Chủ tịch HĐND tỉnh: 'Đề nghị tạm dừng nhân rộng mô hình trường học mới VNEN'

(Baonghean.vn) - Chiều 15/12, đại diện Sở GD&ĐT trả lời chất vấn các nội dung cử tri về áp dụng mô hình VNEN và thu xã hội hóa giáo dục.

» VNEN ở Nghệ An: Người khen, kẻ chê - Vì sao?

» Trường học VNEN ở Nghệ An: Bất cập đủ thứ

Trước khi trả lời chất vấn, bà Nguyễn Thị Kim Chi – Giám đốc Sở GD&ĐT trình bày báo cáo giải trình về 2 lĩnh vực: thực hiện mô hình trường học mới VNEN và vận động xã hội hóa trong các nhà trường.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Chi - Giám đốc Sở GD&ĐT trả lời chất vấn.

Về việc thực hiện mô hình trường học mới theo mô hình VNEN tại 73 trường thực hiện Dự án với 1.047 lớp, 27.030/191.252 học sinh lớp 2 đến lớp 5; 26 trường THCS thực hiện ở 65 lớp 6 với 2.014 học sinh cấp THCS trên địa bàn tỉnh, bà Kim Chi trình bày các nội dung về công tác chỉ đạo, những ưu điểm cũng như các khó khăn, thuận lợi khi áp dụng dạy học theo mô hình VNEN ở Nghệ An.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Chi cho biết, đây là chủ trương lớn của Bộ GD&ĐT nên phải thực hiện. Cốt lõi của mô hình VNEN là đổi mới toàn diện về giáo dục đào tạo. Sở đã thực hiện các bước cũng như hướng dẫn có kết quả đối với các cơ sở giáo dục trên tinh thần vì sự tiến bộ của học sinh.

Bên cạnh những ưu điểm như học sinh học theo mô hình trường học mới thí điểm tỏ ra mạnh dạn, tự tin hơn trong ứng xử các tình huống của cuộc sống, thìvẫn còn có những bất cập, phản đối của phụ huynh học sinh và các nhà trường.

Về nguyên nhân, bà Nguyễn Thị Kim Chi cho rằng, chủ yếu do tâm lý đám đông và tâm lý ứng thí của phụ huynh học sinh và người dân. Công tác truyền thông có khi chưa hiệu quả. Đại diện Sở GD&ĐT cho rằng, cần rút kinh nghiệm về công tác tổ chức, quán triệt chủ trương; tập huấn bồi dưỡng đội ngũ; hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc; truyền thông tạo đồng thuận xã hội.

Giải pháp được đề ra là tiếp tục chỉ đạo các trường thí điểm điều chỉnh hợp lý về tổ chức dạy học và đánh giá học sinh trên cơ sở điều kiện của nhà trường và khả năng của đội ngũ giáo viên; phát huy hiệu quả của mô hình, tìm cách khắc phục những khó khăn, hạn chế; bồi dưỡng giáo viên; tham mưu hỗ trợ các điều kiện dạy học, giáo dục đảm bảo học sinh các trường thực hiện mô hình VNEN được học trong môi trường thuận lợi nhất có thể…

Về xã hội hóa giáo dục, đại biểu Nguyễn Thị Kim Chi cho biết, từ năm học 2011 - 2012 đến hết năm học 2015 - 2016 đã vận động được 837 tỷ đồng để xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất trường học, riêng năm học 2015 - 2016 đã vận động được 228,7 tỷ đồng (thu tiền xây dựng trường trước đây cao nhất chỉ được 63 tỷ đồng/ năm học). Quá trình quản lý và sử dụng nguồn kinh phí quán triệt các nguyên tắc: Tự nguyện, đúng mục đích; dân chủ, công khai, minh bạch. Tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, còn có tình trạng lạm thu do một số nguyên nhân.

Hàng loạt chất vấn về VNEN

Đại biểu Đinh Thị An Phong - đơn vị Nghi Lộc đặt câu hỏi: Trong báo cáo trường Tiểu học Nguyễn Trãi nêu, chất lượng được nâng lên rõ rệt nhưng phụ huynh lại kéo lên phản đối, theo bà, tại sao lại có sự trái ngược này? Nguyên nhân và giải pháp? Dạy học theo mô hình này cần rất nhiều điều kiện, trong khi đó nhiều bất cập về cơ sở vật chất, giáo viên, tài liệu học tập, sỹ số quá đông, sự đồng thuận của phụ huynh.

Hiện nay, trong toàn tỉnh còn nhiều nơi thiếu phòng học, tập huấn cho giáo viên còn sơ sài, phụ huynh không đồng thuận… nên cử tri cho rằng, thực tế của tỉnh chưa phù hợp để triển khai mô hình dạy học này. Bà suy nghĩ như thế nào về ý kiến của cử tri? Là thủ lĩnh ngành, theo bà, thời gian tới, ngành có nên tham mưu và quyết định dạy học theo mô hình mới này không? Với tư cách là giám đốc sở bà có chịu trách nhiệm về chất lượng dạy và học theo mô hình mới hay không? Hiện, vẫn còn nhiều sai phạm trong thực hiện các khoản thu trong nhà trường, đề nghị bà cho biết nguyên nhân và giải pháp? Bao giờ việc lạm thu, thu sai chấm dứt?

Đại biểu Phan Thị Thanh Thủy, đơn vị Thái Hòa hỏi: Bất cập từ mô hình hội đồng tự quản là khiên cưỡng, không thích hợp. Chỗ ngồi, sỹ số không đều, sách giáo khoa chưa đủ… những thông tin đó có đúng hay không? Trong giai đoạn thí điểm có hỗ trợ kinh phí, nhưng sau khi dừng thì không có hỗ trợ thì sẽ thực hiện như thế nào? Quan điểm của Sở có nên dừng mô hình này hay không?

Đại biểu Thái Thị An Chung hỏi: Trong báo cáo của Sở chưa phân tích được mặt chưa tốt của mô hình VNEN. Sở đã phân tích, tuyên truyền những hạn chế đó cho phụ huynh hay chưa? Trung ương chỉ đạo chủ động nghiên cứu thì Sở đã nghiên cứu được thành tố tích cực nào và sẽ triển khai như thế nào?

Đại biểu Lục Thị Liên - đơn vị Quỳ Châu hỏi: Nhiều ý kiến trái chiều cho rằng học sinh khá giỏi mới tiếp cận tốt mô hình, báo cáo đã có đề ra những bất cập. Nhất là ở miền núi, 1 trường chỉ có 2 giáo viên đi tập huấn, học sinh nhận thức còn kém, chưa nói rõ tiếng phổ thông. Vì thế, yêu cầu Sở cho biết áp dụng mô hình này ở miền núi đã phù hợp hay chưa? Đã có giải pháp gì hỗ trợ cho các trường và giáo viên miền núi?

Đại biểu Nguyễn Thị Lan - đơn vị Đô Lương nêu: Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh có nhiều giải pháp chấn chỉnh học thêm và dạy thêm, tuy nhiên qua thực hiện mô hình VNEN ở các trường xảy ra tình trạng phụ đạo thêm buổi chiều cho học sinh do lo lắng học sinh không nắm được bài học trên lớp? Bà có ý kiến gì về vấn đề này? Theo bà đánh giá triển khai đồng bộ, nhưng qua khảo sát thì cho thấy chưa đồng bộ như ở Trường THCS Hoàng Tá Thốn; sách cũng chưa đầy đủ như ở trường THCS Nghi Lâm. Qua đơn thư tập thể của phụ huynh trường THCS Hưng Dũng cũng vì chưa nắm được quy trình? Bà giải thích vấn đề này như thế nào?

Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu hỏi: Trả lời về mô hình VNEN của Sở trái với trả lời theo công văn Bộ GD&ĐT với các đại biểu Quốc hội: khuyến khích trên cơ sở tự nguyện, lựa chọn nhân tố tích cực; áp dụng mô hình tiên tiến khác để áp dụng. Đề nghị Sở làm rõ vấn đề này? Việc dạy thêm, học thêm, lạm thu, với tư cách của lãnh đạo ngành, bà đã tham mưu cho tỉnh tiến hành kiểm tra, thanh tra được bao nhiêu đơn vị, bao nhiêu cá nhân và xử lý được bao nhiêu?

Đại biểu Đinh Thị An Phong - đơn vị Nghi Lộc nêu 3 câu hỏi về những bất cập của mô hình VNEN

Giám đốc Sở GD&ĐT giải trình

Trả lời chất vấn các đại biểu, bà Nguyễn Thị Kim Chi cho biết: Các vấn đề đại biểu đề cập cũng là những băn khoăn của ngành, nhưng trước nhiệm vụ đổi mới không thể không làm. Về nguyên lý, mô hình VNEN là tốt, điều quan trọng là thực hiện có phù hợp hay không. Về điều kiện, mô hình VNEN không đòi hỏi quá cao mà cơ bản là có phòng học với trang thiết bị theo phòng học bình thường.

Còn khó khăn về sỹ số học sinh, ngay từ đầu triển khai sở đã lựa chọn các trường có sỹ số học sinh dưới chuẩn, riêng 2 trường ở TP Vinh cũng như các trường tiểu học ở TP Vinh không đáp ứng tiêu chuẩn, nhưng chẳng lẽ một đơn vị thành phố mà lại không thực hiện đổi mới nên sở mới có lựa chọn bất đắc dĩ cho phép các trường triển khai.

Còn về giáo viên đều đủ chuẩn đào tạo, tuy nhiên, dạy theo mô hình này giáo viên phải giỏi và tâm huyết, trách nhiệm nên ở các trường TP Vinh sở đã chỉ đạo nhà trường lựa chọn giáo viên giỏi để bố trí dạy các lớp áp dụng mô hình mới.

Đối với tài liệu có sự khác biệt, với mô hình VNEN sách giáo khoa là để tích hợp và biên soạn cũng có khác đi nhưng về khung chương trình và chuẩn kiến thức là như nhau. Còn phương pháp dạy học và nhà trường có sự chuẩn bị riêng về tài liệu còn lại (sách bài tập, hướng dẫn).

Đối với việc phụ huynh trường TH Nguyễn Trãi phản đối, bà Kim Chi cho biết: trường này xếp thứ 4/7 trường xuất sắc nhất thành phố, điểm kiểm tra cao hơn mức bình quân chung của tỉnh. Sở và trường đã báo cáo với phụ huynh về chất lượng nhưng phụ huynh vẫn không yên tâm nên sẽ tiếp tục kiên trì giải thích.

Về những cái chưa được của VNEN, khó khăn là gì bà Kim Chi cho biết: Điều kiện cơ sở vật chất tuy có điều chỉnh nhưng chưa thật sự phù hợp, nhưng để đáp ứng điều kiện này là bất khả kháng. Còn chất lượng học sinh em thì học tốt, em thì học chưa tốt đó là hiện tượng bình thường, học mô hình nào cũng sẽ biểu hiện như vậy. Tuy nhiên học theo mô hình mới các em sẽ phát huy được tố chất. Sở cũng yêu cầu giáo viên kèm cặp, quan tâm học sinh để không có bất kỳ học sinh nào yếu kém và tiếp tục nghiên cứu, chỉ đạo để khắc phục hạn chế.

Về tập huấn, bồi dưỡng giáo viên sở đã làm rất đầy đủ hàng năm; mời Vụ Trung học của Bộ về tập huấn cho trường THCS Lê Lợi và một số trường khác. Tuy nhiên nếu thiếu hoạt động tự bồi dưỡng, sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường thì cũng không cho hiệu quả cao. Sở sẽ tăng cường bồi dưỡng tập huấn và nêu cao tinh thần tự bồi dưỡng.

Giờ học của các cháu Trường Mầm non Nghi Liên, TP. Vinh

Với câu hỏi của bà Lục Thị Liên, bà Kim Chi cho rằng, triển khai VNEN ở miền núi là khá tốt về khả năng hòa nhập cộng đồng như ở trường TH Nậm Cắn Kỳ Sơn. Còn việc lựa chọn các trường ở miền núi năm học này để thực hiện Sở đã rất thận trọng. Còn học chương trình này là đồng tâm với khung chương trình. Trả lời ý kiến của đại biểu Nguyễn Như Khôi và Phạm Văn Hóa, bà Kim Chi ghi nhận và đề nghị thực hiện đúng phân cấp, trao lại trách nhiệm vận động xã hội hóa giáo dục cho chính quyền, tuy nhiên một số hạng mục nhỏ liên quan đến nhà trường thì trường có thể thực hiện.

Với câu hỏi của bà Lan, đại biểu Kim Chi cho biết, việc phụ đạo cho học sinh chỉ xảy ra ở một số nơi, nhất là TP Vinh; chủ yếu do phụ huynh quá quan tâm lo lắng cho con em, băn khoăn về hiệu quả và lộ trình triển khai cũng như việc thi cử như thế nào. Vấn đề này sở sẽ rà soát và có điều chỉnh. Với công tác thi cử, sở sẽ thực hiện theo hướng của bộ GD&ĐT. Việc thi vào trường chuyên Phan Bội Châu nếu học giỏi sẽ có thể thi vào.

Trả lời chất vấn của ông Nguyễn Hữu Cầu, bà Kim Chi cho biết, 73 trường thực hiện khi đánh giá có 71 trường đồng ý tiếp tục triển khai. 470 trường còn lại có 421 xin đăng ký với những thành tố thích hợp. Còn cách tổ chức, tài liệu là tùy nhà trường. tại thời điểm này Bộ GD&ĐT cũng không nói có mô hình mới nào để thay thế nên chưa có hướng chỉ đạo. Có một số trường sau một thời gian thực hiện đã xin không tham gia sở cũng đã chấp nhận. Còn việc lạm thu, dạy thêm học thêm Sở rất coi trọng công tác kiểm tra, từ tháng 9 hàng năm đều có kế hoạch thanh tra chuyên ngành. Tuy nhiên không thể kiểm tra hết được, năm 2016 đã thanh tra 9 huyện và đã gửi công văn đề nghị xử lý đến các huyện đối với các trường tiểu học, mầm non vi phạm.

Thời gian tới, với những tích cực đã thấy và những bất cập ngành đã thực hiện, bà Kim Chi cho biết sở đã chỉ đạo hoàn toàn đúng và khuyến khích các trường áp dụng theo tinh thần tự nguyện. Những trường đã thực hiện thì tiếp tục phát huy hiệu quả, những trường còn lại áp dụng các thành tố tích cực của mô hình. Những giải pháp nào phù hợp thì áp dụng, vận dụng linh hoạt. Những thành tố không phù hợp thì không triển khai.

Nhiều băn khoăn về xã hội hóa trong nhà trường

Đại biểu Nguyễn Như Khôi hỏi: Quan điểm xử lý sai phạm của Sở GD&ĐT như thế nào trong việc thu chi các khoản trong nhà trường, trong xã hội hóa giáo dục?

Đại biểu Trần Văn Hường hỏi: Mô hình mới chỉ thực hiện ở tiểu học và THCS, vậy khi lên cấp cao hơn có phù hợp hay không? Khi kinh phí dự án kết thúc thì nhà nước có đầu tư không hay huy động nguồn xã hội hóa? Việc quản lý các khoản thu thì phân cấp mà xử lý vi phạm lại phân về cho huyện?

Về lạm thu trong các trường học, bà Kim Chi xin tiếp thu và chấn chỉnh kịp thời. Dù đầu các năm học Sở đã có văn bản hướng dẫn, có các đoàn thanh tra, kiểm tra. Nguyên nhân do chi phí đầu tư cho giáo dục hạn hẹp. Trong nhà trường chỉ có 3 khoản thu, còn lại là khoản thu tự nguyện, thỏa thuận.Đã phân cấp quản lý nhưng với hàng ngàn cơ sở giáo dục thực hiện nên chưa kiểm soát hết. Trong chủ trương xã hội hóa còn có các cơ chế chính sách, chế tài kèm theo cũng chưa hợp lý.

Về quản lý thu chi trong các nhà trường, Sở chỉ có thể đảm bảo 3 bước: hướng dẫn đầy đủ, kiểm tra thanh tra và thi đua xếp loại. Nếu có cá nhân, cơ sở vi phạm sẽ xử lý nghiêm và gửi công văn các huyện xử lý vi phạm.

Ông Nguyễn Xuân Sơn - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị tạm dừng nhân rộng mô hình VNEN trên địa bàn.

Đề nghị tạm dừng nhân rộng mô hình VNEN

Qua chất vấn cho thấy, còn nhiều bất cập trong việc áp dụng mô hình trường học mới nên chủ tọa kỳ họp là ông Nguyễn Xuân Sơn - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị tạm dừng nhân rộng mô hình này trên địa bàn tỉnh, tôn trọng nguyên tắc tự nguyện. Nếu có trường thực hiện thì cần đảm bảo đáp ứng đầy đủ các điều kiện triển khai. Với những trường đã thực hiện, các cấp, ngành cần đánh giá khách quan, rút các thành tố tốt để phát huy, hạn chế tối đa các bất cập.

Đối với việc xã hội hóa giáo dục, điều cử tri quan tâm là việc vận động phụ huynh trong nhà trường, dù xã hội hóa đã góp rất nhiều cho xây dựng cơ sở vật chất của các nhà trường, nhưng mỗi đầu năm học phụ huynh lại băn khoăn, lo lắng việc lạm thu, sử dụng không đúng.

Vì vậy, ông Nguyễn Xuân Sơn đề nghị xem xét lại việc hướng dẫn thực hiện thu, chi xã hội hóa đã đầy đủ, khoa học chưa. Cần tổ chức quán triệt kỹ càng để các cấp ngành thực hiện đúng. Đề nghị việc vận động đóng góp phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện chứ không áp đặt, tuân thủ quy trình 4 bước triệt để. Đề nghị tăng cường kiểm tra, giám sát việc đóng góp xã hội hóa và xác định đây là công việc của nhiều cấp, ngành. Mong UBND tỉnh và ngành tiếp tục chỉ đạo để đáp ứng mong muốn của cử tri về 2 nội dung này.

Nhóm PV

Bạn có thể gửi ý kiến của mình tới Kỳ họp thứ 3 Hội đồng nhân dân tỉnh khóa 17 tại đây

[kien_nghi_hoi_dong]