Ngăn chặn đánh, bắt cá bằng xung điện

(Baonghean) - Đánh bắt cá bằng xung điện từ ắc quy, kích điện là nguy cơ tận diệt nguồn thủy sản. thế nhưng lâu nay hình thức đánh bắt cá này gần như không bị ngăn cản. Điều này đòi hỏi cơ quan chức năng cần vào cuộc để ngăn chặn tình trạng này”.

Trời âm u báo hiệu cơn giông đang đến. Trên cánh đồng khu vực giáp ranh giữa xóm 9, xã Hưng Lộc và xóm Phong Hảo, xã Hưng Hòa (TP. Vinh) rải rác có 7 - 8 người khoác ắc quy sau lưng, 2 tay cầm 2 cần kích điện, bì bõm lội giữa những chuôm ao, bờ, thửa, dùng xung điện bắt cá. Hòa vào đội “kích” cá, tôi bám theo một người đàn ông trạc ngoài 40, dáng cao dong dỏng, gương mặt thân thiện. Hỏi tên, anh chỉ nói gọn lỏn : “Sỹ. Sỹ Điệp.” Ở xóm 9 xã Hưng Lộc, Sỹ được xem là tay kích cá “chuyên nghiệp”.

Bởi lẽ không kể ngày nắng hay ngày mưa, hôm nào người ta cũng thấy Sỹ với cần, với bình đằm mình trên đồng. Hỏi ra, Sỹ cho biết, anh làm nghề này đã 7 năm rồi. “Thích là vác bình (ắc quy) đi dò, nhưng nói chung là ngày nào cũng đi. Hôm nào may thì kiếm được dăm trăm nghìn, còn bình thường thì vài ba trăm.” Như để chứng minh lời mình nói, anh Sỹ dừng bước mở giỏ cá cho tôi xem, lúc này trong giỏ có 10 con cá tràu (chuối) và 2 con lươn. “Ai mua hai trăm rưởi bán luôn”. - Sỹ nói.

Bắt cá bằng xung điện ắc qui, dụng cụ rất đơn giản, chỉ cần 1 bình ắc quy (loại 12 vôn), 2 cần tre hoặc hóp khô dài khoảng 1,5m - 1,7m. Đầu cần gắn 2 thanh kim loại khoảng 40cm (thường bằng thép hoặc inox) đấu nối với 2 cực của bình ắc quy bằng 2 đoạn dây dẫn điện. Riêng bình ắc quy được bỏ trong can nhựa đã cắt nửa nhằm tránh ướt nước. Ngoài ra để nạp điện cho ắc qui trước khi “ra đồng” cần một bộ nạp điện. Anh Sỹ cho biết, chi phí để sắm một bộ như thế mất khoảng 2 triệu đồng. Được biết trong xóm 9, xã Hưng Lộc không chỉ có Sỹ mà còn nhiều hộ khác cũng làm nghề kích cá. Có gia đình ông Hiền, cả bố và con đều làm nghề này.

Sử dụng xung điện đánh cá trở thành “sát thủ” trên đồng ruộng.

Hiện nay, việc sử dụng xung điện ắc qui để đánh bắt cá đã trở thành thói quen thường nhật của nhiều hộ sống ven ao hồ, đồng ruộng. Ví như ở xóm Phong Hảo, xã Hưng Hòa, nhiều người dân khẳng định, nhà nào cũng sở hữu một bộ ắc qui kích cá. Những hôm trời mưa lụt cả làng kéo nhau đi kích điện. Thậm chí có những người còn câu, kéo điện lưới để đánh cá. Anh Nguyễn Xuân Chung, ở Hưng Hòa kể: “Sướng nhất là những ngày mưa lụt, cá gáy (chép) lên mép nước vật đẻ.

Có những nhà “kích” được cả tạ, bán được 3 - 4 triệu đồng một ngày!” Cũng theo anh này, thường thì những người chuyên đánh cá bằng xung điện ắc qui chỉ bắt các loại cá tràu, cá chép, lươn hoặc những loại cá to. Còn lại rô đồng, rô phi chẳng mấy ai đếm xỉa. Tuy vậy, khi rà xung điện xuống nước thì các loại cá, cua nằm trong tầm phạm vi gây giật của xung điện đều bị ảnh hưởng. Chính vì vậy mà hình thức đánh bắt này được xem là thủ phạm làm tuyệt diệt nguồn lợi thủy sản.

Sau nhiều ngày dò hỏi, cuối cùng tôi cũng tìm ra nhà của một “chuyên gia” chế tạo kích điện đánh cá ở xóm Phong Hảo, xã Hưng Hòa (TP. Vinh). Khi tôi đến cả vợ chồng ông Lưu Vỹ đều có nhà. Thấy tôi ướm hỏi mua bộ nạp điện cho ắc qui kích cá, ông Vỹ liền vào nhà đưa ra một bộ và giới thiệu đây là “loại hiếm, loại nguyên bản” được gỡ ra từ máy điện tử của Nhật Bản. Trong khi đó, vợ ông không ngừng khoe: “Chú yên tâm đi, nhà tui đã 30 năm làm nghề ni, máy sạc ắc qui kích cá cả vùng đây đều do nhà tui làm cả”. Từng là công nhân cơ khí kỹ thuật bậc 4 về hưu, ông Vỹ cho biết vào năm 1975 – 1976 ông đã bắt đầu chế tạo, sử dụng xung điện để bắt cá.

Ông là người đầu tiên đưa “phương pháp” đánh cá này ra cộng đồng. Ông khẳng định đến nay đã làm đến cả nghìn cái máy sạc điện cho ắc qui. “Máy do tôi làm có mặt ở Quảng Bình, Hà Tĩnh, trong tỉnh có các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Quỳ Châu, Tân Kỳ…”. Như để khẳng định thêm “thương hiệu”, tên tuổi của chồng mình, vợ ông Vỹ còn nói rằng, cả mấy xã Hưng Hòa, Hưng Lộc, Hưng Dũng đều sử dụng máy sạc điện do ông Vỹ làm. “Ắc qui phải có bộ sạc điện, loại bán ngoài thị trường tuổi thọ không quá 3 năm, riêng của nhà tui sau hơn 5 năm vẫn hoạt động tốt” – bà vợ ông Lưu Vỹ gây ấn tượng thêm. Cũng theo vợ chồng ông này, thường thì làm một bộ nạp mất hơn 1 buổi. Mỗi bộ được bán với giá từ 400 đến 450 nghìn đồng. Riêng loại máy xịn nguyên bản của Nhật, được giới thiệu và chào bán với giá 500 nghìn đồng.

Một bộ nạp điện dành cho ắc qui.

Có thế nói, việc đánh bắt cá bằng xung điện mang tính hủy diệt. Các loại thủy sản khi “dính” xung điện sẽ không phát triển bình thường, loại nhỏ thì chết, lớn thì khó có khả năng sinh sản. Trong khi đó, hình thức đánh cá này đã xuất hiện và tồn tại nhiều năm song không bị cơ quan nào ngăn chặn. Và như một lẽ đương nhiên, không chỉ có các loại cá, cua trên đồng ruộng đứng trước nguy cơ biến mất dần mà ngay nhiều loại thủy sản, sinh vật, vi sinh vật khác cùng chung số phận. Các nguy cơ mất cân bằng môi trường sinh thái, thay đổi chất đất, thổ nhưỡng cũng chính vì vậy mà kéo theo.

Bài, ảnh: Đào Tuấn