PAPI Nghệ An 2014: Sớm đổi màu trên bản đồ hành chính công

(Baonghean.vn) - Từ 2011 đến nay, Chỉ số quản trị hành chính công cấp tỉnh (PAPI) hàng năm đã trở nên quen thuộc đối với công luận, báo chí và nhất là các cơ quan nhà nước ở địa phương. Đối với chỉ số này, kết quả năm 2014, Nghệ An đang nằm ở tốp trung bình.

Như những người đã thiết kế nên PAPI giới thiệu, PAPI được xây dựng trên triết lý coi người dân như “người sử dụng (hay “khách hàng”) của cơ quan công quyền (hay “bên cung ứng dịch vụ”), có đủ năng lực giám sát và đánh giá tính hiệu quả của quản trị và hành chính công ở địa phương.

Dựa trên quan sát, hiểu biết và trải nghiệm của "khách hàng" đối với các "sản phẩm" của toàn bộ quá trình "sản xuất" của các cơ quan nhà nước ở địa phương, PAPI cung cấp hệ thống chỉ báo khách quan, góp phần đánh giá hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh, tạo động lực để lãnh đạo các cấp tại địa phương ngày càng nâng cao hiệu quả quản lý của chính quyền.

Nghệ An xanh lá cây

Vừa qua, PAPI năm 2014 đã được công bố. Ngoài những chỉ số chung trên toàn quốc, có những thông số đáng chú ý cho chính quyền địa phương của từng tỉnh/thành, trong đó có Nghệ An. Nhóm tác giả báo cáo PAPI đã thể hiện vị trí của các tỉnh bằng các màu khác nhau. Nhóm các tỉnh có vị trí cao là màu xanh thẫm, nhóm trung bình khá màu xanh lá cây, nhóm trung bình thấp màu vàng đậm, nhóm cuối màu vàng nhạt. Nghệ An qua các năm, cũng như năm 2014 có màu xanh lá cây, tức là trung bình khá.

Trong các điểm số của Nghệ An, đáng chú ý là kiểm soát tham nhũng trong khu vực công còn ở khoảng cách khá xa so với địa phương dẫn đầu. Ở đây người dân không những ít thấy có sự chuyển biến về hiệu quả kiểm soát tham nhũng mà còn thấy có sự gia tăng các hiện tượng tiêu cực qua một số chỉ tiêu ở chỉ số nội dung này. Theo đánh giá của người dân, "chủ nghĩa vị thân" trong tuyển dụng nhân lực vào khu vực công, hiện tượng nhũng nhiễu đòi hối lộ của cán bộ chính quyền vẫn còn.

Chỉ số về sự tham gia của người dân ở cấp cơ sở có thực trạng như trên cả nước, với điểm số khá thấp. Chất lượng huy động người dân tham gia vào đời sống chính trị và công cuộc phát triển ở địa phương có xu hướng giảm tương đối mạnh, trong đó chỉ số "cơ hội tham gia" có mức giảm về điểm lớn nhất. Các chỉ số về trách nhiệm giải trình, công khai minh bạch, hay là “quyền được biết” về chính sách của nhà nước không thấp, nhưng cũng không cao, thể hiện xu hướng chung của cả nước. Chỉ có chỉ số về thủ tục hành chính công là dường như khả quan với 7,03 điểm, nhưng so với các tỉnh khác thì Nghệ An cũng chỉ đứng ở nhóm trung bình khá. Xét về quá trình, các chỉ số này của Nghệ An cũng hầu như không biến đổi nhiều trong bốn năm qua, thậm chí một số chỉ số còn thấp hơn so với năm 2013, kể cả thủ tục hành chính công đạt điểm khá cao năm 2014.

Làm gì để đổi sang màu xanh thẫm?

Để cải thiện vị trí xếp hạng, nâng cao hiệu quả cải cách hành chính công, Nghệ An có thể học hỏi kinh nghiệm của ngày càng nhiều tỉnh/thành phố xem Chỉ số PAPI là công cụ giúp theo dõi và giám sát hiệu quả hoạt động của các cấp chính quyền. Đến cuối năm 2014, đã có ít nhất 16 tỉnh/thành phố trên cả nước ban hành các văn bản chỉ đạo hoặc kế hoạch hành động nhằm cải thiện Chỉ số PAPI với mục tiêu phát huy những mặt mạnh, khắc phục những mặt yếu trong hiệu quả quản trị và hành chính công của địa phương. Bên cạnh đó, hơn 30 tỉnh/thành phố đã tổ chức các cuộc hội thảo phân tích chuyên sâu về Chỉ số PAPI và đưa ra các chỉ đạo, điều hành cần thiết nhằm cải thiện những điểm còn yếu kém. Một số địa phương (ví dụ Thanh Hóa, Thái Nguyên và Long An) đã sử dụng kết quả PAPI như một chỉ báo về hiệu quả điều hành địa phương trong các nỗ lực kêu gọi đầu tư vào địa phương.

Đối với từng nội dung cụ thể, trước các nhà hoạch định chính sách ở Nghệ An cần thực hiện các biện pháp thúc đẩy sự tham gia của người dân bằng việc tạo điều kiện để tiếng nói và nguyện vọng của người dân được lắng nghe đồng thời tạo cơ chế để họ chủ động tham gia vào đời sống chính trị ở cơ sở. Trong các khuyến nghị của báo cáo PAPI 2014, rất đáng lưu ý là các địa phương không cần đầu tư nhiều ngân sách để cải thiện những mặt còn tồn tại trong nội dung này. Điều quan trọng là các cấp chính quyền địa phương tạo điều kiện để người dân tham gia tích cực vào đời sống chính trị và xây dựng, hoàn thiện chính sách từ cấp cơ sở, đồng thời tuân thủ các quy định của nhà nước về tổ chức bầu cử ở địa phương.

Các cấp chính quyền địa phương có thể tăng cường công khai, minh bạch bằng cách tìm kiếm những phương thức chia sẻ thông tin đáng tin cậy tới người dân với nhiều đặc điểm nhân khẩu khác nhau. Cổng thông tin điện tử ở cấp tỉnh và cấp huyện, bảng tin công khai ở Ủy ban nhân dân/phường/thị trấn, tờ tin hoặc loa truyền thanh ở cấp thôn/tổ dân phố vẫn là những công cụ hữu hiệu để công khai, minh bạch thông tin đến người dân, giúp người dân thực hiện quyền được biết của mình.

Như đã phân tích, với điểm số kiểm soát tham nhũng thấp, càng cần tiếp tục thực hiện các biện pháp ngăn ngừa tham nhũng. Qua khảo sát ở các năm, những địa phương trong nhóm đạt điểm thấp như Nghệ An có thể học hỏi từ những tỉnh/thành phố được người dân đánh giá cao hơn trong việc đảm bảo tuyển dụng công bằng; giám sát và giảm thiểu các hành vi nhận tiền ngoài quy định khi cung ứng dịch vụ công; ngăn chặn cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tư lợi qua các hành vi vòi vĩnh khi làm thủ tục hành chính cho người dân; sử dụng công quỹ vào mục đích cá nhân; và nhận 'lót tay" trong tuyển dụng nhân sự vào khu vực công. Đồng thời, người dân cũng cần chủ động hơn trong việc tố giác các hành vi nhũng nhiễu, vòi vĩnh của cán bộ, công chức, viên chức để góp giảm thiểu tham nhũng, nhũng nhiễu.

Điểm số cho cung ứng dịch vụ công ở Nghệ An không cao, trong đó dịch vụ giáo dục tiểu học công lập nhận được sự hài lòng của người sử dụng thấp hơn so với ba dịch vụ còn lại. Do vậy, các cấp chính quyền và ngành giáo dục cần quan tâm đầu tư nhiều hơn cho dịch vụ giáo dục tiểu học công lập, đặc biệt ở hai phương diện nguồn nhân lực và mối quan hệ tương tác giữa bên cung ứng dịch vụ và người dân.

Với tiềm lực con người của mình, Nghệ An đáng ra đã đứng trong nhóm có vị trí cao trong cải cách hành chính công. Điều quan trọng là chính quyền các cấp của tỉnh nhà đã quyết tâm đến đâu trong việc nỗ lực thúc đẩy cải cách, đổi từ màu xanh lá cây sang màu xanh thẫm trong bản đồ hành chính công của cả nước.

Nguyễn Đức Lam