Thành Trà Lân
(Baonghean) - Đứng bên hữu ngạn sông Lam, trên địa phận xã Chi Khê, huyện Con Cuông, phóng tầm mắt sang bờ bên kia khách thoả thuê ngắm cảnh động đào Nguyên, trải dài một màu xanh lơ bạt ngàn, man mác mây trời. Cánh rừng này từng là nơi Phùng Khắc Khoan (Trạng Bùng đời Hậu Lê) bị đày ải. Ở nơi "Sơn cùng, thuỷ tận" ai ngờ quan trạng đã viết lên một tập thơ hay "Đào Nguyên hành".
 |
| Một vùng Trà Lân. |
Thành Trà Lân xây trên một ngọn núi cao 168m ở bờ Bắc sông Lam. Ngọn núi này có tên là Pù Thanh hay Pù Đồn (pù là núi), nay thuộc xã Bồng Khê, huyện Con Cuông. Thành đắp theo thế núi, chu vi chừng 2 km. Di tích phía Đông còn lại là một đoạn hào dài chừng 600 m, rộng chừng 1m - 1,2m. Phía ngoài hào là một lớp rào trúc bọc mặt Bắc, Đông - Nam có chỗ dày 3 m, có chỗ trúc mọc thành rừng dày 20 m .
Thành Trà Lân vừa là một thủ phủ, vừa là một căn cứ quân sự trọng yếu của quân chiếm đóng ở Tây Bắc Nghệ An. Nó án ngữ hai tuyến đường thủy - bộ quan trọng lúc bấy giờ: đường "thượng đạo" từ Bắc vào Nam và đường thuỷ theo sông Lam từ thành Nghệ An lên miền Tây.
Với Thành Trà Lân, quân chiếm đóng kiểm soát cả rừng núi miền Tây Nghệ An, khống chế phong trào kháng chiến của nhân dân trong vùng. Sau nhiều trận đánh bại quân địch ở Bồ Đằng, Trịnh Sơn, Cầm Bành, Lê Lợi quyết định đánh Trà Lân. Đây là trận công thành đầu tiên của quân nghĩa Lam Sơn. Bộ chỉ huy quân nghĩa kết hợp chặt chẽ giữa tiến công bằng quân sự với bao vây dụ hàng "đánh vào lòng người".
Tháng 10/1424, quân nghĩa bắt đầu bao vây thành Trà Lân. Hai tháng sau quân địch tình thế ngày càng khốn quẫn, lương thực đã cạn, tinh thần binh lính hoang mang đến cực độ, một số đã tìm cách ra hàng. Và thế là trận công đồn cuối cùng thắng lợi" Miền Trà Lân trúc chẻ, tro bay".
Thành Trà Lân trải gần 600 năm vật đổi, sao dời. Hình khe, thế núi đã có nhiều đổi thay, nhưng dấu tích vẫn còn đó. Tuy nay không có chỗ trúc mọc thành rừng dày, nhưng thay vào là những rừng mét, rừng cọ, chè xanh bát ngát. Di tích thành Trà Lân là một điểm nhấn trên hành trình du lịch miền Tây Nghệ An hiện nay.
T.B (Tổng hợp)