Bất cập việc khai thác đá ở xã Tràng Sơn (Đô Lương)

(Baonghean) Khai thác đá trái phép ở Tràng Sơn - Đô Lương mặc dù đã diễn ra cả chục năm lại nay, các chủ mỏ đá chia nhau “bến bãi’ khai thác công khai với mức độ ngày càng lớn, nhưng rất ít khi bị cơ quan chức năng xử lý, khiến dư luận đang đặt ra nhiều dấu hỏi?

Khai thác lộn xộn

Đến gần UBND xã Tràng Sơn khoảng hơn 10 giờ trưa, chúng tôi giật mình bởi hàng loạt tiếng mìn nổ, bụi đá bốc lên dày đặc.

Tại khu vực mỏ đá này người ta mở hẳn một con đường rộng khoảng 5 m được cấp phối để vào vận chuyển đá. Xe ô tô, công nông từng đoàn nối đuôi nhau chạy bạt mạng vào, ra vận chuyển đá. Tiếng máy xay đá gầm gào, bụi đá mù mịt. Công nhân hì hục bốc đá, khoan đá dưới những mái lèn bị khoét hàm ếch, phía trên đá treo lửng lơ có thể đổ ập xuống bất cứ lúc nào.

Các “cai mỏ” ngày đêm dùng mìn nổ, phương tiện cơ giới để “xẻ thịt” đá khiến có chỗ núi đá bị “cạo trọc”, có chỗ bị đào khoét nham nhở trông tan hoang như một bãi chiến trường. Theo người dân địa phương thì ở đây các “cai mỏ” chủ yếu là người trong huyện Đô Lương chia ra hơn 10 “bến bãi” để quản lý. Mỗi bến đều có các dàn xay đá, thuê khoảng trên 10 lao động làm việc cả ngày.

Được biết, hàng chục nhà dân đều sinh sống sát lèn Tràng Sơn, lèn đá ở diện tích vườn nhà ai thì người đó được hưởng lợi. Họ tự đứng ra khai thác đá hoặc cho thuê. Tại khu vực này chủ yếu là người dân cho thuê, hoặc phối hợp với các đối tượng ngoài vào làm, các đối tượng này có nhiệm vụ tự tìm vật liệu nổ và có máy móc thiết bị để khai thác.

Điều đặc biệt nguy hiểm ở lèn Tràng Sơn là các bến bãi được chia ranh giới sát nhau, mạnh ai nấy làm, cứ y như ở mỏ đá lèn Cờ xã Nam Thành (Yên Thành) trước đây. Các “cai mỏ” làm với quy mô lớn rầm rộ, tranh giành nhau, khai thác từ dưới lên tạo nên vô số những hàm ếch, đất đá nhiều điểm đã tự sập xuống. Khoảng giữa tháng 9/2012, tại khu vực lèn của gia đình ông D cho “Hường Trẹo” thuê khai thác đá, cả mái lèn khoảng trên 500m3 đá bị đổ ụp xuống trước sự kinh hãi của bà con sống sát lèn.



Khu vực lèn đá bị sập do “Hường Trẹo” khai thác khiến 2 máy khoan đá bị vùi lấp.

Chị K nhà ở sát lèn vẫn chưa hết sợ hãi kể: May mà lèn bị đổ sập vào ban đêm, nếu xảy ra vào ban ngày thì sẽ có khoảng hơn 10 người làm thuê ở đó bị vùi lấp trong đá. Chúng tôi luồn qua đám "mây bụi" để đến khu vực từng bị sập đá do khai thác. Có khoảng gần 10 “phu đá” đang bốc đá xay lên xe ô tô vận tải. Trong tiếng máy khoan đá ầm ào, “Hường Trẹo” vẻ mặt tiếc nuối nói với chúng tôi rằng: Đất đá vùi lấp mất 2 máy khoan đá, cả 2 ngày nay tập trung đào bới mà chẳng tìm thấy. Một số người dân cho chúng tôi biết thêm: Làm kiểu khoét hàm ếch đất đá sập xuống không phải tốn kém tiền mìn mà vẫn có đá để bán.

Cảnh báo tai nạn

Tại lèn Tràng Sơn, ngoài khai thác đá, người ta còn khai thác đất sỏi một cách tự do. Xe tải vào ra liên tục để chở đất, một số người dân cho biết, các công ty xây dựng vào đây mua đất để san lấp đường giao thông. Tại khu vực núi, máy xúc mất cả nửa quả núi để lấy sỏi.

Đi quanh lèn Tràng Sơn, chúng tôi nhận thấy các bến đá hoạt động tấp nập và tuyệt nhiên không thấy bóng dáng của cơ quan chức năng kiểm tra, mặc dù mỏ đá chỉ cách UBND Tràng Sơn chưa đầy 300m. Điều đáng nói là những “phu đá” đều là những nông dân, chưa được qua đào tạo về khai thác đá. Họ trèo lên vách lèn để khoan đá mà không có dụng cụ bảo hộ lao động. Anh P, một “phu đá” tâm sự: Tất cả vì miếng cơm manh áo thôi, ở đây không làm nghề đá thì cũng chẳng biết làm nghề gì hơn …

Mìn nổ, đá văng khiến hàng trăm hộ dân của các xóm 3, 4, 5 sống quanh lèn khiếp sợ. Chưa kể là quanh năm suốt tháng người dân ở đây phải khốn khổ vì ô nhiễm bụi đá.

Điều khiến dư luận bất bình là tình trạng khai thác đá trái phép diễn ra lâu nay ở sát nách UBND xã, chỉ cách trung tâm huyện chưa đầy 3 km.

Ông Lương Văn Toản-Chủ tịch UBND xã Tràng Sơn lý giải: Xã phối hợp với huyện thường kiểm tra hoạt động khai thác đá trái phép, xử lý thu giữ các loại máy xay đá. Còn vấn đề mìn vẫn nổ ở khu vực lèn thì có lẽ họ mua trôi nổi, nhỏ lẻ.

Dư luận nhân dân mong muốn các cơ quan chức năng sớm có biện pháp chấn chỉnh hoạt động khai thác đá trái phép ở Tràng Sơn-Đô Lương.

Sông Dinh