Ai chịu trách nhiệm duy tu, bão dưỡng?
Công trình xử lý ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật tại xóm Mậu 2, xã Kim Liên huyện Nam Đàn do Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ thi công vào cuối năm 2008. Sau gần hai năm đưa vào sử dụng, một số hạng mục của công trình đã bắt đầu xuống cấp.
Năm 1965-1967, cơ sở phối chế, sản xuất các loại thuốc DDT, 666 được xây dựng tại xóm Mậu 2, xã Kim Liên, Nam Đàn. Do công tác phòng hộ và xử lý ô nhiễm môi trường chưa được chú ý nên sau khi chuyển đi, nhà máy chỉ được san lấp sơ sài, để lại trong lòng đất của khu vực xóm Mậu 2 một lượng lớn thuốc bảo vệ thực vật chưa được xử lý.
Qua nhiều năm, mức độ ô nhiễm của kho thuốc trừ sâu ngày một nghiêm trọng. Kiểm tra phân tích một số mẫu đất, Chi cục Bảo vệ thực vật Nghệ An đã xác định khu vực này có tồn tại dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt quá mức tiêu chuẩn cho phép. Hiện xung quanh khu vực này có 17 gia đình đang sinh sống và có nhiều biểu hiện ảnh hưởng về sức khỏe, đặc biệt có một số trường hợp đột tử, ung thư, tai biến mạch máu não, thần kinh, đau đầu...
Cống nước làm không đúng quy trình thiết kế
Trước những tác hại nghiêm trọng của tồn dư thuốc sâu, cuối năm 2008, Sở Tài nguyên & Môi trường Nghệ An đã tiến hành xây bờ bao khu vực nhà máy. Kế đó, đề án "Công trình xử lý mức độ ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật tại xóm Mậu 2 xã Kim Liên" được giao cho Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ thực hiện với phương thức xây bờ bao bằng bê tông để ngăn chặn sự thẩm thấu của thuốc ra môi trường xung quanh. Đồng thời xây dựng hệ thống ống ngầm để dẫn nước từ nền cũ của xưởng bào chế thuốc ra bể lọc than hoạt tính ở cánh đồng trước làng. Sở Tài nguyên & Môi trường còn tiến hành trồng cỏ Vectevơ trên nền đất để xử lý thuốc.
Mặc dù công trình mới được nghiệm thu vào tháng 9/2009 nhưng hiện nay một số hạng mục đã bắt đầu xuống cấp, nhiều chỗ bị nứt. Ông Nguyễn Xuân Lược- Bí thư kiêm xóm trưởng xóm Mậu 2 than phiền: Có nhiều đoạn thi công không đúng như thiết kế, đoạn từ bãi thuốc trừ sâu vào cống không có nắp đậy. Trận mưa vừa qua, nước qua bể lắng không kịp nên tràn ra cánh đồng. Ngoài ra, trong đề án có hỗ trợ kinh phí cho người dân làm bể chứa nước mưa nhưng 17 hộ dân chỉ nhận được tổng 15 triệu đồng thì không thể làm được.
Ông Phạm Hồng Hải- Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, đơn vị được giao trách nhiệm xử lý và thi công công trình cho rằng: "Tất cả các công đoạn của dự án đã hoàn thành và đã nghiệm thu vào tháng 9/2009. Tuy nhiên, sau hai năm đi vào sử dụng chắc chắn công trình sẽ bị hư hỏng nếu không được duy tu bảo dưỡng.
Bên cạnh đó, việc chăm sóc cỏ và cây trồng cũng phải được kiểm tra thường xuyên nếu cỏ và cây chết phải trồng lại; kiểm tra các mương, bể, xem xét nước rò rỉ để khắc phục; kiểm tra định kỳ chất lượng nước trước và sau xử lý để điều chỉnh chất hoạt tính xử lý nước. Định kỳ 2 năm thay than hoạt tính một lần và cũng sau 2 năm lấy mẫu đất phân tích để đánh giá mức độ ô nhiễm đất.
Về việc người dân thắc mắc tiền hỗ trợ xây bể nước, ông Hải khẳng định: tiền hỗ trợ 5 triệu/hộ chúng tôi đề xuất nhưng trên thực tế chỉ được duyệt tổng số là 15 triệu đồng cho 17 hộ.
Như vậy, việc xuống cấp của công trình xử lý kho thuốc sâu ở xóm Mậu 2, xã Kim Liên, Nam Đàn là có thật. Song trách nhiệm duy tu, bảo dưỡng công trình thuộc về ai? Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ có phải chịu trách nhiệm khắc phục không?. Câu hỏi trên của người dân xóm Mậu 2, Kim Liên rất mong được ngành liên quan trả lời?
Đ.Phương - M.Hà