Để có sản phẩm lưu niệm đặc trưng của Nghệ An

(Baonghean) - Cuộc thi “Sáng tạo sản phẩm lưu niệm đặc trưng Nghệ An” do Sở VH-TT&DL phát động từ tháng 12/2012, dự kiến kết thúc nhận sản phẩm vào giữa tháng 5/2013. Tuy nhiên, do số lượng người tham gia dự thi quá ít nên BTC kéo dài thời hạn nhận sản phẩm đến hết tháng 9/2013, nhưng chưa thấy thêm cá nhân, doanh nghiệp tham gia.

Cuộc thi nhằm tạo ra các sản phẩm lưu niệm mới mang đậm bản sắc văn hoá của Nghệ An phục vụ nhu cầu mua sắm của du khách tham quan và làm quà tặng trong các hoạt động lễ tân, ngoại giao của tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền quảng bá du lịch tỉnh Nghệ An. Đối tượng dự thi là các nghệ nhân, họa sỹ, nhà thiết kế, nhà điêu khắc, các cơ sở, doanh nghiệp, làng nghề có hoạt động sản xuất, thiết kế sản phẩm lưu niệm. BTC đã phối hợp với Sở Công thương, Liên minh HTX tỉnh, Sở TT&TT, Hội VHNT tỉnh và các cơ quan thông tấn báo chí để tuyên truyền, vận động các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia cuộc thi.

Đến tháng cuối tháng 9/2013, thời điểm hết hạn nhận sản phẩm đã cận kề, tuy nhiên mới có một doanh nghiệp và một cá nhân nộp sản phẩm tham gia dự thi. Đó là Công ty TNHH Đức Phong (Khu công nghiệp Nghi Phú) gửi 24 sản phẩm mây tre đan và ông Phạm Công Lý, trú tại Thị trấn Hưng Nguyên gửi 6 sản phẩm gồm tranh ảnh, điêu khắc…Một thành viên BTC cho biết: Số lượng người tham gia dự thi ít, nhìn vào sản phẩm dự thi, theo cảm nhận chủ quan cũng chưa đạt như mong muốn. Các sản phẩm của Công ty Đức Phong chủ yếu là sản phẩm đã sản xuất, nay có gia công thêm để tham gia dự thi. Trước đó, BTC đã chủ động liên hệ với một số doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, có doanh nghiệp hứa gửi sản phẩm tham gia, nhưng đến nay vẫn chưa thấy đâu.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng cuộc thi ít thu hút được các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp tham gia, bà Lê Thị Thu Thuỷ, Phó Giám đốc Trung tâm TTXT Du lịch Nghệ An cho biết: “Đây là cuộc thi được tổ chức lần đầu, nên các cá nhân, doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm tham gia, yêu cầu về sản phẩm dự thi rất cao, đòi hỏi đầu tư lớn về chất xám, kỹ thuật, vật liệu… trong khi mức giải thưởng còn thấp, chưa đủ sức hấp dẫn người tham gia”.

Bà Thuỷ cho biết thêm, trước khi tổ chức cuộc thi, BTC đã tham khảo một số nơi đã tổ chức cuộc thi sản phẩm lưu niệm đặc trưng địa phương như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Vĩnh Phúc, Cần Thơ, Tiền Giang…Trong quá trình tổ chức, một số địa phương cũng gặp tình trạng ít sản phẩm, ít người tham gia nhưng cũng đã chọn ra được sản phẩm tiêu biểu nhất. Trong đó, TP Hội An là địa phương nhiều lần tổ chức cuộc thi này. Từ năm 2009 đến nay, cách 2 năm 1 lần, TP Hội An tổ chức cuộc thi sáng tạo sản phẩm du lịch đặc trưng, thu hút đông đảo các nghệ nhân, làng nghề, doanh nghiệp tham gia dự thi. Cơ cấu giải thưởng gồm 15 giải, giải đặc biệt 20 triệu đồng, ngoài ra còn hỗ trợ mỗi sản phẩm tham gia dự thi chung khảo 1 triệu đồng. BTC còn tạo điều kiện đăng ký tác quyền cho các tác phẩm đạt giải nếu có yêu cầu. Riêng đối với các bản vẽ, mẫu thiết kế, BTC sẽ thương lượng mua lại bản quyền tác phẩm để hỗ trợ các cơ sở trên địa bàn thành phố sản xuất đại trà.

Nghệ An là mảnh đất có truyền thống, bản sắc văn hoá độc đáo, là thị trường du lịch có tiềm năng lớn. Việc tổ chức cuộc thi để tìm kiếm sản phẩm lưu niệm đặc trưng Nghệ An là cần thiết. Tuy nhiên, để có được sản phẩm hội đủ các phẩm chất, tiêu chí mà BTC đề ra (mang bản sắc văn hóa của Nghệ An; Thuận lợi trong sử dụng, tinh, gọn, dễ tháo ráp, đóng gói, vận chuyển; Kiểu dáng đẹp; Dễ sản xuất với số lượng lớn, dễ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu; Thân thiện môi trường…) là điều không hề đơn giản. Muốn có sản phẩm có chất lượng cao, đòi hỏi người dự thi phải hội đủ các điều kiện: Sự am hiểu sâu sắc về văn hoá xứ Nghệ, có ý tưởng độc đáo, khả năng thiết kế tinh tế và kỹ thuật thủ công tinh xảo, có kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất hàng lưu niệm.

Mặt khác, hiện tỉnh Nghệ An chưa có cơ chế hỗ trợ đầu tư sản xuất đại trà và tiêu thụ sản phẩm cho các cá nhân, doanh nghiệp có sản phẩm đạt giải. Sau khi tổ chức thi, Đà Nẵng có cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt dành cho các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm đặc trưng của địa phương (hỗ trợ vay vốn, thuê tư vấn, đầu tư mua sắm máy móc thiết bị hiện đại, kinh phí tổ chức sản xuất thử, kinh phí đào tạo, chi phí đăng ký sở hữu công nghiệp, tạo điều kiện về đất, mặt bằng sản xuất, ký gửi bán sản phẩm, miễn phí giới thiệu sản phẩm trên Cổng thông tin điện tử, website của các sở, ban, ngành…). Thiết nghĩ đây là cách làm hay, có tác dụng “kích cầu” đối với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng lưu niệm phục vụ du lịch, vừa phát huy hiệu quả về kinh tế, vừa có giá trị về văn hoá. Hy vọng rằng, tỉnh cần bổ sung chính sách hỗ trợ đối với doanh nghiệp có sản phẩm đạt giải, để tiếp tục có nhiều tập thể, doanh nghiệp, cá nhân gửi sản phẩm tham gia cuộc thi, nhằm quảng bá, tôn vinh văn hoá Nghệ An.

Trần Quang Đại (Tạp chí Văn hóa Nghệ An)