Cần thận trọng với "cò mồi"

(Baonghean) - Từ trước đến nay, thị trường lao động Hàn Quốc là thị trường có mức thu nhập cao, điều kiện làm việc tốt. Trước năm 2004, lao động Việt Nam nói chung và lao động tỉnh Nghệ An nói riêng đi làm việc tại Hàn Quốc được thực hiện theo chương trình tu nghiệp sinh (vừa tu nghiệp vừa làm việc) thông qua các doanh nghiệp xuất khẩu lao động, chi phí cao với mức khoảng 100 triệu đồng (bao gồm cả tiền đặt cọc chống trốn). Bình quân ở giai đoạn này mỗi năm toàn tỉnh đi được khoảng 300 - 400 người.

Kể từ năm 2005, theo thoả thuận giữa Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTB - XH) với Bộ Lao động - Việc làm Hàn Quốc, việc lao động đi làm việc tại Hàn Quốc được thực hiện thông qua Chương trình cấp phép (EPS), một chương trình phi lợi nhuận. Theo chương trình này, người lao động đủ điều kiện tham gia theo quy định và đạt kết quả qua kỳ kiểm tra tiếng Hàn sẽ được làm hồ sơ dự tuyển. Chi phí đi làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình cấp phép 630 USD. Theo đó, Nghệ An đã đưa được hơn 6.000 người, hiện đang làm việc tại Hàn Quốc. Hàng năm số lao động này gửi về cho gia đình theo đường chính thống khoảng 72 triệu USD, chưa kể theo các hình thức khác.

Với công việc không mấy vất vả, thời hạn làm việc lại khá dài (1 hợp đồng làm việc là 3 năm, được gia hạn thêm 1 năm, 10 tháng nữa, tổng cộng là gần 5 năm) trong khi việc tuyển chọn lại không đòi hỏi cao như nhiều thị trường khác, chi phí đi được xem là thấp nên việc người dân "đổ xô" vào thị trường Hàn Quốc cũng là điều dễ hiểu. Trao đổi với phóng viên, ông Hồ Văn Hùng- Giám đốc Trung tâm giới thiệu việc làm thuộc Sở LĐTB - XH tỉnh cho hay: Xác định nhu cầu lao động trong lựa chọn thị trường là chính đáng, đồng thời cũng góp phần giải quyết việc làm cho lao động tỉnh nhà, Trung tâm đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người lao động về các mặt thủ tục, hồ sơ, hướng dẫn... Ông Hùng cũng thừa nhận, do không dự đoán được số lượng người lao động có nhu cầu đi Hàn Quốc lại cao tới con số 13.000 người (gấp đôi, gấp 3 so với dự kiến) trong năm nay, nên đã để xảy ra hiện tượng lộn xộn, chen lấn, xô đẩy, thậm chí có người phải đi cấp cứu khi Trung tâm tiến hành tổ chức đăng ký cho người lao động có nhu cầu kiểm tra tiếng Hàn vào trung tuần tháng 11 vừa qua. Sự việc đã được báo chí phản ánh và cũng đã được cơ quan chủ quản là Sở Lao động - TBXH tìm hướng giải quyết.

Hơn 13.000 lao động Nghệ An có nhu cầu đi Hàn Quốc là một con số nằm ngoài dự tính của ngành chủ quản.

Tuy nhiên, điều đáng nói là bên cạnh những lộn xộn không đáng có ấy thì đã xuất hiện một số biểu hiện tiêu cực. Theo quy định, chi phí của người lao động đi làm việc theo chương trình cấp phép việc làm (EPS) thấp nên một số cá nhân, đối tượng "cò mồi" đã lợi dụng tâm lý của người lao động để lừa đảo, chiếm đoạt tiền bất hợp pháp của người lao động với những lời hứa như: sẽ lo cho người lao động thi đậu tiếng Hàn và làm các thủ tục để người lao động được sớm sang làm việc tại Hàn Quốc, từ đó đẩy chi phí lên rất cao. Bên cạnh đó, còn có thông tin về việc một số lao động không tham gia học tiếng Hàn mà vẫn đăng ký tham dự kiểm tra; một số đối tượng đã nhận làm bài kiểm tra cho người lao động thông qua việc sử dụng máy nhắn tin, điện thoại di động hoặc thi hộ... để thu tiền bất hợp pháp của người lao động, khiến người dân có nhu cầu đi lao động Hàn Quốc hoang mang, thiếu tin tưởng về chương trình và chính sách tốt đẹp này. Và đây cũng là một phần lý do khiến Bộ Lao động - TBXH quyết định 13.000 lao động Nghệ An sẽ phải ra Hà Nội thi tuyển (còn địa điểm Nghệ An sẽ tổ chức thi cho địa phương khác) vào thời gian sắp tới.

Trước những luồng dư luận bức xúc ấy, Phó Giám đốc Sở LĐTB - XH, ông Đặng Cao Thắng khẳng định: Người lao động tuyệt đối không nên nghe các "cò mồi" hứa hẹn, đảm bảo sẽ giúp người lao động thi đậu. Không có bất cứ tổ chức, các nhân nào có thể "lo lót" cho người lao động thi đậu ngoại trừ khả năng của chính mình. Người lao động chỉ phải đóng chi phí cho việc đi lao động tại Hàn Quốc theo chương trình này là 630 USD. Ông Hồ Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm giới thiệu việc làm, đơn vị trực tiếp hướng dẫn và làm hồ sơ dự tuyển cũng khẳng định: "Người dân cần tỉnh táo trước các thông tin thất thiệt. Không thể có chuyện thi thay, hay làm cho người lao động có thể "bay sớm" như hứa hẹn của một số "cò"". Ông Hùng cũng cho biết, tại Trung tâm đã có những quán triệt rõ ràng tới tất cả các nhân viên: Không một ai được làm trái quy định, và tuyệt đối không có hành vi gợi ý, hứa hẹn với người lao động. Nếu làm trái thì trước tiên phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, sau đó sẽ chịu những hình thức xử lý nghiêm của Trung tâm.

Trước câu hỏi về cách thức kiểm tra tiếng Hàn năm nay đối với người lao động có nguyện vọng đi Hàn Quốc, ông Đặng Cao Thắng trả lời: Đối với lao động Nghệ An, kỳ kiểm tra được tổ chức tại Hà Nội vào 2 ngày 17 - 18/12. Lệ phí liểm tra chỉ 24 USD. Lao động dự kiểm tra phải thực hiện 2 môn là đọc hiểu và nghe hiểu, mỗi bài kiểm tra gồm 50 câu hỏi và điểm tối đa cho cả 2 phần là 200 điểm. Những người trúng tuyển được lấy theo điểm số từ cao đến thấp cho đến khi nào đủ chỉ tiêu. Tuy nhiên, trong số những người trúng tuyển, chủ sử dụng lao động Hàn Quốc sẽ tiếp nhận theo chỉ tiêu của từng ngành cụ thể (năm 2012 dự kiến sẽ tiếp nhận khoảng 15.000 lao động Việt Nam cho các ngành, nghề). Để đánh giá đúng trình độ tiếng Hàn của lao động, nghiêm túc, công bằng, minh bạch, năm nay, ban tổ chức sẽ sử dụng nghiệp vụ để rà soát, không cho lao động đưa máy nhắn tin, điện thoại hay các phương tiện truyền tín hiệu khác vào phòng thi. Mặt khác, sẽ kiểm tra chặt chẽ CMND, phiếu dự thi để đề phòng trường hợp thi thay, thi hộ.

Đối với lao động đã trúng tuyển kỳ kiểm tra tiếng Hàn (kết quả này sẽ được thông báo trên trang web của Trung tâm lao động ngoài nước Bộ LĐ - TB&XH vào ngày 28/12) sẽ được Trung tâm giới thiệu việc làm Nghệ An hướng dẫn và làm hồ sơ dự tuyển đi làm việc tại Hàn Quốc. Hồ sơ và danh sách dự tuyển, sẽ được Sở Lao động - TB&XH Nghệ An chuyển về Trung tâm lao động ngoài nước, Trung tâm này sẽ chuyển hồ sơ dự tuyển lên mạng cho các chủ sử dụng lao động Hàn Quốc lựa chọn. Việc lựa chọn hay không, sớm hay muộn hoàn toàn do nhu cầu của chủ sử dụng lao động.

Thùy Vinh