Độc đáo tục xuống chợ ngày 25 tháng Chạp của người Thái Nghệ An
(Baonghean.vn) - Ngày 25 tháng Chạp đã trở thành ngày hội mua sắm của đồng bào Thái ở các huyện Tương Dương, Con Cuông, Kỳ Sơn (Nghệ An).
 |
| Người dân huyện miền núi Nghệ An đi chợ Tết. Ảnh: Hùng Cường |
Hằng năm, cứ mỗi độ Tết đến xuân về, người dân khắp nơi trên cả nước lại nô nức đến chợ để trao đổi hàng hóa, mua sắm Tết.
Với những sắc màu văn hóa độc đáo của mình, đồng bào dân tộc Thái Nghệ An có hẳn một ngày riêng để xuống chợ, đó là ngày 25 tháng Chạp.
Phong tục này xuất phát từ thực tế đời sống lao động sản xuất và điều kiện địa hình đặc thù cũng như quan niệm tín ngưỡng của người dân sống ở miền núi cao.
Theo truyền thống nông vụ, thì năm sản xuất của người Thái kết thúc vào ngày 24 tháng Chạp âm lịch, người dân bắt đầu ăn Tết từ ngày 25 tháng Chạp đến hết ngày 10 tháng Giêng. “Đây cũng là ngày thần núi đóng của rừng để cùng các chư thần về trời, dân làng không được vào rừng săn bắn hoặc thu hái sản vật. Nếu ai phạm phải sẽ bị thần núi quở phạt, gặp tai ương và những điều không may mắn. Vì vậy người dân chủ yếu mua sắm, quây quần quanh nhà sàn chuẩn bị cho ngày Tết” - ông Vi Tiến Phương, già làng bản Phẩy, xã Xiêng My, huyện Tương Dương cho biết.
 |
| Cụ ông địu hàng xuống chợ bán. Ảnh: Hùng Cường |
Theo truyền thống từ xa xưa, người đi chợ thường là người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình, họ sử dụng những chiếc gùi mây mang hàng hóa trong nhà hoặc kiếm được trên rừng như lá dong, măng khô, gà, lợn nít… xuống chợ bán lấy tiền mua sắm những vật dụng cần thiết như tranh ảnh trang trí, muối, gạo, quần áo mới, hương trầm, bánh kẹo… chuẩn bị cho ngày Tết theo phong tục riêng của mình.
Những vùng xa xôi, giao thông cách trở chủ yếu đồng bào đi bộ hoặc thuyền bè xuống chợ. Thời gian di chuyển có thể lên đến hàng ngày trời, nên họ phải xuống chợ vào ngày 24, ngủ lại ở nhà người quen, sáng 25 ra chợ, sau khi mua sắm, họ phải về nhà trong ngày theo đúng phong tục riêng của đồng bào.
Ngày nay, khi giao thương đã vươn tới mọi ngõ ngách bản làng, cùng với sự xuất hiện của các chợ đầu mối bản địa, phong tục đi chợ vào ngày 25 tháng Chạp đang dần bị mai một.
Người Thái ở miền Tây Nghệ An không chỉ đi chợ vào ngày 25 tháng Chạp mà còn đi vào các ngày khác nữa. Tuy nhiên, phần đông người Thái ở miền Tây Nghệ An vẫn chọn ngày 25 để đi chợ.
 |
| Chật ních những chiếc xe máy của người dân đi chợ Mường Xén (Kỳ Sơn) trong ngày 25 Tết. Ảnh: Hồ Phương |