Nhận rõ thực trạng, hướng đến sự bền vững trong xây dựng nông thôn mới

(Baonghean) - Đoàn giám sát của HĐND tỉnh vừa khảo sát tình hình thực tế xây dựng nông thôn mới (NTM) tại một số huyện: Thanh Chương, Nam Đàn và Con Cuông. Qua hoạt động này đánh giá đúng thực trạng để góp phần định hướng xây dựng NTM giai đoạn 2016 - 2020. Vấn đề đặt ra là các địa phương cần rà soát chính xác, xây dựng lộ trình, lồng ghép nguồn lực để xây dựng NTM đạt hiệu quả bền vững hơn.

Làm đường giao thông nông thôn ở xã Nam Kim (Nam Đàn). Ảnh: Văn Trường

Thành tích đáng khích lệ

Với sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể và sự đồng tình ủng hộ của người dân, công cuộc xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh đang ngày càng phát triển, đi vào chiều sâu. Nhiều nơi đã xuất hiện những điển hình trong phong trào xây dựng NTM, như hiến đất mở đường, huy động nguồn lực, lồng ghép các chương trình dự án hiệu quả, nâng cao đời sống nhân dân.

Nét nổi bật nhất là, sau 5 năm xây dựng NTM, tỉnh ta đã hỗ trợ xi măng với số lượng gần 494.000 tấn, trong đó đã cung ứng gần 478.000 tấn. Trong quá trình xây dựng NTM, nhân dân đã tự nguyện hiến đất, đóng góp tiền của, ngày công… làm giao thông nông thôn, vì vậy, đến thời điểm này đã có 151/431 xã đạt tiêu chí giao thông, trong khi đó, năm 2010 chưa có xã nào đạt tiêu chí giao thông.

Hay tiêu chí trường học, bằng việc lồng ghép các chương trình, dự án của Nhà nước, đến nay toàn tỉnh đã có 241/431 xã đạt chuẩn. Đặc biệt là, tiêu chí thu nhập, những năm qua, nhờ huy động nhiều nguồn vốn cho phát triển sản xuất, giai đoạn 2011 – 2015 cả tỉnh đã thực hiện được 4.529 mô hình phát triển kinh tế, trong đó 1.166 mô hình trồng trọt, 1.124 mô hình chăn nuôi, 1.702 mô hình trang trại, gia trại… và các địa phương đã triển khai được 62 cánh đồng mẫu lớn, hoàn thành việc dồn điền, đổi thửa.

Đời sống của người dân ngày càng cải thiện, năm 2010 tỷ lệ hộ nghèo còn chiếm trên 25%, thì nay tỷ lệ đó giảm xuống còn 12,1%, thu nhập bình quân đầu người nay đã tăng lên 19,6 triệu đồng/người/năm. Điều đó cho thấy, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM đã tác động tích cực đến đời sống tinh thần, vật chất của người dân, bộ mặt nông thôn khởi sắc hơn.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 117 xã cơ bản đạt chuẩn NTM, trong đó có 112 xã đã được UBND tỉnh có quyết định công nhận. Mục tiêu hết năm 2016 bình quân chung của cả tỉnh đạt 13 tiêu chí/xã, thêm 34 xã về đích NTM, có thêm 1 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM; đến năm 2020, toàn tỉnh có 59% số xã đạt chuẩn NTM. Để đạt được mục tiêu này, hiện nay, Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM tỉnh chỉ đạo các địa phương tiếp tục huy động lồng ghép các nguồn lực, sự đóng góp từ các tổ chức, cá nhân, nhân dân, kết hợp với nguồn ngân sách địa phương và sự hỗ trợ của ngân sách Nhà nước đầu tư vào chương trình NTM.

Các địa phương tùy tình hình thực tế để ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân để thực hiện các nội dung của từng tiêu chí. Đặc biệt, đẩy mạnh phát triển sản xuất, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của quá trình thực hiện chương trình xây dựng NTM. Trong đó, đánh giá và nhân rộng các mô hình kinh tế có hiệu quả, tăng thu nhập cho bà con nông dân để vươn lên làm giàu. Thực hiện chủ trương tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, nhằm nâng cao giá trị và phát triển bền vững. Tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ xi măng làm đường giao thông nông thôn theo chính sách của tỉnh cho các xã đăng ký đạt chuẩn trong năm nay, và các xã có phong trào giao thông nông thôn khá.

Cần sự bền vững

Để chương trình xây dựng NTM hiệu quả cao và có tính bền vững, sự giám sát của HĐND tỉnh là rất quan trọng, qua đó cơ quan tham mưu và các địa phương nhận thấy được những yếu điểm cần khắc phục. Do đó, song song với công tác chỉ đạo, thực hiện của các cấp ngành, địa phương, thì công tác giám sát của HĐND là rất quan trọng.

Qua khảo sát tại một số huyện: Thanh Chương, Nam Đàn và Con Cuông vừa qua của đoàn giám sát HĐND tỉnh cho thấy, thực trạng xây dựng NTM của các xã, bên cạnh những mặt đạt được đáng khích lệ, còn nảy sinh một số yếu điểm cần khắc phục. Trong đó, vấn đề đáng quan tâm nhất là, nhiều địa phương chưa chú trọng đến thu nhập bền vững tại chỗ cho nông dân, phần lớn các địa phương đang quan tâm đến công tác xây dựng cơ sở hạ tầng. Một số tiêu chí: an ninh trật tự xã hội, môi trường; xây dựng mô hình phát triển kinh tế; thu nhập đầu người… và nhiều tiêu chí khác thiếu tính bền vững.

Nông dân xã Thanh Văn (Thanh Chương) trồng khoai lang vụ đông.

Qua khảo sát và làm việc với các cấp, ngành, đồng chí Hoàng Viết Đường - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cho rằng: Thực tế cho thấy, đến nay, vẫn còn một số xã chưa làm tốt công tác quy hoạch chi tiết; công tác tham mưu chỉ đạo, thẩm định đánh giá công nhận xã đạt chuẩn NTM nhiều nơi chưa nghiêm túc; một số tiêu chí đã hoàn thành nhưng tính bền vững chưa cao. Do vậy, để đạt được mục tiêu đề ra trong xây dựng NTM giai đoạn 2016 - 2020, cơ quan tham mưu NTM cần tích cực tham mưu các giải pháp thực hiện, đảm bảo tính sáng tạo cao; cần tổ chức rà soát lại các tiêu chí ở các xã chưa đạt nông thôn mới, xác định các tiêu chí khó để tập trung chỉ đạo thực hiện.

Cùng đó, rà soát lại các nguồn lực; không áp đặt trong huy động sức dân; hạn chế nợ đọng kéo dài, ảnh hưởng đến việc chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Vấn đề đặt ra là các xã cần chủ động rà soát, đánh giá đúng thực trạng tình hình thực hiện các tiêu chí tại các địa phương, tránh chạy đua thành tích. Từ đó, xây dựng lộ trình xây dựng NTM trong giai đoạn 2016 - 2020 đảm bảo tiến độ của chỉ tiêu, qua đó dự báo nguồn lực đầu tư xây dựng NTM trong cả giai đoạn cho phù hợp. Lồng ghép tốt các nguồn lực của chương trình, dự án vào xây dựng NTM để tham mưu cho tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh cần có giải pháp đối với số nợ đọng tại những xã đã chuẩn NTM và định hướng cho những năm tiếp theo, nhằm hạn chế nợ đọng trong quá trình xây dựng NTM.

Mục đích xuyên suốt của xây dựng NTM là nâng cao đời sống tinh thần, vật chất cho người dân, tạo điều kiện tốt nhất để người dân phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống. Do vậy, các địa phương cần xác định đúng mục tiêu, tổ chức thực hiện tốt, đảm bảo các tiêu chí đạt được bền vững và có thể nâng cao hơn trong thời gian tới.

Xuân Hoàng