Nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm lạc

(Baonghean) - Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, hàng năm gieo trồng khoảng trên 20.000 ha lạc, năng suất vụ xuân bình quân đạt 25 - 27 tạ/ha, tổng sản lượng từ 45.000 - 55.000 tấn. Để phát huy thế mạnh này, các ngành, địa phương và người dân đã đưa nhiều giống lạc mới vào sản xuất, chuyển giao quy trình công nghệ thâm canh đạt năng suất cao, nâng giá trị cây trồng.

Sản xuất lạc ứng dụng quy trình quản lý dinh dưỡng tổng hợp tại xã Diễn Thịnh (Diễn Châu).

Xã Diễn Thịnh là một trong những địa phương có diện tích gieo trồng lạc lớn nhất của huyện Diễn Châu với 430 ha vụ xuân và hơn 50 ha vụ đông. Những năm trước, bà con thường gieo trồng theo kinh nghiệm truyền thống, chưa biết áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Khi Liên minh sản xuất và tiêu thụ lạc tại xã Diễn Thịnh thuộc Dự án cạnh tranh nông nghiệp ra đời, việc áp dụng KHKT cũng được quan tâm. Đặc biệt, nhờ ứng dụng quy trình ICM vào sản xuất đã tạo nên bước đột phá trong việc tăng năng suất, chất lượng lạc xuân; năng suất lạc bình quân đạt 31 - 32 tạ/ha, cao hơn diện tích không ứng dụng quy trình khoảng 3,5 – 4 tạ/ha. Ông Hoàng Tiến Sỹ - Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Bắc Thịnh cho hay: “Theo lý thuyết, áp dụng ICM phải tuân thủ chặt chẽ các quy trình thâm canh. Nhưng thực tế triển khai trên đồng ruộng thấy cũng đơn giản, không khó vì nó được áp dụng liên hoàn từ khâu làm đất, bón phân, gieo trỉa phun thuốc diệt cỏ và phủ nilon; sau đó là kỹ thuật xử lý dinh dưỡng tổng hợp bằng các chế phẩm sinh học để cây lạc ra hoa tập trung, cho nhiều củ chắc đều, chất lượng cao khi thu hoạch... Việc ứng dụng ICM đã làm thay đổi cách nghĩ, cách làm của người dân, năng suất cây trồng khi áp dụng cao hơn khoảng trên 10% và hệ số an toàn cũng cao hơn. Khi mới triển khai mô hình thí điểm, toàn xã chỉ có 160 hộ ứng dụng ICM vào sản suất trên diện tích 10 ha, tính đến vụ xuân 2014 diện tích đã được mở rộng lên 240 ha”.

Vụ lạc đông năm 2014, UBND huyện Diễn Châu đã phối hợp với Công ty CP Bảo vệ thực vật An Giang, Cty TNHH Syngenta Việt Nam tổ chức mô hình quản lý dịch bệnh bằng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trên diện tích hơn 2 ha tại các xã Diễn Hoa, Diễn Thịnh, Diễn Phong. Mô hình thực hiện theo đúng quy trình gồm 4 bước: kỹ thuật xử lý hạt giống trước khi gieo, chăm sóc cây con giai đoạn phân nhánh, giai đoạn nở hoa và giai đoạn đậu quả. Kỹ sư Nguyễn Đình Ân - cán bộ kỹ thuật của Công ty CP BVTV An Giang trực tiếp chỉ đạo và theo dõi mô hình cho biết: “Từ nhiều năm nay, bà con nông dân đã triển khai làm lạc thu đông để lấy giống cho vụ xuân, nhằm tăng tỷ lệ nảy mầm lên 90 - 95% là rất khoa học. Tuy nhiên, do điều kiện thời tiết, dịch bệnh thường xuyên xảy ra trên lạc vụ đông khiến năng suất thường đạt thấp. Để giúp các địa phương khắc phục tình trạng này, chúng tôi đã triển khai mô hình mẫu quản lý dịch hại cho cây lạc, từ đó làm cơ sở nhân rộng ra diện tích lạc đại trà. Đây là một quy trình chuẩn, khoa học, ngăn chặn hiệu quả 20 loại dịch bệnh trên cây lạc giúp cây sinh trưởng và phát triển cân đối, cho năng suất cao hơn”.

Là một trong những hộ tham gia mô hình, ông Hoàng Tiến Sỹ ở xã Diễn Thịnh cho biết thêm: “Đây là quy trình kỹ thuật mới thu hút được sự quan tâm của lãnh đạo xã và bà con nông dân. Khi áp dụng theo đúng quy trình được tập huấn, 2 sào lạc vụ đông của gia đình tôi tỷ lệ nảy mầm đạt 98%, không bị nấm xâm hại, quá trình ra hoa, quả đồng loạt. Hiện chúng tôi đang chờ thời tiết ấm lên sẽ thu hoạch đại trà. Qua đánh giá ở một số hộ thu hoạch trước ngày 15/11, năng suất lạc tươi thực tế đạt đến 420 - 430 kg/sào, tăng hơn khoảng 100 kg/sào với so với diện tích đối chứng...”.

Tại Nghi Lộc, lạc được xác định là cây trồng chính có giá trị hàng hóa, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, hàng năm, diện tích trồng lạc của huyện lên tới 4.000 ha, trong đó lạc vụ xuân 3.600 ha. Giống lạc L14 do Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam chọn lọc và lai tạo đã được nông dân Nghi Lộc đưa vào từ năm 2003, chiếm trên 90% diện tích lạc hàng năm. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, do ít được chọn lọc phục tráng, giống lạc L14 đã có biểu hiện thoái hóa dẫn đến năng suất sụt giảm, không đảm bảo tiêu chuẩn cho xuất khẩu. Để nâng cao năng suất, chất lượng và từng bước cải tạo giống lạc trên địa bàn, vụ đông 2014, UBND huyện Nghi Lộc chỉ đạo xây dựng mô hình “Sản xuất lạc giống vụ đông bằng giống lạc L14 đã qua phục tráng” với diện tích 13 ha ở các xã Nghi Văn, Nghi Hợp, Nghi Long.

Theo bà Hồ Thị Lam, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Nghi Lộc: Lạc được gieo trỉa bằng giống L14 nguyên chủng nhận từ Viện đậu đỗ Trung ương. Sau 85 ngày sản xuất, mô hình đã cho thu hoạch. Qua giám sát và đánh giá mô hình, lạc L14 đã được phục tráng sản xuất trong vụ đông tại các xã, tỷ lệ nảy mầm đạt 90 - 95% (tại chân ruộng đủ độ ẩm); thời gian sinh trưởng ngắn hơn lạc L14 do nông dân tự để giống qua nhiều năm đã bị thoái hóa. Năng suất thực tế đạt 20 -25tạ/ha, gần gấp đôi so với lạc vụ đông sản xuất bằng giống L14 truyền thống. Thành công của mô hình là điều kiện để huyện nhân rộng trên địa bàn. Theo chương trình, trong vòng hai đến ba năm, toàn huyện có khoảng 1.000 - 1.500 ha lạc vụ xuân được sản xuất bằng giống đã chọn lọc và phục tráng. Huyện cũng đã ban hành cơ chế hỗ trợ giá giống lạc, kinh phí quản lý chỉ đạo, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân.

Năm 2013, tỉnh ta đã phê duyệt vùng ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất lạc có diện tích đến năm 2015 là 3.000 ha và đến năm 2020 là 8.000 ha; được thực hiện ở 6 huyện: Nghi Lộc, Diễn Châu, Đô Lương, Tân Kỳ, Thanh Chương, Nam Đàn. Gắn với quy hoạch, sẽ nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ cao để khảo nghiệm, tuyển chọn các giống lạc có năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng kháng sâu bệnh. Tỉnh cũng giao cho ngành Nông nghiệp, các địa phương, hộ nông dân thực hiện vùng ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất lạc phải tuân thủ đúng quy hoạch, khuyến khích mô hình các doanh nghiệp liên kết với nông dân để sản xuất và thu mua thông qua hợp đồng kinh tế. Đồng thời, sẽ chuyển dịch cơ cấu cây trồng để mở rộng diện tích trồng lạc; tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư công nghệ bảo quản hiện đại; xây dựng, quảng bá thương hiệu lạc Nghệ An dựa trên chất lượng, uy tín bằng nguồn giống nổi trội của địa phương…

Ngọc Anh