Chữa hội chứng tiền mãn kinh theo Đông y

Việc suy giảm nội tiết tố estrogen thời kỳ tiền mãn kinh dẫn đến nhiều triệu chứng. Tùy theo thể tạng của từng người mà có những bài thuốc, cách chữa trị khác nhau.

Thời kỳ tiền mãn kinh thường bắt đầu từ tuổi 41-45, có khi tới 50, thời gian ngắn có thể từ 5-7 tháng, dài có thể 1 đến 2 năm hoặc lâu hơn (có trường hợp kéo dài tới 10 năm).

Trong thời kỳ này, buồng trứng bắt đầu suy giảm chức năng hoạt động và dần dần dẫn đến chấm dứt hẳn khả năng làm việc. Hậu quả là nội tiết tố nữ estrogen sẽ giảm sút đột ngột. Trước đó, một số nội tiết tố do não bộ tiết ra nhằm kích thích hoạt động của buồng trứng cũng có sự biến động. Sự biến động này gây ra một số triệu chứng của giai đoạn tiền mãn kinh, trong có có triệu chứng nổi bật nhất là "bốc hỏa".

Hà thủ ô có trong bài thuốc ở nhiều thể

Các triệu chứng thường gặp là đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, ra nhiều mồ hôi, mặt đỏ bừng, trong người có cảm giác nóng bứt rứt, hồi hộp, hay quên, tay chân có cảm giác tê hoặc như có kiến bò ngoài da, kinh nguyệt bị rối loạn…Do buồng trứng giảm nội tiết tố và số lần rụng trứng giảm dần cho đến khi chấm dứt, các tuyến âm đạo cũng giảm xuất tiết nên âm đạo bị khô, gây đau mỗi khi giao hợp, có thể dẫn tới viêm âm đạo. Đồng thời, do thiếu estrogen nên làm tăng sự hủy xương dẫn đến loãng xương, dễ gãy xương, cùng với các triệu chứng như mỏi mệt, đau nhức tay chân, đau cột sống.

Các triệu chứng trên xảy ra nặng hay nhẹ thường tùy thuộc vào trạng thái tâm lý, tinh thần của người phụ nữ. Sự rối loạn này làm cho người phụ nữ dễ cáu gắt, nóng nảy, khó tập trung trong công việc. Người làm việc trí óc thường bị nặng hơn người lao động tay chân.

Chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn như không đều, rút ngắn hoặc kéo dài, bị rong kinh, băng kinh… Tuy vậy, khả năng sinh sản vẫn còn, cho đến khi hết rụng trứng.

Theo Đông y, người phụ nữ đến tuổi 42-49 thì chức năng tạng phủ đều bị suy yếu, nhất là tạng thận. Thận suy cùng với khí huyết suy, làm mất cân bằng hai yếu tố âm dương trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự hoạt động bình thường của các tạng phủ khác, gây ra hội chứng tiền mãn kinh. Ngoài ra, các yếu tố khác như tinh thần, thể chất, dinh dưỡng, sinh đẻ, hoàn cảnh sinh hoạt, lao động, điều kiện kinh tế của người phụ nữ cũng có ảnh hưởng đến tình trạng bệnh.

Do đó, việc điều trị cần phải kết hợp dùng thuốc với nhiều phương pháp khác như giữ gìn đời sống tinh thần thanh thản, nhẹ nhàng, tránh các cảm xúc tiêu cực như giận dữ, buồn phiền, lo lắng thái quá..., xoa bóp bấm huyệt, tập luyện dưỡng sinh, khí công, thái cực quyền, thể dục thể thao vừa sức, phù hợp với thể tạng của mình.
Tùy theo thể tạng của từng người mà phân thành các thể khác nhau như thận tinh hư tổn do thận âm hư hoặc âm hư dương vượng, thận dương hư, can kinh uất nhiệt, tâm tỳ lưỡng hư, huyết ứ đàm trệ.

1. Thể thận tinh hư tổn do thận âm hư

Kinh nguyệt thường đến trước kỳ, lượng ít, đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, mất ngủ, ra mồ hôi trộm, gò má đỏ, đau mỏi lưng đùi, lòng bàn tay bàn chân nóng, miệng khô, khát nước, đi cầu táo.

Phép trị : Tư âm thanh nhiệt

Bài thuốc: Tri bá địa hoàng hoàn gia giảm (Thục địa 12g, sinh địa 12g, sơn thù 10g, đơn bì, phục linh, trạch tả, hoàng bá, tri mẫu, địa cốt bì, đều 12g, sinh long cốt, sinh mẫu lệ, qui bản, đều 20g).

Bài thuốc Nam: Sinh địa 16-20g, đậu đen 12g, cỏ mực 20g, hà thủ ô (chế ) 20g, ích mẫu 12g, hương phụ (chế ) 12g, rau má 12g (nếu tươi 40g ), rễ cỏ tranh 12g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 300 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.

2. Thể thận tinh hư tổn do âm hư dương vượng

Kinh nguyệt rối loạn, chóng mặt, nhức đầu, ngục sườn đau tức, tay chân run, tê rần hoặc có cảm giác kiến bò, tính tình nóng nảy, dễ cáu gắt, giận dữ, người bứt rứt, khó ngủ.

Phép trị : Tư thận, bình can, tiềm dương.

Bài thuốc: Kỷ cúc địa hoàng hoàn gia giảm (Sinh địa 16g, hoài sơn, sơn thù, đơn bì, phục linh, trạch tả, câu kỷ tử, đều 12g, cúc hoa 10g, bạch thược 20g, sài hồ tẩm giấm sao 12g, hạ khô thảo 12g, câu đằng 10g, táo nhân sao 10g ).

Bài thuốc Nam: Sinh địa 16g, hà thủ ô (chế) 16g, đậu đen 12g, câu kỷ tử 12g, cúc hoa 12g, thảo quyết minh 12g, rau má 12g, mã đề 10g, rễ cỏ tranh 12g, lạc tiên 10g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 300 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.

3. Thể thận dương hư

Kinh nguyệt ra nhiều hoặc đến sớm, người lạnh, tay chân lạnh, sợ lạnh, mệt mỏi, tiểu nhiều, nước tiểu trong.

Phép trị : Ôn bổ thận dương.

Bài thuốc: Thận khí hoàn gia giảm (thục địa, hoài sơn, sơn thù, đơn bì, phục linh, trạch tả, đều 12g, phụ tử chế 4g, nhục quế 4g, táo nhân sao 20g, bá tử nhân 10g, trư linh 12g, a giao 6g, bột tam thất 1-2g ).

Bài thuốc Nam: Thục địa 16g, hà thủ ô (chế) 12g, đậu đen sao 12g, rễ đinh lăng 12g, thổ phục linh 12g, quế chi 6g, phụ tử (chế) 4g, rễ cỏ tranh 10g, lạc tiên 12g, lá mơ 10g, thảo quyết minh 12g, hương phụ (chế) 12g, gừng khô 2g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 300 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.

4. Thể can kinh uất nhiệt

Kinh nguyệt tới sớm, sắc mặt xanh vàng, gò má hồng, người mệt mỏi, tinh thần căng thẳng, bứt rứt, chóng mặt, đau tức vùng hông sườn, miệng khô đắng, mất ngủ, tim hồi hộp, ra mồ hôi trộm.

Phép trị : Thư can giải uất.

Bài thuốc: Đơn chi tiêu diêu tán (Đương quy sao, bạch thược tẩm rượu sao, bạch truật sao, phục linh, sài hồ, mỗi thứ 10-12g, mẫu đơn bì, chi tử sao, mỗi thứ 8-10g, cam thảo chích 4-6g, gừng l&ugra

Theo VnExpress - nt