Bắt vợ như vậy là trái pháp luật

(Baonghean) - Thông tin này đến với Báo Nghệ An qua lá đơn xin giúp đỡ của ông Và Chồng Hờ, trú tại bản Long Kèo, xã Mường Lống, Kỳ Sơn. Phóng viên Báo Nghệ An đã về tìm hiểu và thật buồn bởi sự việc có thật và người tổ chức bắt vợ lại là một thầy giáo...

Tại "Đơn xin giúp đỡ", ông Và Chồng Hờ (SN 1962) viết: "Tháng 2/2012, lợi dụng lúc vợ chồng tôi đi làm rẫy xa, ông Dềnh Bá Cải trú quán bản Huồi Khả, xã Huồi Tụ, là giáo viên Trường TH xã Huồi Tụ đã đến bắt con gái tôi là Và Y Chùa khi đó mới 14 tuổi (sinh ngày 20/12/1997) đi làm vợ. Khi biết sự việc trên, vợ chồng tôi rất bức xúc và có ý định viết đơn tố cáo, nhưng có một số cụ già không đồng ý và cho rằng sự việc đã lỡ rồi nên giữ hòa khí giữa hai họ. Do không nhận thức đầy đủ về pháp luật nên tôi không kiện nữa. Qua gần một năm sinh sống với đối tượng Cải, thì ông Cải đã lộ rõ là một người đàn ông vũ phu, thường xuyên đánh đập con gái tôi và đuổi ra khỏi nhà, khi đó con tôi mới 15 tuổi...". Cũng trong đơn, ông Và Chồng Hờ cho biết đã đề nghị các cơ quan chức năng huyện Kỳ Sơn xử lý Dềnh Bá Cải theo quy định của pháp luật.

Trưởng Công an xã Mường Lống - ông Xồng Phái Đà làm việc với phóng viên.

Ngược lên cổng trời Mường Lống tìm đến bản Long Kèo, dù gia đình ông Và Chồng Hờ đi làm rẫy xa nhưng chuyện về Dềnh Bá Cải - giáo viên Trường Tiểu học Huồi Tụ bắt Và Y Chùa khi mới 14 tuổi, chưa học xong lớp 9, rồi sau đó đối xử không tốt khiến Chùa phải trở về nhà bố mẹ thì hầu như ai cũng biết.

Bí thư chi bộ bản Long Kèo, anh Và Bá Chá kể: Và Y Chùa khi đấy mới 14 tuổi. Hôm đó, bố mẹ đi làm rẫy xa, Chùa ở nhà với em nhỏ thì Cải đến trao đổi, sau đó bắt đi. 3 ngày sau, gia đình Dềnh Bá Cải đến gặp gia đình Và Chồng Hờ, nói 3 năm sau sẽ tổ chức cưới vì nếu cưới luôn thì Dềnh Bá Cải sẽ mất việc và đưa cho một nén bạc.

Ban đầu, gia đình Và Chống Hờ không đồng ý, nhưng do nhiều người khuyên nên rốt cuộc đã nhận nén bạc. Khoảng gần một năm thì giữa Cải và Chùa xẩy ra mâu thuẫn. Có lần Chùa về nhà thăm gia đình nhân mùa lúa mới, Dềnh Bá Cải đã đến và đánh Chùa. Được anh em trong họ khuyên bảo, nhưng một thời gian ngắn lại mâu thuẫn tiếp, sau đó Chùa trở về nhà ở hẳn với bố mẹ.

Hai bên gia đình đã cùng bàn bạc giải quyết nhưng không được nữa. Chi bộ và Ban quản lý thôn bản đã đề nghị hai gia đình giải quyết theo tình cảm nhưng gia đình Dềnh Bá Cải không thống nhất vì Chùa không về với Cải nữa, mà đòi gia đình Và Chống Hờ phải bồi thường lại nén bạc... Anh Chá nói: "Việc anh Cải bắt vợ chưa đủ tuổi vị thành niên là sai với pháp luật. Bây giờ phải theo pháp luật mà xử lý thôi...".

Theo dân bản Long Kèo, tập tục bắt vợ của người Mông không như việc Dềnh Bá Cải đã làm. Ông Và Nỏ Súa (SN 1956) cho biết, tập tục của đồng bào Mông là khi trai gái thuận tình yêu thương nhau, muốn nên vợ nên chồng thì người con trai phải bắt người con gái. Còn nếu người con gái không có tình cảm thì tuyệt đối người con trai không thể bắt được. Khi bắt được rồi, 3 ngày sau, bên nhà trai sẽ đem lễ sang xin cưới đàng hoàng. Ông Và Nỏ Súa nói: "Cải sai to rồi. Vừa không đúng tập tục của người Mông ta vì Chùa đâu yêu thương gì Cải. Vừa sai pháp luật vì Chùa chưa đủ tuổi vị thành niên...".

Theo Trưởng Công an xã Mường Lống - ông Xồng Phái Đà, cho đến khi Công an huyện vào điều tra xác minh đơn của gia đình Và Chồng Hờ lúc đó công an xã mới biết cụ thể việc Dềnh Bá Cải bắt Và Y Chùa. Sau đó, gia đình Dềnh Bá Cải có đến gặp Đảng ủy, chính quyền xã nhờ hòa giải, nhưng lúc này gia đình Và Chồng Hờ đã có đơn đề nghị cơ quan pháp luật của huyện xử lý nên xã yêu cầu hai gia đình tự giải quyết với nhau.

Ông Xồng Phái Đà nói: "Từ năm 1982, theo lời kêu gọi của Chủ tịch UBND huyện Vừ Chông Pao, người Mông Kỳ Sơn đã bỏ tập tục bắt vợ. Tuy nhiên, vẫn còn một số người chưa nhận thức đầy đủ nên vẫn duy trì hủ tục bắt vợ đưa về nhà, đến tuổi mới đăng ký, tổ chức đám cưới. Dềnh Bá Cải bắt Và Y Chùa làm vợ là một vụ việc cụ thể, mà như vậy là sai với pháp luật...". Còn theo Và Bá Pó - Công an thường trực xã, sau khi về nhà, Và Y Chùa được bố mẹ cho đi học THPT ở Thị trấn Mường Xén.

Trở lại Mường Xén lần hỏi những học sinh đang học Trường THPT huyện, chúng tôi xác định được Và Y Chùa đang học tại lớp 10A, Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kỳ Sơn. Và Y Chùa cho biết, trước khi bị bắt, Dềnh Bá Cải có hai lần gặp Chùa. Gọi Dềnh Bá Cải là "hắn", Chùa nói: "Cháu không có cảm tình với hắn. Hôm đó, nhà chỉ có cháu với đứa em nhỏ, mọi người đi làm rẫy hết. Hắn và hai thanh niên nữa đến nói yêu thương cháu, muốn bắt cháu làm vợ. Cháu không đồng ý nhưng cháu không chống được hắn nên bị bắt đi".

Theo Và Y Chùa, sau khi đạt được nguyện vọng, Cải cho Chùa học hết lớp 9 thì bắt nghỉ ở nhà đi làm rẫy vì "học cũng chẳng để làm gì". Nhưng cũng chỉ khoảng 3 tháng sau, Cải trở mặt không yêu thương Chùa nữa. Mỗi lần Chùa đi làm rẫy về muộn là bị Cải đánh mắng, hoặc không cho vào nhà... Tròn một năm, Cải nói với Chùa "không lấy nhau nữa, cứ về nhà mẹ đẻ đi", đó là dịp cận Tết năm 2013. Khi Chùa về với bố mẹ, Cải đến nhà hai lần, lần nào cũng gây sự với bố mẹ của Chùa để đòi lại nén bạc, và thách thức "có giỏi thì cứ báo công an". Nghĩ lại chuyện xẩy ra, Chùa ấm ức: "Khi đó cháu còn nhỏ không biết gì. Bây giờ nghĩ lại cháu tức lắm...".

Cùng chúng tôi lắng nghe chuyện của Và Y Chùa, thầy giáo Vi Văn Đoàn - Giám đốc Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kỳ Sơn bức xúc: "Thỉnh thoảng, tại các khu trọ học của các em học sinh Trường THPT lại rộ lên chuyện em này, em kia bị bắt. Tháng 12/2013, Trung tâm Giáo dục thường xuyên cũng “mất” một học sinh vì người ta bắt. Em học sinh mà thầy giáo Đoàn nói đến là bạn của Và Y Chùa có tên là Xồng Y Va, lớp 10B, sinh năm 1997, nhà tại bản Mường Lống 2, xã Mường Lống. "Trung tâm đã báo tin cho gia đình Xồng Y Va nhưng không thấy hồi âm. Có lẽ gia đình họ cũng đành chấp nhận để cho em lấy chồng. Với những sự việc này, chúng tôi đề nghị báo chí kịp thời lên tiếng cảnh báo để cơ quan chức năng vào cuộc, ngăn chặn..."- Thầy Vi Văn Đoàn khẩn thiết.

Theo Đại úy Lô Văn Thao - Đội trưởng Đội Hình sự, Công an Kỳ Sơn đã cử cán bộ về điều tra xác minh các bên liên quan, thậm chí, đã trưng cầu giám định, qua đó chứng minh Dềnh Bá Cải đã phạm tội giao cấu với trẻ em. Ngày 23/8/2013, Công an huyện Kỳ Sơn đã ban hành các quyết định: Quyết định khởi tố vụ án hình sự "Giao cấu với trẻ em" số 50; Quyết định khởi tố bị can số 85 đối với Dềnh Bá Cải vì tội trên. Đồng thời, có Công văn số 608 gửi Viện Kiểm sát nhân dân Kỳ Sơn đề nghị phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đối với Dềnh Bá Cải. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, Công an Kỳ Sơn vẫn chưa nhận được hồi âm của Viện Kiểm sát nhân dân huyện...". Anh cũng cho biết thêm, tục bắt vợ chưa đủ tuổi vị thành niên của đồng bào Mông đang tiếp tục xẩy ra ở Kỳ Sơn, như tại xã Huồi Tụ, ngoài vụ việc của Dềnh Bá Cải còn có một vụ tương tự.

Nhìn lại vụ việc Và Y Chùa bị Dềnh Bá Cải bắt làm vợ thật có nhiều điều đáng phải băn khoăn. Dềnh Bá Cải, sinh năm 1991, là giáo viên lại vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình khi tổ chức bắt vợ; vi phạm quy định của Bộ Luật hình sự khi giao cấu với trẻ em, cùng với đó là những vụ việc tương tự mà đại diện các cơ quan liên quan đã thông tin cho chúng tôi biết thì cho thấy tập tục này đang quay trở lại trong đồng bào Mông ở Kỳ Sơn. Thiết nghĩ, các lực lượng chức năng không chỉ xử lý nghiêm đối tượng bắt vợ mà cần có hình thức xử lý cả những bậc làm cha, mẹ đồng ý cho con mình đi lấy chồng khi chưa đến tuổi thành niên. Các cấp, chính quyền địa phương cũng cần nghiêm túc xem xét để kịp thời ngăn chặn tình trạng này.

Bài, ảnh: Nhật Lân