Thị trường gas khó kiểm soát
(Baonghean.vn) Thời gian gần đây, thị trường kinh doanh gas ngày càng sôi động. Đây cũng là kẽ hở để nhiều cơ sở, đại lý hám lợi, dùng nhiều tiểu xảo để "móc túi" người tiêu dùng (NTD). So với các cơ sở chiết nạp, thì các đại lý kinh doanh gas có nhiều tiểu xảo hơn. Muốn tăng lợi nhuận, các cơ sở này thường sang chiết thiếu trọng lượng gas. Ngoài ra, các điểm kinh doanh gas còn lợi dụng sự thiếu hiểu biết của NTD để tráo, đổi hãng gas khác ít tiền và kém chất lượng hơn.
Gas là mặt hàng kinh doanh có điều kiện. Các quy định đặt ra về việc quản lý và kinh doanh mặt hàng này khá chặt chẽ, như vỏ bình phải được kiểm định định kỳ; hãng gas này không được sang chiết vào vỏ bình của hãng gas khác; phương tiện vận chuyển gas phải đúng quy định và đặc biệt là nghiêm cấm việc sang chiết gas khi không đảm bảo các điều kiện an toàn...
Người tiêu dùng nên cẩn thận khi sử dụng gas để tránh bị "móc túi" và giảm nguy cơ cháy nổ.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, cơ chế quản lý cũng như xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe, thiếu các quy định đề phòng gian lận thương mại, khiến thị trường gas khó kiểm soát. Theo số liệu từ Phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương Nghệ An), hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 456 cơ sở được cấp giấy phép kinh doanh mặt hàng gas và 5 cơ sở sang chiết gas. Tuy nhiên, trên thực tế thì đang tồn tại nhiều cơ sở kinh doanh lậu mà các cơ quan Nhà nước không kiểm soát hết được. Các cơ sở này chủ yếu tập trung tại các vùng nông thôn và miền núi.
Những bình gas sang chiết lậu được nguỵ trang dưới nhiều hình thức, chủ yếu vẫn là niêm phong giả hoặc không có niêm phong, bình gas nào cũng đều có in các thương hiệu nổi tiếng như Petro, Thăng Long gas, Sài Gòn gas,... Theo "bật mí" của nhiều chủ đại lý kinh doanh gas, giá gas sang chiết lậu bao giờ cũng rẻ hơn gas mua ở chính hãng từ 5% - 10%. Lý do bởi nơi sang chiết gas lậu không tốn tiền niêm phong, không phải đầu tư vỏ bình... và đặc biệt là không phải đóng thuế và tiền mua bảo hiểm. Trong thời gian qua, lực lượng QLTT tỉnh Nghệ An đã tiến hành kiểm tra các đại lý, cửa hàng kinh doanh gas nhưng không mang lại nhiều hiệu quả. Ông Trần Văn Diên, Trưởng phòng Kế hoạch Công Nghệ (Chi cục QLTT), cho biết: Hiện nay, việc sang chiết gas vẫn còn đang rất lộn xộn. Do trình độ chuyên môn của anh em còn hạn chế nên chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định chất lượng và trọng lượng đúng tiêu chuẩn. Hơn nữa, trình độ làm nhái nhãn mác của các cơ sở kinh doanh ngày càng tinh vi nên từ đầu năm đến nay chúng tôi chưa phát hiện được vụ vi phạm nào.
Anh Nguyễn Công Hoan, Chánh Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An, cho biết: "Chúng tôi đã nhiều lần đi kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sang chiết gas và có phát hiện một số bình không đúng trọng lượng. Ngoài các cơ sở sang chiết trong tỉnh thì một lượng hàng gas được vận chuyển về từ các tỉnh khác như Hà Tĩnh, Thanh Hóa nên rất khó kiểm soát". Thường thì việc sang chiết ga được thực hiện dưới hai hình thức.
Đối với các cửa hàng cung ứng gas, người ta sang chiết từ bình 45 kg vào bình 12 kg hoặc bình du lịch. Tại các trạm chiết nạp gas, người ta chiết vào các bình gas không phải thương hiệu của mình (do trong quá trình đổi gas cho khách hàng, đại lý của hãng gas này đã lấy vỏ bình của hãng gas kia; và do không phải là vỏ bình của mình, nên đơn vị cung cấp gas không chịu thu hồi về, và dĩ nhiên là DN làm ăn chân chính không chịu chiết nạp gas vào vỏ bình không phải của đơn vị mình). Trong khi đó, các đại lý cũng không thể bỏ đi một vỏ bình gas có giá trị từ 200.000 - 300.000 đồng, nên đã đem đi sang chiết gas lậu để cung ứng cho khách hàng.
Một thực tế hiện nay là NTD thường không quan tâm đến chất lượng gas và độ an toàn của các vỏ bình khi sử dụng. Đa số người dân mua gas bằng cách điện thoại đến đại lý, sau đó phó mặc tất cả cho nhân viên đại lý mang gas đến và tự lắp vào bếp. Hấp dẫn vì lợi nhuận cao, một số chủ đại lý đã không ngần ngại mang đến cho khách hàng của mình những bình gas chiết lậu được nguỵ trang bằng niêm phong giả trên miệng bình. Khi các đại lý đến giao gas, họ tự tay tháo niêm phong và lắp dây gas cùng các thao tác khác, nên khách hàng ít khi phát hiện. Vả lại, rất ít người tiêu dùng quan tâm gas được sang chiết như thế nào, vì mỗi khi bật bếp lên thì lửa vẫn cháy...
Trước thực trạng gas sang chiết lậu đang diễn ra và các ngành chức năng chưa có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn, không còn cách nào khác hơn là người tiêu dùng phải tự bảo vệ mình. Theo khuyến cáo của các chuyên gia trong ngành gas, để khỏi mua phải gas sang chiết lậu, người tiêu dùng nên thật sự cẩn trọng bằng cách kiểm tra thật kỹ bình gas trước khi mua. Tuyệt đối không mua những bình gas vỏ gỉ sét, bong tróc sơn, không có niêm phong hoặc niêm phong giả bằng ni lông trắng, lô gô trên niêm phong không trùng hợp với lô gô trên thân bình.
Ngoài ra, khách hàng cũng có thể yêu cầu đại lý cân lại trọng lượng của bình gas để kiểm tra xem lượng gas trong bình có đúng với quy định hay không... Người tiêu dùng cần tích cực tố giác khi phát hiện những địa điểm kinh doanh, sang chiết gas lậu. Hành động này không chỉ hỗ trợ cho cơ quan chức năng sớm có biện pháp ngăn chặn, mà còn tự bảo vệ chính mình, gia đình và người dân xung quanh trước nguy cơ cháy nổ của những "quả bom gas".
Phạm Bằng