Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại tổng hợp trên rau

(Baonghean) - Vụ đông là một trong những vụ sản xuất rau chính trong năm. Để diệt trừ sâu bệnh trên rau đạt hiệu quả, bà con nên áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp IPM, nghĩa là kết hợp 4 biện pháp để giảm thiểu sâu hại đến mật độ thấp nhất, bao gồm các biện pháp: canh tác, thủ công, sinh học và hóa học.

Biện pháp này giúp giảm thiểu việc sử dụng thuốc BVTV, tránh tình trạng sử dụng thuốc BVTV tràn lan, không đúng cách, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng cũng như chính người sản xuất.

1- Biện pháp canh tác:

- Làm đất: Bước đầu tiên trong biện pháp canh tác là chọn đất trồng. Đa phần các cây rau thích hợp trồng ở đất có độ pH từ 5 - 7, có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt. Sau đó, tiến hành làm đất tơi xốp và phơi ải đất ít nhất từ 5 - 7 ngày, giúp đất tơi xốp, thông thoáng và cây dễ hấp thu các chất dinh dưỡng trong đất, đồng thời diệt một số mầm bệnh, cỏ dại còn tồn dư trong đất ở vụ trước.

- Trồng luân canh, xen canh: Chọn giống rau có nguồn gốc rõ ràng và sạch bệnh. Áp dụng biện pháp luân canh với cây khác họ, tốt nhất là cây lúa nước. Bà con cũng có thể trồng xen canh với cây khác họ.

- Bẫy cây trồng: Nên sử dụng bẫy cây trồng để dẫn dụ sâu hại hoặc xua đuổi sâu hại.

Trong quá trình chăm sóc rau, cần bón phân và tưới nước hợp lý. Tùy thuộc loại cây và thời gian sinh trưởng mà áp dụng các phương pháp tưới nước khác nhau như tưới phun lên cây, tưới rãnh, tưới nhỏ giọt, tưới đủ ẩm không đọng nước... để giúp rau sinh trưởng phát triển tốt và hạn chế được sâu bệnh hại trên rau.

2. Biện pháp thủ công:

Thường xuyên vệ sinh đồng ruộng, ngắt những lá già, lá bị sâu bệnh, cây bị bệnh và các tàn dư thực vật, thu gom để tiêu hủy. Thường xuyên kiểm tra để ngắt bỏ ổ trứng mới nở và giết nhộng của các loại sâu, hạn chế việc sử dụng thuốc hoá học. Ngoài ra, có thể sử dụng bẫy dính màu vàng hoặc màu xanh để bẫy một số con trưởng thành có cánh như rệp, ruồi đục lá, đục quả, bọ nhảy… hại nhiều loại cây trồng. Những loại bẫy này chi phí thấp, có thể tận dụng các vật liệu tái chế sẵn có để làm bẫy. Bẫy nên đặt ở độ cao 40 - 60cm tính từ bệ cây là thích hợp nhất.

3. Biện pháp sinh học:

Là biện pháp lợi dụng các thiên địch để tiêu diệt sâu hại trên đồng ruộng. Muốn vậy, cần bảo vệ thiên địch của sâu hại rau như các loài bọ rua ăn rệp, ăn sâu hại; các loài ong ký sinh trứng, sâu non, nhộng của sâu hại; các loài kiến, nhện… ăn sâu hại; các loài nấm đối kháng: Trichoderma, Beauveria... Để bảo vệ được các loài có ích này, không nên sử dụng thuốc hóa học. Bên cạnh đó, bà con có thể sử dụng bẫy freromol treo trên ruộng rau để thu hút con trưởng thành cái đến các bẫy mà không giao phối được, không đẻ được trứng và không hình thành được sâu. Loại bẫy này đặc biệt có hiệu quả đối với các loại sâu hại không thể phát hiện sớm bằng phương pháp thông thường, như sâu khoang, sâu xanh bướm trắng, sâu tơ, sâu keo da láng trên các loại rau, hoa, đậu, lạc, nho, bông...

Cách đặt bẫy: Sử dụng lọ nhựa hoặc bát nhựa đã dùng một lần, có đường kính 18 -22cm, buộc mồi vào dây thép theo kiểu quang treo, sau đó đổ nước 1/3 thể tích bát có pha thêm một ít xà phòng, xà phòng có tác dụng khi bướm bay vào bẫy, rơi xuống nước, sẽ bị bịt lỗ thở và chết rất nhanh. Đối với loại cây thấp như su hào, bắp cải, hành... đặt bẫy ở vị trí cao hơn bề mặt tán cây trên ruộng chừng 20 - 30cm. Đối với cây trồng như đậu leo, cà chua, dưa chuột... thì treo bẫy ở vị trí sát mặt giàn cây để tạo thuận lợi cho feromol lan tỏa rộng. Các loại mồi feromol có hiệu quả hấp dẫn sâu hại trong thời gian ít nhất từ 21 - 24 ngày, tốt nhất là thay mồi feromol mới theo định kỳ 20 ngày kể từ ngày sử dụng. Nên đặt bẫy liên tục từ khi trồng đến khi thu hoạch. Hàng ngày thường xuyên kiểm tra các bẫy để vớt những con bướm đã chết và bổ sung thêm nước xà phòng khi cần thiết.

4. Biện pháp hóa học:

Nếu phát hiện sâu bệnh vượt qua ngưỡng gây hại mà 3 biện pháp trên không điều hòa được mới sử dụng thuốc phun, ưu tiên các loại thuốc sinh học, thuốc thảo mộc trước. Đối với loại sâu kháng thuốc nhanh như sâu tơ, sâu xanh nhện đỏ, cần sử dụng luân phiên các loại thuốc, thuốc có hiệu quả không được sử dụng quá 2 lần, tuân theo nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng nồng độ, đúng lúc và đúng cách).

- Đối với bệnh: Phải điều tra mức độ bệnh hại 7 ngày một lần ở 5 điểm chéo góc trên đồng ruộng, khi số lá trên cây bị mắc bệnh từ 5-10% mới dùng thuốc để phun phòng trừ. Đặc biệt, cần tuân thủ thời gian cách ly đối với từng loại thuốc để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Phú Hương (st)