Đấu tranh ủng hộ Liên bang Xô viết

Đoàn đại biểu U-li-a-nốp (LB Nga) thăm Bảo tàng Xô viết Nghệ - Tĩnh năm 2006

Tại huyện Yên Thành, ngày 7/11/1930 nhân kỷ niệm lần thứ 13 Cách mạng Tháng Mười Nga, đã nổ ra cuộc biểu tình nhằm biểu dương lực lượng của quần chúng đòi giảm sưu, hoàn thuế, phản đối đế quốc phong kiến đàn áp công nhân Vinh Bến Thuỷ và nông dân Hưng Nguyên... Nông dân hai vùng trên và dưới huyện tổ chức thành hai đoàn biểu tình, mỗi đoàn khoảng 1.000 người rầm rộ tiến về phủ lỵ Yên Thành. Đoàn biểu tình vùng dưới huyện vừa đi tới cầu Muống (Phú Thành- Yên Thành) thì bị bọn lính lê dương bắn vào nhân dân làm 10 người chết và hàng chục người bị thương. Đoàn biểu tình vùng trên huyện kéo đến Nhà Vàng cũng bị lính bắn làm nhiều người hy sinh.

Tại huyện Diễn Châu sáng 7/11/1930 nổ ra cuộc biểu tình lớn gần 2.000 người từ Tổng Hoàng Trường, Lý Trai, Vạn Phần tập trung tại các địa điểm đã định, kéo về phủ lỵ Diễn Châu đưa yêu sách. Vừa đi đoàn biểu tình vừa hô vang khẩu hiệu: Ủng hộ Liên bang Xô viết, đả đảo đế quốc Pháp và Nam triều phong kiến". Ngày 7/12/1930 hơn 200 nông dân Đô Lương biểu tình làm lễ kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga, 800 nông dân và 100 phụ nữ Tổng Bạch Hà, Yên Lãng kéo về tập trung tại Núi Thánh (Thanh Tân) nghe diễn thuyết về Quảng Châu công xã.

Cũng trong thời kỳ Xô viết Nghệ-Tĩnh, bọn thực dân phong kiến đã giam cầm ở Nhà lao Vinh hơn 6.000 chiến sỹ cách mạng (1925 - 1945). Trong cuộc đấu tranh kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga, cụ Nguyễn Thừa Duyệt, một cựu tù chính trị Nhà lao Vinh, quê ở huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) kể: Gần đến ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga, anh em tù chính trị nô nức nói chuyện thắng lợi của cuộc Cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới, ca ngợi chủ nghĩa Mác Lê nin.

Tối hôm 7/11/1930 trong phòng giam của cụ Duyệt có hơn 150 người tù chính trị, người Nghệ An, Hà Tĩnh và một số nơi khác đến. Tuy bị cùm chân nhưng tinh thần anh em tù rất phấn chấn. Đèn vừa bật sáng, một đồng chí nói to: "Hôm nay là ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại, xin mời anh em ngồi dậy để chúng ta tưởng niệm ngày Lịch sử lớn lao này". Tất cả anh em ngồi trên bục. Một số đồng chí cất tiếng hát bài Quốc tế ca: Vùng lên hỡi các nô lệ ở thế gian, vùng lên hỡi ai cực khổ bần hàn...

Phan Xuân Thành (Bảo tàng Xô viết Nghệ - Tĩnh)