Bánh gai xứ Dừa
(Baonghean) - Tuy thứ bánh quê này có từ bắc chí nam, nhưng bánh gai xứ Dừa lại mang những nét đặc trưng và được xem là đặc sản xứ Dừa (xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn, Nghệ An).
Quy trình sản xuất thứ bánh đặc sản này xem ra không mấy phức tạp, nhưng cũng khá cầu kỳ trong công đoạn tuyển chọn nguyên liệu gồm nếp, đậu xanh, lá gai tươi, dừa khô, đường cát trắng, dầu ăn... Nếp phải là thứ gạo nếp quê hạt chắc thơm dẻo ngâm ủ và xay sao bột thật mịn, thật dẻo. Nhân bánh gồm đậu xanh, đường cát trắng, cùi dừa khô... được vắt sẵn từng vắt vừa phải. Đậu xanh chọn những hạt đều chắc, xát vỏ đồ chín đánh tơi ngào với đường cát trắng, điểm những sợi cùi dừa già nạo nhỏ. Lá gai tươi sau khi hái về rửa sạch, luộc chín vắt thật khô, xé nhỏ trộn thêm chút dầu ăn bỏ vào cối quết nhuyễn, sau đó trộn đều với bột nếp đã được lọc kỹ trở nên màu đen đặc trưng của bánh gai.
|
Lá gói bánh nhất khoát phải là lá chuối hột bánh tẻ. Lá chuối hột sau khi lấy về được phơi khô và bảo quản tại nơi thoáng mát. Xé lá thành từng tấm cỡ 5-6 cm, dùng tay khéo léo dàn đều bột nếp, nhân bánh cho vào giữa, gấp từng góc lá gói thành chiếc bánh hình như quả núi. Dùng lạt mềm buộc hai chiếc áp mặt với nhau thành một cặp có hình vuông. Bánh gói xong, xếp vào nồi, hông lên, đun to lửa trong thời gian độ một tiếng rưỡi là dỡ ra xếp gọn vào mủng cho phiên chợ ngày mai...
Ở xứ Dừa có nhiều nhà chuyên làm bánh gai. Điều đặc biệt ở bánh gai xứ Dừa là chiếc bánh không quá lớn, chỉ non nửa những chiếc bánh gai các nơi từng gặp. Bánh có mùi thơm, nhân bánh ngọt dịu bùi bùi, beo béo của cùi dừa... ăn hoài đến no không ngán. Giá cũng hết sức bình dân, chỉ 1ngàn đồng một cặp. Nhưng vào cữ từ tháng 8 ta đến ra giêng, các lò hông bánh đỏ lửa suốt đêm vẫn không đủ bán.
Không chỉ là thứ quà quê, vào những ngày tết Nguyên đán những chiếc bánh gai được gói ngoài bằng lá chuối xanh buộc lạt đỏ là tế phẩm không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên của người dân xứ Dừa và những địa phương lân cận. Dịp này, ai đó có dịp đi qua nơi đây hẳn không quên mua dăm ba chục cặp bánh gai xứ Dừa đưa về làm quà cho người thân...
Bà Ngô Thị Thanh Lịch (nhà ở trên đỉnh dốc Dừa, Quốc lộ 7A), cho biết: gia đình bà đã bốn đời sống bằng nghề làm bánh gai. Hiện tại mỗi ngày gia đình bà tiêu thụ không dưới 400 cặp bánh. Bà đặt tấm biển hiệu ngay ngắn trước sân nhà nắn nót dòng chữ: "Bà Lịch dốc Dừa - Bánh gai chính hiệu!" như tự khẳng định thương hiệu của mình.
Lê Bá Liễu