Khẳng định dấu ấn sáng tạo thanh thiếu nhi

(Baonghean.vn) - Qua nhiều năm tổ chức, cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu nhi tỉnh Nghệ An đã ghi được dấu ấn mạnh mẽ, khơi dậy khả năng tư duy và nhóm lên ngọn lửa sáng tạo, nghiên cứu khoa học cho thanh thiếu nhi tỉnh nhà.

Những sản phẩm sáng tạo

Gặp gỡ “nhà tin học trẻ” Trần Mạnh Cường khi niềm vui đạt giải 3 cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên toàn quốc lần thứ XI, năm 2015 vẫn còn náo nức. “Em dự thi sản phẩm phần mềm AS2 suite, mô phỏng các hoạt động chính của một hệ điều hành di động. Đây cũng là sản phẩm giúp em đạt Giải nhất Tin học trẻ tỉnh Nghệ An lần thứ XXI, giải Nhì Sáng tạo thanh thiếu nhi Nghệ An năm 2015.” - Trần Mạnh Cường phấn khởi chia sẻ.

Cường bảo, tin học là niềm đam mê từ nhỏ của em, xuất phát từ việc hàng ngày, theo dõi và cùng bố - vốn là một thợ sửa chữa điện tử trong vùng - sửa chữa các thiết bị điện dân dụng, loa đài, máy móc … cho bà con nhân dân. Nhưng như em chia sẻ, mọi thứ sẽ chỉ dừng lại ở đó, nếu em không biết đến cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Nghệ An do Tỉnh đoàn phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT phát động.

Cường cho biết: “Đầu năm học lớp 10, đoàn trường THPT Anh Sơn 2 thông báo về cuộc thi này và tuyên truyền rộng rãi, thường xuyên nhấn mạnh nội dung, ý nghĩa của nó trong những buổi chào cờ đầu tuần. Từ lạ lẫm đến thích thú, em đã dành thời gian nghiên cứu kỹ hơn về tiêu chí cuộc thi, sau đó mày mò tạo ra các sản phẩm tin học tiện ích.”

"Nhà tin học trẻ" Trần Mạnh Cường (thứ hai từ phải sang) nhận giải Nhì cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên tỉnh Nghệ An năm 2015.

Còn với hai tác giả trẻ Hoàng Anh Tuấn và Nguyễn Đức Tuấn (lớp 10A3, trường THPT Nguyễn Trường Tộ, Hưng Nguyên), sản phẩm Tự động hoá quy trình chăm sóc thuỷ sản trên ao hồ đã vinh dự nhận được Giải đặc biệt của Sáng tạo trẻ thanh thiếu nhi Nghệ An năm 2015, giải Khuyến khích cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu nhi toàn quốc.

Em Hoàng Anh Tuấn chia sẻ: “Xuất phát từ thực tế mỗi ngày, nhìn thấy bố mẹ, các bác, các chú trong xóm nuôi trồng thuỷ sản nhưng kết quả không cao do phần lớn chỉ dựa vào kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc còn hạn chế. Em suy nghĩ rất nhiều về một thiết bị tự động hoá quy trình chăm sóc, giảm công sức lao động, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Em cùng bạn Nguyễn Đức Tuấn đã cùng sáng chế ra thiết bị tự động hoá này.”

Thiết bị tự động hoá sử dụng các linh kiện điện tử dễ kiếm, không tiêu tốn nhiều năng lượng, tiền bạc, hoạt động bằng nguyên lý điều khiển cơ tự động hẹn giờ để rải thức ăn cho thuỷ sản và bộ điều khiển từ xa để phun thuốc tiêu độc khử trùng cho ao hồ. Tính ứng dụng thực tiễn của sản phẩm đã giúp các em nhận được đánh giá cao của các giám khảo cuộc thi.

Lan tỏa từ cuộc thi

Bằng thành công và sức lan toả của mình, sáng tạo thanh thiếu nhi đã không chỉ gói gọn trong quy mô một cuộc thi mà thực sự trở thành phong trào sâu rộng, thu hút được sự quan tâm, hưởng ứng của đông đảo các em học sinh cấp Tiểu học, THCS, THPT.

Qua các năm tổ chức, cuộc thi sáng tạo thanh thiếu nhi đã thu hút được hàng ngàn lượt học sinh và hàng trăm công trình sáng tạo, trong đó nhiều sáng chế có tính thực tiễn cao, nếu có điều kiện đầu tư, cải tiến sẽ tạo ra những sản phẩm hữu ích, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Một "nhà sáng tạo trẻ" đang thuyết trình sản phẩm tại chung kết cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu nhi tỉnh Nghệ An năm 2015.

Xác định đối tượng dự thi là thanh, thiếu niên, nhi đồng có độ tuổi từ 6 đến 9 tuổi, thuộc đối tượng Sở GD - ĐT quản lý và lứa tuổi đội viên, đoàn viên do Tỉnh đoàn quản lý, đồng thời, Liên hiệp các hội KHKT tỉnh Nghệ An là đơn vị chuyên môn nên phong trào sáng tạo trẻ có được sự chung tay, góp sức, cùng phối hợp của các đơn vị sở, ban, ngành.

Đặc biệt phải kể đến sự vào cuộc tích cực của tổ chức Đoàn các cấp, giúp sáng tạo trẻ trở thành phong trào thường xuyên, lan toả. Mỗi năm tổ chức Đoàn đều có báo cáo đánh giá và thi đua khen thưởng những cá nhân, đơn vị thực hiện tốt phong trào. Đặc biệt, sáng tạo trẻ được xem là một trong những tiêu chí xét điểm thưởng thi đua hàng năm với các chi đoàn, đoàn trường, đoàn địa phương…

Cùng với đó, Tỉnh đoàn phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT tỉnh nhà thường xuyên mở rộng các hoạt động truyền thông, quảng bá cho cuộc thi sáng tạo. Theo ông Hoàng Xuân Trường - Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội KHKT tỉnh Nghệ An, định hướng trong năm 2016, liên hiệp sẽ tăng cường phối hợp với Tỉnh đoàn và các sở, ngành chức năng tổ chức các diễn đàn, hội thảo về lĩnh vực sáng tạo, cung cấp cho học sinh nền tảng cơ bản, khoa học về tư duy sáng tạo, định hướng logic sáng tạo để các sáng chế thiết thực, thành công hơn.

Tuy nhiên, cũng cần phải nhìn nhận rằng, dù có nhiều cố gắng nhưng đằng sau các cuộc thi sáng tạo thanh thiếu nhi vẫn là “khoảng trống” về vấn đề hỗ trợ phát triển và thương mại hoá các sản phẩm sáng tạo. Rõ ràng, nhận thức việc phát triển ý tưởng, hoàn thành ý tưởng và thực hiện ý tưởng là cả một quá trình lâu dài, khó khăn.

Mặt khác, sau khi tôn vinh sáng tạo trẻ, cần đẩy mạnh hoạt động đầu tư thương mại hoá sản phẩm nếu có tính ứng dụng cao. Có thể bắt đầu từ việc các đoàn thể, tổ chức, sở, ban, ngành tăng cường mối liên kết với các doanh nghiệp, công ty … , tạo nền tảng để vận động các nguồn lực xã hội tham gia hỗ trợ cho các nhà sáng tạo trẻ hoàn thiện sản phẩm và đưa vào ứng dụng trong thực tế.

Phương Chi