"Nói, làm, viết" vì tình người, vì lẽ đời
(Baonghean) - 82 năm tuổi đời, 63 năm tuổi Đảng, ông đã có trên 1.500 bài báo, trong đó không dưới 1.000 bài đăng trên báo Nghệ An. Trong ngần ấy bài, ông vẫn nhớ như in tác phẩm đầu tiên đăng trên báo Nghệ An - đó là bài thơ "Núi Quyết đánh Mỹ", ra ngày 6/12/1968 - Nhân cách hóa con người Thành phố Vinh qua hình ảnh núi Quyết kiên cường, bất khuất trong chiến tranh.
Cơ duyên ông Hà Văn Tải đến với việc viết báo không phải từ bài thơ đó mà từ những năm 15 -16 tuổi khi ông tham gia cách mạng. Thời khắc cả dân tộc quặn thắt nỗi đau mất nước, một lòng đứng lên giành chính quyền, ông trở thành Trưởng Ban thông tin tuyên truyền của xã Giai Lạc, huyện lúa Yên Thành. Ngoài viết những bài báo chữ to treo ở trung tâm để bà con đọc, mỗi đêm, đoàn của ông về từng xã, từng xóm, trèo lên những chòi cao, bên ngọn đèn dầu ông đọc những bài báo cổ vũ dân công, bộ đội, đắp đập thủy lợi, tích cực cày cấy, là hậu phương vững chắc cho tuyền tuyến yên tâm đánh giặc. Đêm nào cũng vậy, đoàn của ông luôn thu hút nhân dân tập trung về nghe rất đông, đó cũng chính là động lực để ông lựa chọn những thông tin, trau chuốt từng câu chữ, viết sao để người dân dễ nhớ, dễ hiểu nhất.
Ông Hà Văn Tải đang chia sẻ những suy nghĩ của mình với tác giả.
Giữ trọng trách Phó Bí thư Thành ủy trong những năm chống chiến tranh phá hoại của không quân và hải quân Mỹ, ông là cán bộ lãnh đạo duy nhất "ăn hầm ngủ đất" bám trụ tại Thành phố Vinh - được xem là túi bom của cả nước. Chính ông là người kiên gan xốc vác hàng núi công việc, nhưng ông cũng là người cung cấp thông tin cho anh em phóng viên chiến sự, cùng các nhà báo Thanh Phong, Chính Yên, Phạm Thanh, Nguyễn Hường... hoàn chỉnh các số báo ca ngợi Thành Vinh kiên cường "Càng đánh càng thắng", "Vinh cùng cả nước, cả nước cùng Vinh",...
Năm 1992, sau khi thôi chức Chánh văn phòng Tỉnh ủy, ông có điều kiện tham gia viết báo, làm thơ nhiều hơn. Với ông, viết báo như một sự tự nhiên, những đề tài ông quan tâm là những câu chuyện thôn xóm, những tấm gương học sinh tàn tật học giỏi, đại tá về hưu trở thành công dân mẫu mực, hay phong trào khuyến học, công tác Đảng, xây dựng chi bộ vững mạnh, việc "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" phải gắn với những việc làm thiết thực để tránh hình thức...
Đó là chưa kể đến việc ông còn viết nhiều đầu sách ở các đề tài, thể loại về nghiên cứu lý luận, khảo cứu văn hóa địa chí, lịch sử, sáng tác văn học,...
Là người được tôi luyện trong bão táp cách mạng Dân tộc - Dân chủ; trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ rồi tham gia hoàn thiện chủ trương, chế độ. Ông luôn thẳng thắn, luôn bảo vệ đồng chí, bảo vệ tổ chức trong sáng, không mảy may danh lợi, ông đã tạo lập cho mình bản lĩnh "nói, làm, viết" vì tình người, vì lẽ đời một cách nhất quán. Những tác phẩm của ông không chỉ thu hút nhiều độc giả quan tâm mà nhiều nhà báo chuyên nghiệp, nhất là những nhà báo trẻ rất yêu thích giọng văn hồn hậu, kiệm lời, hàm chứa tính phản biện cao của ông. Ông cân nhắc nội dung thông tin cho số đông bạn đọc và cao hơn là của cả xã hội, trước lúc đặt dấu ấn cho bài viết. Vì thế mà vấn đề ông nêu ra có hiệu ứng tác động không chỉ ở một địa phương mà còn mang tầm vóc toàn quốc, nhất là mặt trái, mặt chưa hoàn chỉnh trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở mọi cấp, mọi ngành.
Từng là cộng tác viên tích cực của Báo Nghệ An và nhiều đầu báo trong tỉnh, trong nước. Nay tuổi đã cao, sức khỏe yếu, song ông vẫn luôn dõi theo từng bước đi, từ những sự thay đổi của Báo Nghệ An. Ông nói: Báo Nghệ An là tờ báo lớn, luôn tuyên truyền đúng hướng, bảo đảm tiếng nói chính thống nay đã trưởng thành về mọi mặt: có đội ngũ cán bộ, phóng viên trẻ, năng động, phương tiện, cơ sở vật chất được tăng cường, báo tăng trang, in màu rất đẹp. Thời gian gần đây báo có nhiều bài đấu tranh chống tiêu cực với nhiều vấn đề có hiệu ứng tích cực, nhiều bài viết phong phú, đa dạng; những chuyên mục như: Góc quan sát; Chuyện nhỏ... mà không nhỏ; Đường dây nóng..., tin thế giới ngắn gọn, súc tích thu hút nhiều bạn đọc quan tâm. Bên cạnh đó, chuyên trang miền núi cũng có nhiều bài viết tốt, thiết thực với bà con miền núi,...
Chia tay ông cuối chiều đã tắt nắng, trên đường về tôi suy nghĩ rất nhiều về những mong muốn, trăn trở của ông "để Báo Nghệ An luôn xứng đáng là "anh cả" của các báo địa phương, Báo Nghệ An cần có nhiều bài chính luận sắc sảo hơn nữa, phải có những cây bút chủ lực, tiếng tăm, những bài viết về xây dựng Đảng phải sâu sắc hơn, những bài viết chống tiêu cực phải mạnh mẽ hơn,...".
Thảo Nhi