Bộ trưởng Y tế: 'Người Việt tiêu gần 4 tỷ USD tiền bia một năm'

Sáng 9/11, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trình Quốc hội dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Theo bà Tiến, hiện việc sử dụng rượu, bia ở Việt Nam ở mức cao và xu hướng gia tăng nhanh nên cần được kiểm soát để giảm mức tiêu thụ.

Cụ thể, năm 2017, người dân tiêu thụ khoảng 305 triệu lít rượu, tương đương 72 triệu lít cồn và gần 4,1 tỷ lít bia, tương đương với 161 triệu lít cồn. Bình quân mỗi người dân tiêu thụ khoảng 42 lít bia. Việt Nam là nước tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á và thứ 3 châu Á sau Nhật Bản, Trung Quốc.

Dẫn thống kê của Tổ chức Y tế thế giới WHO, Bộ trưởng Y tế nói phí tổn kinh tế do rượu, bia chiếm từ 1,3% -3,3% GDP của mỗi quốc gia, trong đó chi phí gián tiếp thường nhiều hơn gấp 2 lần so với chi phí trực tiếp.

Tại Việt Nam, nếu phí tổn kinh tế do rượu, bia ở mức thấp nhất của thế giới (1,3% GDP) thì thiệt hại ước tính khoảng 65.000 tỷ đồng.

Bà Tiến cho biết cụ thể hơn, ước tính tổng gánh nặng trực tiếp của 6 bệnh ung thư mà rượu, bia là một trong những nguyên nhân cấu thành chính đã là gần 26.000 tỷ đồng chiếm 0,25% tổng GDP năm 2017; chi phí giải quyết hậu quả của tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia chiếm tới 1% GDP (khoảng 50.000 tỷ đồng theo GDP năm 2017).

"Năm 2017, chi phí của người dân cho tiêu thụ chỉ riêng đối với bia là gần 4 tỷ USD", bà nói.

Bộ trưởng Y tế nhận định việc quảng cáo, bán rượu, bia trên mạng xã hội nhiều, chưa có biện pháp hạn chế đối với trẻ em, thanh thiếu niên. Quảng cáo bia diễn ra phổ biến, tần xuất cao, quảng cáo nhiều trong các giờ vàng, buổi tối trên sóng truyền hình, phát thanh. Theo bà, thực trạng này dẫn đến việc quảng bá, thúc đẩy sử dụng rượu, bia và gia tăng trẻ em, thanh thiếu niên sử dụng đồ uống này.

Cán bộ, công chức không được sử dụng rượu bia trong thời gian làm việc

Dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia đã đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của người dân, trong đó, chú trọng đến đối tượng đặc thù như học sinh, sinh viên, thanh niên và tổ chức, cá nhân sản xuất rượu thủ công.

Điều 5 dự Luật quy định cấm quảng cáo rượu, bia từ 15 độ trở lên dưới mọi hình thức; cấm ép buộc người dưới 18 tuổi sử dụng rượu, bia, và cấm cung cấp thông tin không chính xác, sai sự thật về tác dụng của rượu, bia đối với sức khỏe; cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong thời gian làm việc, thời gian nghỉ giữa các ca trong ngày làm việc không được sử dụng đồ uống có cồn.

"Đây là các nhóm đối tượng mà việc sử dụng rượu, bia không chỉ tác động đến bản thân người đó mà còn có khả năng gây ảnh hưởng lớn đến người khác và cộng đồng, chất lượng lao động và nghiêm trọng hơn đó là ảnh hưởng đến thế hệ tương lai của đất nước", Bộ trưởng Y tế nói.

Nội dung này được Ủy ban Các vấn đề về xã hội ủng hộ vì theo các nghiên cứu, với cùng một lượng rượu hay bia và có cùng một độ cồn, khi dung nạp vào cơ thể người sẽ có tác hại như nhau mà không có sự phân biệt giữa rượu hay bia. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thúy Anh, việc ban hành quy định này cũng không tạo ra xung đột pháp lý với Luật Quảng cáo và Luật Thương mại.

Cấm bán rượu bia bằng máy bán hàng tự động

Điều 20 của dự thảo Luật quy định các địa điểm không được bán rượu, bia bao gồm cơ sở y tế, giáo dục, nơi vui chơi, giải trí dành cho người dưới 18 tuổi... Cũng tại điều này, ban soạn thảo đề xuất không được bán rượu, bia trên mạng internet và máy bán hàng tự động.

Bà Nguyễn Thúy Anh cho biết, đa số thành viên Ủy ban đồng tình với dự thảo Luật và đánh giá cao quyết tâm của Chính phủ khi đề xuất chính sách này nhằm giảm tối đa tính sẵn có, dễ tiếp cận của rượu, bia. Theo bà Thúy Anh, quy định này sẽ "giảm cung", "giảm cầu" đối với rượu, bia.

Tuy nhiên, một số thành viên Ủy ban về các vấn đề xã hội không tán thành quy định trên, vì cho rằng nội dung không có tính khả thi, không phù hợp với xu thế phát triển thương mại điện tử. Các đại biểu này đề nghị chỉ nên quy định các điều kiện chặt chẽ kèm theo việc bán rượu, bia trên internet.

Đây là lần đầu tiên dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu bia được trình Quốc hội. Tại kỳ họp này, các đại biểu sẽ tiếp tục cho ý kiến vào dự thảo Luật trong hai ngày 12 và 20/11.

Tờ trình của Chính phủ dẫn điều tra sức khỏe học sinh năm 2013 cho thấy, có hơn 43% học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 đã uống cốc rượu, bia đầu tiên trước 14 tuổi và trên 22% uống đến mức say ít nhất một lần. Trong khi đó, các bằng chứng khoa học quốc tế nêu rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh, chấn thương và là nguyên nhân gián tiếp của ít nhất 200 loại bệnh tật nằm trong danh mục phân loại bệnh tật quốc tế ICD10. Một số tên bệnh đã có từ rượu như loạn thần do rượu, xơ gan do rượu, hội chứng rượu bào thai...

Hoàng Thùy