Tạo hiệu quả mới cho cây trồng vụ xuân

(Baonghean) - Đến thời điểm này, huyện Đô Lương đã hoàn thành công tác dồn điền, đổi thửa ở tất cả các xã, tạo điều kiện thuận lợi để bà con nông dân trên địa bàn có thể đầu tư thâm canh, tăng năng suất, hiệu quả cây trồng trên các xứ đồng.

Thời điểm này, anh Nguyễn Thọ Chiến ở xóm 4, xã Xuân Sơn (Đô Lương) đang cùng gia đình hoàn tất khâu làm đất trên ruộng lúa để gieo trồng rau màu vụ xuân. Trao đổi với chúng tôi, anh Chiến cho biết: cây màu trên đất lúa có năng suất cao gấp 3, 4 lần so với trồng cây lúa, sản phẩm được Công ty may Prex Vinh và Trung tâm Thương mại chợ Đô Lương cam kết thu mua hết. Nhờ đó, vụ xuân năm 2015, sau khi đã hoàn thành dồn đổi đất, anh chuyển đổi 1,5 ha đất lúa sang chuyên canh cây màu, đầu tư hàng trăm triệu đồng xây bờ bao bằng thép gai, khoan giếng tưới trên ruộng, phát triển mô hình kinh tế tổng hợp nhằm nâng cao giá trị cây trồng.

Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Văn Sơn (Đô Lương) cung ứng vật tư chuẩn bị vụ xuân cho xã viên.

Xã Xuân Sơn hiện có trên 310 ha đất 2 lúa, sau khi hoàn thành dồn điền đổi thửa, bình quân đất nông nghiệp giảm từ 5 thửa/hộ xuống còn 1,75 thửa/hộ. Toàn xã đã xây dựng được 8,5 km kênh mương bê tông nội đồng dẫn nước về tận các cánh đồng, ô thửa. Xe ô tô chở nguyên vật liệu, máy móc cơ giới hóa dễ dàng vào tận các chân ruộng. Ông Nguyễn Viết Thể - Chủ tịch UBND xã Xuân Sơn, cho biết: Mục tiêu của xã trong vụ xuân năm 2015 là thâm canh toàn diện bằng cách chuyển đổi một số mô hình trên đất 2 lúa có hiệu quả. Xã chỉ đạo bà con “chung đất” hình thành tổ nhóm sản xuất liên hộ, bình quân 10 tổ/xóm và 1,5 ha/cánh đồng sản xuất lúa chất lượng cao, từ đó tiến tới xây dựng cánh đồng mẫu lớn. Xã chuyển đổi một số mô hình sản xuất lúa sang chuyên canh vùng màu, phát triển gia trại trên đất 2 lúa theo hướng hàng hóa.

Mỗi năm, xã Văn Sơn sản xuất gần 100 tấn lúa giống bán ra thị trường. Bước vào vụ xuân năm 2015, giao thông nội đồng, thủy lợi được nâng cấp nên xã Văn Sơn chuyển diện tích lúa lai sang gieo trồng lúa chất lượng cao AC5 đạt 210 ha/340 ha, tăng 40 ha so với năm trước. Ông Nguyễn Đăng Hà - Chủ nhiệm HTX Văn Sơn, cho biết: Thực tế từ sản xuất cho thấy, lúa AC5 năng suất đạt 7 tấn/ha, bán ra thị trường đạt 10 ngàn đồng/kg, cao hơn các giống lúa thuần trước đó (6 ngàn đồng/kg), như vậy, nếu sản xuất lúa giống, bà con có thể thu nhập 70 triệu đồng/ha, cao gần gấp 2 lần so với sản xuất lúa thuần (42 triệu đồng/ha). Hiện nay, HTX đang tiến hành hợp đồng với Công ty CP Vật tư nông nghiệp Nghệ An để bao tiêu sản phẩm lúa giống cho bà con xã viên.

Bước vào sản xuất vụ xuân 2015, huyện Đô Lương hoàn thành dồn điền đổi thửa, bình quân sử dụng đất đạt 1,7 - 2 thửa/hộ, thuận lợi cho quá trình đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, thâm canh cây trồng, nâng cao thu nhập. Tính đến ngày 25/11, toàn huyện đã huy động trên 540 ngàn ngày công, đào đắp 3,5 triệu m3 đất đắp đường giao thông nội đồng, tu bổ 22 ngàn mét mương bê tông, góp phần khai thác, huy động tốt các vùng đất xấu, vốn trước đây không chủ động được nguồn nước tưới. Công trình đập Khe Chuối, xã Đại Sơn được nâng cấp, đảm bảo phục vụ tưới cho gần 100 ha lúa. Tuy nhiên, sản xuất vụ xuân năm nay cũng là thời điểm chuyển giao mặt bằng sản xuất sau dồn đổi ruộng đất nên bà con mất khá nhiều công sức vào quá trình san lấp mặt bằng, đắp các tuyến nội đồng, bờ vùng, bờ thửa. Cùng đó, theo báo cáo của Xí nghiệp Thủy lợi huyện Đô Lương cho thấy, hiện nay 2/3 số hồ chứa trên toàn huyện có lưu lượng nước chỉ đạt dưới 50% mực nước thiết kế. Lượng mưa dự kiến sẽ giảm hơn so với trung bình nhiều năm trước nên dẫn đến nguy cơ hạn hán…

Từ những thuận lợi và khó khăn trên, vụ xuân năm 2015, huyện Đô Lương đưa ra các mục tiêu cụ thể. Trên cơ sở điều kiện sản xuất từng vùng để bố trí cơ cấu cây trồng, thời vụ hợp lý, đảm bảo an toàn mùa vụ; chỉ đạo người dân chú trọng đầu tư thâm canh một cách toàn diện từ quy trình gieo mạ, làm đất đến cấy đúng lịch đề ra; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đặc biệt ở những vùng khó khăn để nâng cao hiệu quả sản xuất, mở rộng diện tích cánh đồng mẫu lớn để khẳng định ưu thế hàng hóa trên thị trường.

Ông Lê Anh Sơn - Phó phòng Nông nghiệp huyện Đô Lương cho biết: Vụ xuân là vụ sản xuất chính, quyết định trên 60% sản lượng và thu nhập nông nghiệp trong năm. Kế hoạch sản xuất vụ xuân năm 2015, huyện bố trí lịch thời vụ gieo cấy lúa từ ngày 15/1 đến 15/2, chậm hơn các năm trước 5 - 7 ngày để tránh nguy cơ rét cuối vụ ảnh hưởng đến năng suất. Quan điểm của huyện là chỉ đưa vào cơ cấu bộ giống đã được công nhận, có năng suất cao, chất lượng gạo khá như AC5, Nhị ưu 986, Nhị ưu 986, hạn chế thấp nhất giống kém chất lượng. Đối với giống ngô, ưu tiên bộ giống tiềm năng như NK66, B.06, NK6654 và các giống ngô nếp, mỗi xã bố trí không quá 3 giống ngô lai và 2 giống ngô nếp. Giống lạc sen Nghệ An, L14 cũng được chú trọng đưa vào cơ cấu chủ lực... Đối với các vùng chạy lụt như Hiến Sơn, Quang Sơn, Thái Sơn, triển khai sản xuất sớm hơn lịch chung của huyện 7 ngày. Huyện khuyến khích mở rộng diện tích sản xuất lúa giống tại các xã Văn Sơn, Yên Sơn, Thịnh Sơn, quy mô 120 - 150 ha/vụ. Hiện nay, huyện đã liên hệ và mời các đơn vị như Công ty CP Giống cây trồng Bắc Ninh, Bắc Giang, Công ty CP Giống Trung ương 1, Tổng Công ty CP Giống Thái Bình để cung ứng giống, hỗ trợ bao tiêu sản phẩm cho bà con với giá cao hơn 1,4 lần so với thị trường.

Vụ xuân năm nay, toàn huyện Đô Lương cơ cấu trên 7.700 ha lúa, 831 ha ngô, trên 1.100 ha lạc và hàng trăm ha rau đậu các loại. So với các năm trước, diện tích lúa giảm gần 300 ha (do đất ruộng được huy động đắp bờ vùng, bờ thửa và giao thông nội đồng), diện tích lạc, ngô tăng nhiều trên diện tích đất lúa chuyển đổi và đất màu kém hiệu quả. Hiện nay, 80% diện tích rau màu vụ đông trên đất lúa đang được bà con nông dân thu hoạch để bán ra thị trường. Mặc dù triển khai trong điều kiện vừa hoàn thành dồn điền đổi thửa song đa phần các địa phương đảm bảo về tiến độ sản xuất. Theo lịch chỉ đạo, đến 20/12 dương lịch bà con sẽ hoàn thành việc thu hoạch vụ đông trên đất lúa. Nhiều địa phương sau khi thu hoạch xong rau màu vụ đông trên đất lúa đã chủ động huy động máy móc, phương tiện triển khai cày ải đất, chuẩn bị gieo trồng vụ mới. Nhiều xã đầu tư xây dựng các mô hình gia trại kết hợp trên đất lúa, điển hình như Hiến Sơn, Xuân Sơn, Minh Sơn, Giang Sơn Đông. Toàn huyện ra sức phấn đấu đến cuối tháng 12 sẽ ra quân đại trà làm đất, khoảng đầu tháng 1/2015 sẽ chính thức bước vào gieo cấy mạ vụ xuân.

Lương Mai