Đình Liên Trì

Đình Liên Trì thuộc xã Liên Thành (Yên Thành) được khởi dựng vào năm 1801, dưới Triều Tây Sơn. Vị Thành Hoàng Làng được thờởđây là Lý Nhật Quang - con trai vua Lý Thái Tổ. Lý Nhật Quang được vua Lý giao trấn thủđất Nghệ An. Là một người giỏi về chính trị, am hiểu về kinh tế nên được nhân dân mến phục. Khi Lý Nhật Quang được triệu về triều, nhân dân nhiều nơi ở Nghệ An lập đền thờ, tôn ông làm Thành Hoàng. Ông được các triều đại kế tiếp sắc phong là "Thượng Thượng đẳng Thần".

Xã Liên Thành, một địa phương văn vật có tiếng bậc nhất trong vùng. Hiện có 2 văn chữ Hán còn giữởđình cho ta thấy rõ điều khẳng định đó với 30 người đậu khoa bảng và 82 người có chức sắc về võ.

Trong phong trào Cần Vương 1885 - 1895, Liên Trì trở thành nơi luyện tập và ăn nghỉ của nghĩa quân Nguyễn Xuân Ôn. Tháng 10/1930, dưới sự lãnh đạo của chi bộĐảng tổng Vân Tụ, một cuộc họp thành lập tổ chức Nông hội đỏ của Tổng tại Đình Liên Trì được tiến hành.

Sau cuộc họp này, các Ban chấp hành Xã bộ nông, Thôn bộ nông trong tổng Vân Tụ lần lượt ra đời. Theo sự chỉđạo của Tổng ủy, đồng chí Nguyễn Đàm được cử làm bí thư chi bộĐảng kiêm bí thư Nông hội đỏđịa phương.

Bên cạnh việc xây dựng Nông hội, Chi bộ còn quan tâm xây dựng lực lượng Tự vệđỏ với 78 người. Trong thời gian này từ Chi bộĐảng, Nông hội đỏđến Tự vệđỏđều lấy khu vực đình vốn rộng rãi lại đảm bảo bí mật làm nơi hội họp, sinh hoạt, luyện tập.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, một cuộc biểu tình của nông dân toàn huyện diễn ra mạnh mẽ, nhân dịp kỷ niệm cách mạng Tháng Mười Nga (7/11/1930). Đình Liên Trì là nơi treo cờ tập trung nhân dân trong vùng Tây Nam huyện Yên Thành.

Trên cơ sở phong trào địa phương phát triển mạnh, đồng thời để có điều kiện chỉđạo phong trào Bắc Nghệ An và Nam Thanh Hóa. Xứủy Trung kỳ quyết định chuyển cơ quan về làng Liên Trì. Các cuộc hội họp, hội nghị quan trọng của Tỉnh, của Xứủy đều được tiến hành tại đình. Ban ấn loát của Tỉnh ủy và Xứủy đã cho in ấn tại đình 3 số báo "Cởi ách" (16 - 17 - 18) cùng với báo "Chặt Xiềng" và nhiều tài liệu tuyên truyền khác. Nhờ sự che chở và đùm bọc của nhân dân nên trong điều kiện kẻ thù lùng sục gắt gao, nhưng cơ quan Xứủy, Tỉnh ủy đóng ởđình vẫn được đảm bảo an toàn 6 - 7 tháng.

Hàng năm cứđến ngày 4/1 (âm lịch) chính quyền đứng ra tổ chức lễ hội Đại kỳ phúc tại đình. Trong một năm tiến hành 2 lễ Kỳ yên vào ngày 15/3 và 15/8 (âm lịch).

Cứ ba năm một lần làng Liên Trì tổ chức rước cầu thần và thành hoàng của làng như: Tam tòa, Cao sơn Cao các (tức thần sông núi)...ra đồng, mong các vị thần bảo vệ mùa màng tươi tốt. Đồng thời qua những lễ hội nhằm giáo dục truyền thống đối với đông đảo quần chúng địa phương, góp phần làm phong phú thêm di tích đình Liên Trì.

Với những đóng góp của địa phương và đình Liên Trì trong quá trình cách mạng 1930-1945, tháng 10/1994, Bộ Văn hóa Thông tin đã có Quyết định công nhận đình Liên Trì là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.

Thanh Hiền