Đề phòng và xử lý chứng nghẹn ở người già

(Baonghean) - Người già khi ăn rất dễ bị nghẹn. Nếu có những biểu hiện: khó nuốt, nấc cụt, nôn ọe hoặc ho dữ dội, nói không ra tiếng, có trường hợp nghẹt thở, biến sắc mặt..., người nhà cần chú ý cấp cứu ngay tại chỗ. Đối với trường hợp người nghẹn vẫn tỉnh táo thì để người bị nghẹn ngồi, hơi cúi nửa người ra phía trước. Người nghẹn cần phải ho mạnh nhằm tạo ra dòng khí thúc đẩy thức ăn ra ngoài đường hô hấp. Người cấp cứu đứng phía sau vỗ mạnh vào vùng lưng. Trong trường hợp người nghẹn bất tỉnh, cho nằm nghiêng người, người cấp cứu lấy ngón tay ấn lưỡi nạn nhân xuống, tay kia vỗ mạnh vào vùng lưng. Nếu không có kết quả thì ép xuống ngực rồi nhấc lên cao quá vai, làm liên tục thao tác này. Nếu người nghẹn không trở lại bình thường, cần gọi bác sỹ trợ giúp, dùng kim tiêm lớn chọc vào khí quản, mở đường thông khí để duy trì sự sống.

Do trương lực dạ dày giảm, sức co bóp yếu, dịch vị và dịch nước bọt cũng như các men tiêu hóa hấp thụ giảm cả về số lượng, chất lượng nên người già thường ăn kém ngon. Mặt khác, hoạt động thể lực giảm, tiêu hao năng lượng cho chuyển hóa cơ bản giảm nên nhu cầu dinh dưỡng cũng giảm theo. Vì thế, người già cần giảm lượng ăn vào. Nếu ở người trẻ tuổi, mỗi ngày cần 2.500 kcal thì khi 60 tuổi chỉ cần 80% (2.000 kcal) và khi 70 tuổi chỉ cần 70% (1.800 kcal) là đủ. Cần chia lượng ăn thành nhiều bữa nhỏ và ăn chậm, nhai kỹ. Nên thay đổi thực đơn thường xuyên, chú ý các món ăn mềm, thái nhỏ, hầm kỹ, dễ tiêu; nên ăn món luộc, hấp thay cho món xào và nướng. Người già cũng không được ăn quá no, nhất là vào buổi tối, vì khi nằm dạ dày căng to sẽ đẩy cơ hoành lên chèn ép làm cản trở hoạt động của tim. Ăn xong, các cụ nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút nhằm giúp dạ dày nhào trộn, tiêu hóa thức ăn để chuyển xuống ruột dễ dàng.

Để hạn chế tối đa bị nghẹn, người cao tuổi cần lưu ý ăn chậm, nhai kỹ, tập trung khi ăn uống, không nói chuyện, không mải nghĩ và bực mình trong bữa ăn.

T.V - tổng hợp