Xã Đoài mùa cam Tết
(Baonghean) - Gần Tết Nguyên đán, chúng tôi có dịp ghé thăm vùng cam xã Đoài nức tiếng. Năm nay, giá bán cam xã Đoài đạt mức cao kỷ lục, có nhà vườn “hét” giá tới 65.000 đồng/quả nhưng vẫn "cháy" hàng.
Là một trong những hộ đang sở hữu vườn cam đẹp nhất xã, anh Nguyễn Văn Phúc ở xóm 8- xã Nghi Diên, khoe: “Vườn nhà tôi hiện có 30 cây cho thu hoạch, năm nay cây nào cũng cho trái to và đẹp. Ngay từ đầu tháng 10/2012 đã có khách Hà Nội vào đặt hàng nhưng tôi không dám nhận tiền cọc vì năm nay thời tiết không thuận, quả chín sớm hơn so với mọi năm. Nghi Diên có 13/13 xóm trồng cam, nhưng chỉ cam trồng tại đất thuộc xóm 8 và xóm 9 là có hương vị thơm ngọt hơn nên giá thường cao hơn 10.000 đồng/quả so với cam trồng trên đất các xóm khác. Tại thời điểm cuối tháng 12 (DL) giá cam đã nhảy vọt lên 60.000 đồng/quả, tăng 10.000 đồng/quả so dịp tết. 
Cam xã Đoài có giá trị kinh tế cao.
Tới nhà ông Nguyễn Duy Hảo ở xóm 9 (chủ vườn cam 100 cây, thuộc diện nhiều nhất xã) thì được biết giá, cam vừa bán sáng ngày 30/12 là 65.000 đồng/quả. Ông Hảo cho biết: "Hiện gia đình tôi đang có 100 gốc trong đó có 70 gốc cho thu hoạch. Hàng năm vào dịp sát Tết cổ truyền, khách đến mua cam chủ yếu để làm quà biếu và thờ cúng... Khách hàng từ khắp mọi nơi cất công về tận đất xã Đoài nên họ thường đến từng vườn, yêu cầu chủ nhà cắt từng quả cam đang còn nằm trên cành để tránh bị mua nhầm".
Cam xã Đoài quả có hai loại, đó là giống nhót và giống bầu; giống nhót quả cao thành, phần đầu hơi nhô lên và cuống nhỏ, giống bầu quả hơi dẹt và phần đầu lõm xuống. Cam xã Đoài khi chín có màu vàng đỏ tươi tắn, có vị ngọt dịu, thanh, không chua.
Ông Phan Công Hưởng - Phó Chủ tịch UBND xã Nghi Diên, Chủ tịch Hội những người khôi phục giống cam Xã Đoài, cho biết: Ở thời điểm năm 1980, Nghi Diên có gần 60 ha cam, trở thành mặt hàng có giá trị kinh tế lớn, từng được xuất khẩu. Nhưng đến nay, diện tích trồng cam chỉ còn hơn 10 ha, trong đó dân mới trồng 4 ha và 2 ha của một chủ trang trại mới trồng ngoài đồng. Năm 2011, xã cũng đã xây dựng Đề án Bảo tồn và phát triển cam xã Đoài và đưa cây cam ra đồng thay cây lúa, với mục tiêu đến năm 2015 sẽ có 50 ha cam. Và, theo quy hoạch nông thôn mới, xã có chủ trương chuyển đổi 100 ha đất 2 lúa sang trồng cam để quy hoạch thành vùng sản xuất tập trung. Tuy nhiên, dự án này khó khả thi do chưa có chủ trương, cơ chế, chính sách khuyến khích cụ thể nên các hộ trồng cam không dám đầu tư. Hiện cả xã mới chỉ có mình gia đình tôi đầu tư trồng 150 cây, năm nay đã ra hóa lứa 1, chỉ đến năm 2014 là gia đình tôi có thu hoạch...
Ngọc Anh