Chuỗi giá trị trong nông nghiệp: Chọn khâu cần để tác động

(Baonghean) - Xây dựng chuỗi giá trị là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao giá trị cũng như tạo tính ổn định trong sản xuất nông nghiệp. Để đạt kết quả tốt trong vấn đề này, cần xác định từng khâu cần thiết ở từng loại cây trồng, sản phẩm để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Nghệ An có lợi thế là diện tích đất sản xuất nông nghiệp lớn, nhưng lại có quá nhiều vùng miền với những loại cây trồng chủ lực khác nhau, tập quán canh tác khác nhau. Để xây dựng chuỗi giá trị của sản xuất nông nghiệp, phải xem xét hiệu quả cũng như yếu điểm của chu trình sản xuất từng loại cây trồng để từ đó có sự tác động phù hợp.

Đối với Công ty Đầu tư và phát triển chè Nghệ An, để có thể cạnh tranh và “vào” được các thị trường mới cũng như giữ thị trường truyền thống, đòi hỏi đầu tiên là sản phẩm cần có vùng nguyên liệu, xuất xứ rõ ràng, bởi các khách hàng của công ty thường đi kiểm tra vùng nguyên liệu trước khi ký hợp đồng với công ty như Vệ sinh ATTP, cơ cấu chủng loại sản phẩm thị trường cần, tiết kiệm được tối đa chi phí và chủ động được sản xuất. Hiện tại công ty có vùng nguyên liệu trên 8.000 ha, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất.

Cán bộ Sở Nông nghiệp kiểm tra vùng chè nguyên liệu ở xã Thanh Đức (Thanh Chương).

Tuy nhiên, sản phẩm chủ yếu vẫn đang ở dạng thô, dù năng suất chè cao hơn bình quân chung cả nước (110 tạ/ha) nhưng chất lượng chè chưa cao. Đưa máy vào thu hái, nguyên liệu chè được hái quá sâu, tỷ lệ lá già nhiều làm chất lượng nguyên liệu thấp, trong khi đó công nghệ chế biến chè hàng chục năm nay hầu như không thay đổi.

Để chè Nghệ An thực sự mạnh, xây dựng thành công chuỗi giá trị trong sản xuất loại cây này, cần quan tâm hơn đến chất lượng sản phẩm, đặc biệt ở khâu thu hái, kỹ thuật thâm canh.

Đối với mía, năng suất thấp từ 50 - 70 tấn/ha, giá thành cao, đặc biệt riêng khâu thu hoạch đã phải trả chi phí cao do thu hoạch thủ công. Trong xây dựng chuỗi giá trị đối với sản phẩm này, cần tác động mạnh vào thâm canh tăng năng suất. Xây dựng cánh đồng mía lớn để áp dụng cơ giới hóa, thủy lợi, tiến bộ giống mới. Các doanh nghiệp chế biến đường phải có vùng sản xuất giống riêng, để tiến tới xóa bỏ thực trạng nông dân tự lấy giống trên vùng nguyên liệu.

Với nhóm cây trồng không thông qua chế biến, Nghệ An là một trong những địa phương có sản lượng lương thực vượt trội. Từ các tiến bộ về giống, KHKT, năng suất lúa gạo đã được đẩy lên tương đối cao. Vấn đề cần quan tâm trong xây dựng chuỗi giá trị cho gạo là tổ chức chuỗi đầu ra hợp lý.

Lạc là một cây trồng chủ lực, Nghệ An hiện có 23.000 đến 24.000 ha lạc mỗi năm. Nhưng năng suất lạc vẫn chưa tương xứng tiềm năng và đầu ra còn bị động, phụ thuộc vào Trung Quốc. Ngoài sản lượng lớn để phục vụ xuất khẩu, cần khôi phục các giống lạc sen Nghệ An, lạc cúc... để tạo lượng sản phẩm chất lượng cao phục vụ nhu cầu người tiêu dùng cũng như nâng cao giá trị sản xuất cho nông dân.

Chế biến lạc để xuất khẩu ở Diễn Châu.

Mục đích của xây dựng chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp, đó là nâng cao cả giá trị và hiệu quả sản xuất kinh doanh cho cả nông dân và doanh nghiệp. Để đạt mục đích này, phải tác động đến tất cả các khâu từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ. Nông dân phải nhận thức được mình sản xuất cái gì để phục vụ nhu cầu thị trường, có trách nhiệm đảm bảo chất lượng và ATVSTP, gắn bó chung thủy với doanh nghiệp chế biến để tạo khối thống nhất; nghiêm túc chấp hành các quy trình kỹ thuật, tuân thủ hợp đồng đã ký kết.

Về phía doanh nghiệp, phải đảm bảo được vấn đề chế biến và đầu ra cho sản phẩm. Chăm lo xây dựng thương hiệu, nâng cao chất lượng, đổi mới công nghệ chế biến và cùng Nhà nước chuyển giao kỹ thuật cho nông dân, tích cực tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Cùng với đó, các cơ quan chức năng phải phối hợp với doanh nghiệp chuyển giao tiến bộ KHKT cho nông dân, tổ chức lại sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp vào đầu tư liên kết với nông dân trong xây dựng chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp.

Phú Hương