Chuyện đằng sau “Đi học về” - ca khúc được hàng triệu thiếu nhi yêu mến

"Đi học về là em đi học về/ Em vào nhà em chào cha mẹ/ Cha em khen rằng con rất ngoan/ Mẹ âu yếm hôn đôi má em". "Đi học về" chỉ vỏn vẹn có bốn câu hát nhưng đã trở thành một trong những ca khúc nổi tiếng nhất dành cho thiếu nhi.

Tìm kiếm "Đi học về" trên Google, chỉ trong chưa đầy một giây có tới gần 4 triệu kết quả, trong khi MV ca khúc do Xuân Mai thể hiện thu hút tới 26 triệu lượt xem. Điều đó đủ thấy "Đi học về" quen thuộc và được yêu thích đến mức nào.

"Đi học về" gắn liền với nhiều thế hệ thiếu nhi Việt Nam, và có lẽ cũng là một trong những bài hát mà trẻ em thuộc ngay từ khi chưa biết mặt chữ. Thế nhưng, không nhiều người biết ca khúc đã ra đời được 57 năm, và tác giả của ca khúc là nhạc sỹ Hoàng Lân, năm nay cũng đã 76 tuổi.

"Đi học về "sinh động mà lại dễ hát, dễ thuộc

Chia sẻ với Zing.vn, nhạc sỹ Hoàng Lân cho biết ông sáng tác ca khúc "Đi học về"vào năm 1961 trong một hoàn cảnh "hết sức tình cờ" và không thể đơn giản hơn.

"Một ngày tôi đến chơi nhà của một người bạn, tình cờ một em nhỏ đi học về. Em nhỏ chào cha mẹ, rồi người mẹ hôn con một cái và khen 'Con ngoan quá'. Từ cảnh tượng ấy, tôi viết "Đi học về", viết rất nhanh thôi, không khó khăn gì cả", tác giả bài hát nhớ lại.

Nhạc sỹ Hoàng Lân không ngờ rằng ca khúc sáng tác bất chợt như vậy lại được đông đảo khán giả yêu thích. Đến năm 1964-1965, trong thời gian đi sơ tán ở miền núi, nhạc sỹ càng bất ngờ khi những nơi xa xôi như thế, trẻ em cũng đã quá quen thuộc với Đi học về.

"Chỉ 3 - 4 năm, ca khúc đã phổ biến ở khắp mọi nơi. Sau đó thì cả nước đều biết đến "Đi học về"... Sau ngày thống nhất đất nước, tôi có dịp vào Đà Nẵng, ngay tại hội trường tốp các cháu thiếu nhi đã cất tiếng hát ca khúc này, và hát rất hay", nhạc sỹ cho hay.

Nhạc sỹ Hoàng Lân cũng cho biết ông có nhiều kỷ niệm với "Đi học về", nhưng đáng nhớ nhất là việc ca khúc được trao giải thưởng của Đài tiếng nói Việt Nam. Buổi lễ trao giải có sự tham dự của Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng.

"Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng khi đó là Chủ tịch danh dự của Ủy ban nhi đồng thiếu niên. Bác rất quan tâm đến thiếu nhi, rất ủng hộ những sáng tác dành cho thiếu niên nhi đồng. Bác dặn chúng tôi phải làm sao viết nhiều hơn nữa để các ca khúc đến được với trẻ em, với người trẻ", tác giả "Đi học về" chia sẻ.

Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, nhạc sỹ Hoàng Lân nhấn mạnh việc không ai nghĩ ca khúc có thể "sống" lâu đến như vậy. Đến nay đã 57 năm nhưng các em nhỏ vẫn yêu thích và cất tiếng hát mỗi ngày.

"Tôi đã viết ra ca khúc bằng hồn nhiên để dành tặng cho trẻ em. "Đi học về" dễ hát, dễ nhớ nhưng vẫn rất sinh động. Có lẽ vì vậy nên ca khúc được mọi người nhớ đến", tác giả lý giải về sự thành công của bài hát.

"Âm nhạc như dòng sữa tươi mát nuôi lớn trẻ em"

Nhạc sỹ Hoàng Lân là em trai sinh đôi của nhạc sỹ Hoàng Long. Cả hai anh em đều gắn bó mật thiết với âm nhạc thiếu nhi, với nhiều ca khúc nổi tiếng được trẻ em thuộc nằm lòng.

Nhạc sỹ Hoàng Lân cho biết ông sinh sau anh trai Hoàng Long 15 phút. Từ nhỏ hai anh em đã sống chung mái nhà, cùng nghe nhạc và sau này cùng gắn bó với âm nhạc.

"Anh em chúng tôi có lẽ thân thiết hơn các anh em trai khác vì có sự đồng cảm với nhau trong âm nhạc. Ca khúc nào của tôi, anh Hoàng Long cũng là người đầu tiên, đưa ra góp ý, bổ sung, sửa chữa. Và ngược lại. Thế nên đa phần các sáng tác của hai anh em đều để tên chung là Hoàng Long - Hoàng Lân, nhiều người không phân biệt được", nhạc sĩ gạo cội cho hay.

Ngoài "Đi học về", nhạc sỹ Hoàng Long - Hoàng Lân còn có nhiều ca khúc nổi tiếng khác dành cho thiếu như như "Bác Hồ - Người cho em tất cả" (1975), "Từ rừng xanh cháu về thăm lăng Bác" (1978), "Mèo con đi học" (1982), "Chúng em cần hòa bình"...

Ở tuổi 76, nhạc sỹ Hoàng Lân tâm sự rằng niềm vui lớn nhất của ông là các ca khúc của mình được đông đảo em nhỏ yêu thích. Và may mắn là những ca khúc đã không bị "nhập kho" qua thời gian.

"Tôi giờ đã đến tuổi nghỉ ngơi nhưng vẫn đam mê, tôi vẫn giảng dạy ở nhiều nơi. Khi nào còn sức lực, còn sức khỏe vẫn sẽ sáng tác. Tôi tâm niệm mình không làm được việc gì lớn lao thì góp sức vào việc nhỏ, như vậy cũng là cách để đóng góp", tác giả chuyên trị nhạc thiếu nhi tâm sự.

Kết thúc cuộc trò chuyện, nhạc sỹ Hoàng Lân bày tỏ sự đau đáu dành cho âm nhạc thiếu nhi hiện nay. Theo nhạc sỹ, âm nhạc thiếu nhi như dòng sữa tươi mát để nuôi lớn trẻ em nhưng hiện nay lại rất ít ca khúc cho thiếu nhi.

"Tôi mong muốn có nhiều người sáng tác, nhiều người tâm huyết với nhạc thiếu nhi hơn nữa. Đành rằng bây giờ là cơ chế thị trường, thời buổi kinh tế, viết nhạc thiếu nhi nhuận bút ít, giá trị vật chất không nhiều. Nhưng không thể chạy theo thị trường mà bỏ quên tâm hồn của các em nhỏ được", nhạc sỹ Hoàng Lân nói./.

Quang Đức