyn, vào thi đim này, c huyn Đô Lương cũng mi ch xóa bđược 9/46 lò gch th công. Theo thng kê ca phòng Công Thương huyn, vào lúc cao đim, năng lc sn xut ca 46 lò gch này lên đến hơn 14 triu viên/năm, đáp ng không ch nhu cu vt liu xây dngtrong huyn mà còn bán cho các địa phương khác. Vic xóa b các lò gch sđể li khong trng cho th trường vt liu xây dng địa phương. Đây cũng là nguyên nhân chính đểĐô Lương có cách làm "t t" trong sut thi gian qua, như cách din đạt ca ông Thư thì huyn đã có l trình c thđể xóa các lò gch này, đảm bo đầu năm 2013 s vđích đúng hn tnh giao.


Ông Thư cho biết: Thc hin l trình xóa lò gch cũ, huyn đã tiến hành xóa b các lò gch ô nhim trc tiếp ti cuc sng nhân dân và sn xut, nh hưởng đến các công trình, hành lang giao thông. Các lò gch còn li s xóa bđúng l trình là đến đầu năm 2013 s hoàn thành. Tuy nhiên, trong quá trình thc hin, huyn gp nhng khó khăn nht định như vic chuyn sang công ngh sn xut gch mi vn chưa tìm đâu ra ngun vn, hướng dn c th vn chưa có. Kếđến là vic đào to ngh cho s lao động trong các lò gch gp "bí", h qu là người lao động tht nghip. Trong khi đó, vic sn xut gch không nung li mi ch dng t phát trong dân, sn xut còn nh l chưa thđáp ng nhu cu th trường ngay tc thì và tt yếu gây nên tình trng khng hong thiếu.


Thc trng xóa b lò gch th công vn ì ch không ch xy ra Đô Lương, các huyn Anh Sơn, Tân K... cũng đang trong tình trng này. Ch còn chưa đầy 7 tháng na là năm 2012 khép li, gi "G" cho li "cáo bit" các lò gch th công trên địa bàn Ngh An đang rt gn. Nhưng dường như sc ép ca thi gian cũng chng my đè nng lên các địa phương. Bi theo ông Nguyn Trng Do - Trưởng phòng Qun lý hot động vt liu xây dng, S Xây dng cho biết, c tnh vn còn trên dưới 100 lò gch th công vn chưa được xóa.


Tt c các địa phương vn đang trong tình trng ch nước đến chân mi nhy. Nhưng câu hi đặt ra là liu ln này, tt thy đều "lên b" đúng hn không? Bi, theo kế hoch, Tp Vinh và các vùng ph cn phi hoàn thành kế hoch xóa b lò gch th công cui năm 2006, các huyn đồng bng hoàn thành vào năm 2007, các huyn trung du min núi hoàn thành năm 2010. Thi đim này trôi qua, không mt huyn, thành, th nào cán được đích. UBND tnh đã gia hn đến năm 2013 để chm dt hot động ca các lò gch th công theo Quyết định 2743/QĐ-UBND, ngày 24/6/2010.


Thành Duy - Mai Hoa