Người lao động có bị xâm phạm quyền lợi?
(Baonghean.vn) - Mặc dù chỉ mới đi vào hoạt động ở tỉnh ta gần 4 năm nhưng đã hơn 1 lần người lao động ở Công ty Thương mại và Dịch vụ Đông Bắc tổ chức đình công, đòi quyền lợi. Mới đây, một đợt "sóng ngầm" khác lại tiếp tục nổ ra ở công ty khi nhiều lá đơn của người lao động gửi đến các cơ quan chức năng khiếu nại về những việc làm sai trái của lãnh đạo công ty trong việc tự ý cho nhân viên nghỉ việc...
Anh Đặng Xuân Thắng (quê ở Diễn Xuân, Diễn Châu) vốn là thanh tra viên của Công ty Thương mại và Dịch vụ Đông Bắc, người trực tiếp làm công tác thanh tra trên các tuyến xe buýt chạy trên địa bàn tỉnh Nghệ An, trình bày: Ngày 31/9/2011, anh được Công ty Thương mại và Dịch vụ Đông Bắc ký hợp đồng lao động với thời hạn một năm.
Tuy vậy, mới vào làm việc được hơn một tháng thì anh bị cho thôi việc với lỗi vi phạm tự ý xử lý và dàn xếp biên bản. Cùng với quyết định cho nghỉ việc, anh Thắng cũng bị công ty trừ hết 5.000.000 đồng tiền anh đặt cọc trước khi vào làm ở công ty. Điều đáng nói là: "Lúc tôi đến đòi tiền đặt cọc họ bảo tiền của tôi đã bị trừ hết rồi, một lần trừ 2 triệu, một lần trừ 3 triệu. Lần đầu tôi còn hiểu lý do mình vi phạm chứ lần sau tôi chẳng hiểu mình vi phạm gì và tại sao mình lại bị trừ. Vậy là làm một tháng tôi được trả 3 triệu tiền lương nhưng lại bị trừ tới 5 triệu đồng. Đó là chưa kể tiền chi phí ăn uống một tháng đi học về nghiệp vụ thanh tra ở Thanh Hóa" - anh Thắng ngán ngẩm nói.
Chẳng riêng gì anh Thắng mà trường hợp của anh Nguyễn Thanh Đức (trú tại khối 10, phường Quang Trung) cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Đáng buồn hơn, kể từ ngày được kí hợp đồng làm việc (20/11/2011) đến khi buộc phải thôi việc (12/12/2011) anh Đức làm việc chưa đến 1 tháng. Sau đó, anh Đức cũng đã đến công ty nhiều lần xin lấy lại tiền đặt cọc (7.000.000 đồng), công ty cũng lần lữa gây khó dễ. Một số trường hợp khác cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự.
Làm việc với chúng tôi về những trường hợp này, ông Trần Bình Trọng - Trợ lý Giám đốc Công ty TM&DV Đông Bắc cho rằng: Những trường hợp buộc bị thôi việc đều là những trường hợp đã vi phạm các nội quy của công ty và bị đuổi việc.
Tuy nhắc nhiều đến quy chế của công ty nhưng chính ông Trọng cũng thừa nhận rằng bản thân ông không biết hết quy chế. Hơn nữa, không riêng gì ông Trọng mà nhiều người khác (trong đó có ông Kiên - Phụ trách công tác tổ chức) cũng bảo rằng ông ấy không rõ quy chế mà ở "tổng" đã đề ra. Có phải vì thế mà trong quá trình xử lý các vi phạm của người lao động, lãnh đạo của Công ty Đông Bắc - chi nhánh tại Nghệ An đã làm sai lệch nhiều điều về "Quy chế quản lý hoạt động vận tải xe buýt" của công ty đã đề ra và đã đăng kí tại Sở Giao thông vận tải Nghệ An.
Ví như, theo quy định của công ty đối với nhân viên bán vé (trường hợp của anh Nguyễn Thanh Đức) chỉ bị xem xét chấm dứt hợp đồng lao động khi vi phạm từ lần thứ 3 trở lên. Nay trường hợp của anh Đức mới bị vi phạm một lần (biên bản vi phạm cũng không có chữ ký anh Đức) mà công ty đã đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Thời gian từ khi vi phạm đến khi có quyết định buộc thôi việc chỉ cách nhau một ngày.
Riêng với trường hợp của thanh tra viên Đặng Xuân Thắng, trong quy chế công ty mức xử phạt cao nhất cũng chỉ 500.000 đồng. Ngoài ra, thanh tra chỉ bị buộc phải thôi việc khi bị một trong các lỗi vi phạm như: thông đồng với nhân viên bán vé để ăn cắp doanh thu của công ty, tự ý nghỉ việc quá 5 ngày không báo cáo, làm việc trong 2 tháng mà hiệu quả công việc thấp - những vi phạm mà anh Thắng chưa từng mắc phải.
Mặc dù có nhiều vấn đề xoay quanh việc sử dụng người lao động và có nhiều dấu hiệu vi phạm Luật Lao động nhưng khi muốn làm việc trực tiếp với lãnh đạo công ty về các trường hợp này, chúng tôi đã nhận được thái độ bất hợp tác. Quá trình tiếp xúc với các công nhân đã từng bị công ty sa thải, chúng tôi còn được phản ánh, công ty tuyển dụng lao động và sa thải lao động khá tùy tiện, không ít trường hợp bị phạt tiền, trừ tiền vô cớ. Một số lao động còn đặt câu hỏi nghi ngờ về cách tuyển dụng "cọc tiền vào thì dễ, rút tiền ra thì khó" này?
Thảo Nhi - Song Hoàng