Trịnh Công Sơn: Người đi ca khúc còn vang mãi

(Baonghean.vn) - Ngày 1/4/2016, đúng 15 năm nhạc sỹ tài hoa Trịnh Công Sơn vĩnh biệt dương gian, nhưng tên tuổi và những ca khúc của ông vẫn sống mãi trong lòng khán giả Việt. Điều sẽ mãi không bao giờ mất là tất cả những ca khúc ông viết đều toát lên vẻ thánh thiện; lúc oán hờn lãng mạn, khi thật thà chân chất, lúc bay bổng.

Sau 15 năm ông ra đi, những ca khúc ấy vẫn vang vọng nồng nàn ở những phòng trà hằng đêm, hay quán cà phê. Mỗi khi lời hát được ngân lên, tất cả mọi người đều hát theo, suy ngẫm về cuộc sống. Những bản tình ca của ông, gắn liền với số phận cuộc đời con người. Đó là cái chung tài hoa mà không nhạc sĩ nào đạt được đến “ngưỡng” đó.

Nhạc sỹ tài hoa Trịnh Công Sơn.

Thông điệp của hơn 600 bản tình ca

Trước khi rời cõi tạm, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã để lại cho đời hơn 600 bản tình ca với nhiều thể loại khác nhau, nhưng chủ yếu dòng nhạc nhẹ trữ tình lãng mạn. Có thể nói, hầu như những bài ca do ông sáng tác đều xoáy sâu vào thân phận con người, thân phận một cuộc đời cụ thể. Nhưng khi cất lên lời ca, người ta tìm thấy bóng dáng của mình trong đó.

Để rồi họ suy nghĩ ưu tư phải sống thế nào cho tốt hơn, nhân ái hơn, vì cái chung nhiều hơn, bớt đi phần ích kỷ. Và chỉ cần cất lên ca đầu tiên thôi cũng cảm nhận được ông viết từ gan ruột. Nói đúng hơn là viết từ triết lý vốn sống từ tâm hồn nhạc sĩ. “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi/ để một mai tôi vươn hình hài lớn dậy/ ôi cát bụi tuyệt vời/ mặt trời soi một chốn kiếp chơi” (Cát bụi)

Audio: Nghe ca khúc Một cõi đi về qua giọng hát Khánh Ly:

[audio(47997)]

Trong sự nghiệp của mình Trịnh Công Sơn đã để lại cho đời khoảng 600 bản tình ca. Có những bài tình ca đã trở thành biểu tượng, lẽ sống của nhiều thế hệ.

Có những bài ca với tiết tấu rộn ràng sôi động, nhưng nó như một lời hiệu triệu mời gọi tha thiết cộng đồng, không phân biệt đẳng cấp tôn giáo, nam nữ, giàu nghèo, hãy nắm tay nhau xây dựng đất nước phồn thịnh, hướng tới tương lai tươi sáng của dân tộc. “Rừng núi giang tay nối lại biển xa/ ta đi vòng tay lớn mãi để nối sơn hà/ mặt đất bao la/ anh em ta về/ gặp nhau mừng như bão táp, quay cuồng trời rộng/ bàn tay ta nắm quay tròn một vòng Việt Nam”.

Tài hoa của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn không chỉ thể hiện ở độ sắc sảo của ca từ, mà thể hiện ở tính cộng đồng rộng rãi. Bằng tài năng âm nhạc, ông đã lôi cuốn cả cộng đồng thế giới siết chặt tay vì quyền sống con người bằng những ca từ luôn nóng hổi và không bao giờ phôi phai theo dòng chảy thời gian. Có những bài ca đưa vào danh sách “những bài ca bất tử”.

Đỉnh cao của những bài ca ấy là ca khúc Diễm xưa. Hầu hết thế hệ người Việt sinh trong thời chiến, không ai là không thuộc ca khúc này. Thế hệ sinh sau ngày giải phóng đến cuối thập kỷ 80 của thế kỷ trước cũng nhiều người thích ca khúc Diễm xưa. Mỗi khi lời ca cất lên, một cảm giác buồn man mác trong lòng nhớ về kỷ niệm một thời phiêu lãng, hoặc nhớ về mối tình đẹp đã đi qua trong đời.. “Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ/ Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao/Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ/ Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu”.

Audio: Nghe Diễm xưa qua giọng hát Hồng Nhung

[audio(47996)]

Thơ và nhạc, hai khoảng khắc một tâm hồn đồng điệu

Khi Trịnh Công Sơn qua đời, có nhiều cuộc hội thảo về thơ và nhạc của ông. Người ta tổng kết rằng, 40 năm cầm bút sáng tác của ông là sự giao cảm giữa âm thanh và ngôn ngữ. Cuộn gói tất cả trong tâm hồn ông là thân phận của mỗi con người, mỗi cuộc đời với đầy ắp sự trải nghiệm. Ở góc cạnh riêng tư, ông có thể chạm đến ngõ ngách sâu nhất của trái tim đa cảm.

“Nắng có hồng bằng đôi môi em/Mưa có buồn bằng đôi mắt em/Tóc em từng sợi nhỏ/Rớt xuống đời làm sóng lênh đênh” (Như cánh vạc bay). Ở góc độ tập thể, ông có thể hiệu triệu được những con tim khối óc trên mọi miền Tổ quốc, và vượt xa hơn là tận nước ngoài.

Bút tích của Trịnh Công Sơn.

Ngày còn sống, giới nhạc sĩ còn biết Trịnh với tư cách là một nhà thơ tình lãng mạnh. Ông có cả hàng trăm bài thơ, trong đó có cả những bài thơ viết còn dở trước khi nhắm mắt. Kể cả nhà thơ đương đại lẫn nhà thơ từ thời chiến tranh, ít ai làm thơ “độc lạ” với lối chữ linh hoạt của thể thơ tự do như ông.

Trong bài thơ “Như cánh vạc bay” có từ: “Gió sẽ mừng vì tóc em bay/Cho mây hờn ngủ quên trên vai/Vai em gầy guộc nhỏ/Như cánh vạc về chốn xa xôi”. Chính cái độc đáo ấy, ông đã thổi hồn nhạc sỹ vào, để sau đó ra đời một khúc ca hoàn chỉnh, được nhiều người mến mộ.

Trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sỹ họ Trịnh, có những bài ca chỉ nghe đã khóc. Đó là những bài hát được đánh giá trên cả tài năng đúng như tên của bài hát “Huyền thoại mẹ”. “Đêm chong đèn ngồi nhớ lại từng câu chuyện ngày xưa, mẹ về đứng dưới mưa/ che từng căn hầm nhỏ/ ngăn từng bước chân thù/ mẹ là gió uốn quanh/ che đời con phiền muộn/ mẹ chìm dưới gian nan”

Người dân Thủ đô thầm cảm ơn nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã cho người Hà Nội hiểu về đất và người văn hiến ngàn năm. Để rồi mỗi lần người Hà Nội đi xa vẫn không bao giờ quên nơi chôn nhau cắt rốn. Chỉ cần hát câu đầu tiên thôi người ta cũng hiểu đó là Hà Nội với mùa thu vàng lãng mạn, với con người lịch lãm kiêu sa, với những nét đẹp cổ kính mang đậm nét của xứ sở kinh đô ngàn năm vạn vật: “Hà Nội mùa thu/Cây cơm nguội vàng/Cây bàng lá đỏ/Nằm kề bên nhau/Phố xưa nhà cổ/Mái ngói thâm nâu…”(Nhớ mùa thu Hà Nội)

Mai Thắng