"Nhuôn" và sự gắn kết tình cảm của người Thái

• 27/08/2010 16:21

"Nhuôn" là một điệu hát giao duyên, một lối tỏ tình vừa kín đáo, vừa phô trương sự sắc sảo, uyên thâm, trí thông minh, nhạy cảm và sự sáng tạo trong đối đáp của trai gái Thái ngày xưa.

"Nhuôn" được xem như một làn điệu dân ca, có bài "nhuôn" cổ rất dễ nhớ và dễ thuộc, nhưng khi hát "nhuôn" thường thì trai gái Thái chỉ dựa theo giai điệu, còn lời của "nhuôn" thì tuỳ thuộc vào nội dung cuộc hát đối mà đôi bên trai gái tự sáng tạo ra cho phù hợp. Ai có tài sáng tạo hơn thì sẽ là người thắng cuộc.

Từ lối hát "nhuôn" mang tính đối đáp, giao duyên này mà rất nhiều đôi trai gái Thái đã phục tài của nhau, mê chất giọng và cảm từng lời "nhuôn"... rồi phải lòng nhau. Tình yêu và hôn nhân trên nền tảng văn hoá tinh thần như vậy rất bền chặt. Những người "nhuôn" hay, có tiếng trong vùng ai cũng biết, thường được gọi là "hó nhuôn". Khi hai "hó nhuôn" đã phải lòng nhau, nên chồng nên vợ, thì tình yêu và hôn nhân của họ trở thành một biểu tượng đẹp ở bản, mường.

Ở xã Châu Quang, huyện Quỳ Hợp có rất nhiều đôi đã nên vợ, nên chồng bắt đầu từ những cuộc hát "nhuôn" đối đáp giao duyên. Họ sống với nhau rất hạnh phúc cho đến tận khi đầu bạc, răng long... Ông Quán Vi Tin và bà Vi Thị Ỏn ở bản Ca (xã Châu Quang) là một ví dụ điển hình nhất: Cả hai ông bà đều là "hó nhuôn", phải lòng nhau trong một cuộc hát đối nhân ngày lợp nhà mới trong bản. Thế rồi họ cưới nhau khi vừa mười chín, đôi mươi. Năm nay 2 ông bà đã xấp xỉ tuổi 90, con trai, con gái, cháu, chắt đầy nhà... vậy mà hai ông bà vẫn không quên những lời hát "nhuôn" ngày còn trẻ. Ông Tin cho biết, từ khi cưới nhau đến nay, hai ông bà chưa hề nói nặng lời với nhau "chứ không như bọn trẻ ngày nay lấy nhau rồi lại bỏ rơi nhau thật dễ dàng"!?

Mới hay, "nhuôn" từ xưa đã có một sức mạnh gắn kết tình cảm và hôn nhân của người Thái, giống như một sự gắn kết văn hoá đặc biệt, không gì tách rời được!

Thái Tâm