"Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân" cần được rõ ràng và chặt chẽ hơn
(Baonghean) - Việc sửa đổi Hiến pháp 1992 là hết sức cần thiết, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế, quá trình vận động và phát triển của đất nước.
So với Hiến pháp năm 1992, bản Dự thảo sửa đổi đã có sự sắp xếp bố cục hợp lý hơn, nhiều nội dung đã được sửa đổi, bổ sung phù hợp với Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và Nghị quyết của Đảng lần thứ XI, nhiều vấn đề cơ bản như quyền con người, quyền của công dân, quyền lực của nhân dân, công tác lập hiến, bảo hiến; công tác tư pháp và hành pháp, chế độ chính trị, tổ chức bộ máy nhà nước, chế định kiểm soát quyền lực… đã được đề cập đến một cách toàn diện và đầy đủ hơn.
Tuy nhiên, có những nội dung và kỹ thuật lập hiến của văn bản Dự thảo sửa đổi vẫn chưa khắc phục được một số hạn chế của Hiến pháp 1992, điều, khoản ở một số chương còn mang tầm vi mô mà yêu cầu của Hiến pháp phải là tầm vĩ mô; cần tham khảo, thừa kế và phát huy một số ý từ Hiến pháp năm 1946; Bố cục một số chương, điều, khoản chưa hợp lý, văn phong trình bày trong Dự thảo có lúc, có nơi chưa thật cô đọng, súc tích, khẩu hiệu chung chung…
Lời nói đầu còn quá dài. Chương I: Tại sao chỉ đưa chế định Công đoàn vào Dự thảo mà không đưa các tổ chức khác như Hội Nông dân, Hội Cựu Chiến binh.... Chương II – Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Đây là phần nội dung cơ bản đề nghị cần làm rõ khái niệm về quyền con người, sắp xếp bố cục lại cho hợp lý theo hướng quy định quyền con người, quyền công dân, nghĩa vụ độc lập, không để lẫn lộn như Dự thảo. Đi vào cụ thể, xin được tham gia một số ý kiến như sau:
Tại Khoản 1, Điều 4, Chương I, cần chỉnh lại: "Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong, đại biểu trung thành quyền và lợi ích hợp pháp của giai cấp công nhân, trí thức, các tầng lớp nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam, lấy chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội".
Tại Khoản 1, Điều 5, Chương I: Cần điều chỉnh: "Nhà nước ... tạo điều kiện để đồng bào các dân tộc Việt Nam phát huy nội lực, hòa nhập, góp công sức, trí tuệ vào sự phát triển chung của đất nước".
Không nên dùng từ "dân tộc thiểu số", vì như vậy đã vô tình tạo khoảng cách.
Khoản 2, Điều 7, Chương I: Nên điều chỉnh theo cách viết: Việc bãi nhiệm đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân do Quốc hội và HĐND quyết định (khi đại biểu đó không được nhân dân tín nhiệm).
Khoản 3, Điều 18, Chương II: Nên nhập Khoản 3, Điều 18, Chương II vào với Khoản 2, Điều 19, Chương II với nội dung: "Nhà nước CHXHCNVN bảo hộ, khuyến khích và tạo điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, giữ mối quan hệ gắn bó và góp phần xây dựng quê hương, đất nước".
Không cần đưa ý "gắn bó với gia đình" vì đó là lẽ đương nhiên của mỗi người con khi xa gia đình, xa Tổ quốc để lao động, học tập và sinh sống ở nước ngoài.
Điều 21, Chương II: Cần bổ sung: "Tất cả mọi người đều có quyền được sống, quyền tự do, bình đẳng và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Khoản 1, Khoản 2, Điều 23, Chương II; 2 khoản này có thể nhập làm một để tránh trùng lặp và dài dòng. Cụ thể nên chỉnh lại: Pháp luật bảo hộ quyền con người. Nghiêm cấm mọi hành vi xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm con người bằng bất kỳ hình thức, hành vi bạo lực, tra tấn, truy bức, nhục hình ...
Tại Khoản 1, Điều 23, Chương II: Nên chỉnh sửa: "Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Nghiêm cấm mọi hành vi thu thập, lưu trữ, sử dụng phổ biến thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, gia đình của người khác nếu không được người đó đồng ý".
Khoản 2, Điều 37, Chương II: Cần cụ thể hơn: "Việc khám xét chỗ ở hợp pháp của cá nhân thực hiện theo quy định của luật pháp".
Khoản 2, Điều 39, Chương II: Nên chặt chẽ hơn: "Nhà nước bảo hộ hôn nhân và gia đình, bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của người mẹ và trẻ em".
Khoản 1, Điều 40, Chương II: Có thể đảo các vế của câu: "Nhà nước, xã hội, nhà trường, gia đình có trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc, giáo dục và bảo vệ quyền trẻ em".
Lê Na