John McCain - người góp công bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ
Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain đã qua đời ngày 25/8 ở tuổi 81. Ông đã làm Thượng nghị sỹ bang Arizona trong hơn 30 năm và có nhiều đóng góp quan trọng trong quá trình bình thường hóa quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ.
Năm 2013, Thượng nghị sĩ John McCain (giữa) hướng dẫn và giới thiệu tòa nhà Thượng Nghị Viện Hoa Kỳ với Thượng tướng Đỗ Bá Tỵ (phải), Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam. Ảnh: Reuters
Theo Văn phòng thượng nghị sỹ John McCain, ông qua đời vào chiều ngày 25/8 (giờ Mỹ) bên cạnh vợ và gia đình sau 60 năm phục vụ nước Mỹ.
Trước đó, trong thông báo ngày 24/8, gia đình Thượng nghị sỹ John McCain cho biết, ông đã quyết định ngừng điều trị y tế đối với căn bệnh ung thư não của mình. Thượng nghị sỹ McCain, 81 tuổi, phát hiện mình bị ung thư hồi tháng 7 năm ngoái và đã vắng mặt tại Quốc hội Mỹ trong năm 2018. Hồi tháng 4/2018, ông cũng đã phải phẫu thuật do viêm ruột.
Ông từng vận động làm ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa trong năm 2000 và ra tranh cử năm 2008 nhưng đều thất bại. Ông từng giữ chức Chủ tịch Ủy ban Quân vụ thượng viện Mỹ và dự luật chính sách quốc phòng Mỹ đã được đặt theo tên ông.
Từ một tù binh trong cuộc chiến tranh Việt Nam, phi công hải quân Mỹ John McCain đã trở thành một trong những người thúc đẩy mạnh mẽ nhất bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ. Ở góc độ quan hệ giữa hai chính phủ, sau khi trở thành một chính trị gia kỳ cựu, McCain luôn tìm cách thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Việt Nam. Ông là một trong hai nhân vật năng nổ nhất (cùng với Thượng nghị sĩ, cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry) hối thúc và vận động các chính quyền Mỹ khi đó bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Để tạo điều kiện tốt nhất cho tiến trình này, ông hối thúc hai bên khởi động các vấn đề nhân đạo như rà phá vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh, hỗ trợ những người bị khuyết tật do hậu quả chiến tranh, tẩy độc tại các khu vực bị nhiễm dioxin và thực thi pháp luật…
Cũng nhờ những nỗ lực và sự vận động hết mình của McCain, cùng với sự ủng hộ của Thượng nghị sỹ John Kerry trong Ủy ban và Tổng thống Bill Clinton (người có tầm nhìn chiến lược về Việt Nam), cả hai chính đảng chi phối chính trường Mỹ (Dân chủ và Cộng hòa) đều đã dần ủng hộ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Kết quả năm 1994, Thượng viện Mỹ thông qua giải pháp do John Kerry và John McCain bảo trợ, kêu gọi chấm dứt cấm vận kinh tế chống Việt Nam, dọn đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước một năm sau đó./.