Robert O’Brien: Người gánh trọng trách ứng cứu khủng hoảng

Tổng thống Mỹ Donald xuất hiện bên cạnh Robert O'Brien ngay sau khi công bố Cố vấn An ninh Quốc gia thứ 4 trong nhiệm kỳ. Ảnh: Reuters

Người phù hợp với Trump

Ngày 18/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lựa chọn nhà đàm phán Robert O'Brien làm cố vấn an ninh quốc gia thay thế ông John Bolton, người vừa bị cách chức hôm 10/9 vừa qua.

Ông O'Brien hiện đang là đặc phái viên tổng thống phụ trách các vấn đề con tin trong Bộ Ngoại giao Mỹ. Ông có bề dày kinh nghiệm trong hoạt động xây dựng chính sách ngoại giao của đảng Cộng hòa cầm quyền.

Trước đó, hôm 10/9, Tổng thống Donald Trump đã công bố quyết định sa thải ông John Bolton vì “mắc nhiều sai lầm lớn”. Ông Trump cho rằng cựu cố vấn An ninh Quốc gia Bolton đã khiến Mỹ thụt lùi trong các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Triều Tiên khi yêu cầu Bình Nhưỡng theo "mô hình của Libya" và "giao nộp tất cả vũ khí hạt nhân” để đổi lại sự nhượng bộ từ Mỹ.

Ông Bolton từng đề nghị sử dụng sức mạnh quân sự đối với Triều Tiên và giới chức Mỹ cho rằng ông phải chịu trách nhiệm về việc Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần hai tại Hà Nội vào tháng 2/2019 kết thúc mà không đạt được thỏa thuận.

“Tôi có thời gian dài làm việc cùng Robert. Anh ấy sẽ hoàn thành xuất sắc công việc!”

Tiếp lời Tổng thống Donald Trump sau thông báo, O’Brien viết: “Chúng ta còn một số thách thức” và đây là một đặc ân với ông khi được chọn vào vị trí quan trọng này.

Robert O’Brien, nhà đàm phán giải thoát con tin, được coi là một trong những nhân viên trung thành của Trump. Ông có thời gian dài tham gia vào đội ngũ phụ trách chính sách đối ngoại của Đảng Cộng hòa. Dù vậy, so với người tiền nhiệm John Bolton, O’Brien có ít tiếng tăm hơn, nhất là trong mắt của công chúng.

“Ông ấy không phải là cá nhân có lý lịch nổi trội, nhưng lại là một người rất quan trọng”. Joel Rubin, cựu phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ dưới thời chính quyền Barack Obama nhận xét.

“Đây không phải là nhân tố đe dọa tới vai trò quyết định của Tổng thống trong chính sách đối ngoại”, Joel Robin trả lời Al Jazeera về quyết định bổ nhiệm Robert O’Brien. Đó cũng chính là lý do John Bolton phải rời khỏi vị trí. Việc bất đồng quá nhiều với Tổng thống là thứ khiến người ta lo ngại, Bolton có thể tiếm quyền của ông chủ Nhà Trắng nếu không được kiểm soát.

“Trump, sau quãng thời gian làm việc không như ý với John Bolton, rõ ràng đã không còn tin dùng những cá tính mạnh và những người không thực tế ở chiếc ghế Cố vấn An ninh Quốc gia nữa”, Ned Price, cựu phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ thời chính quyền Barack Obama viết trên Twitter cá nhân.

“Pompeo có vẻ không phù hợp lắm khi đóng cả hai vai Ngoại trưởng và Cố vấn An ninh Quốc gia, nhưng nếu cố thì ông ấy vẫn đảm nhận được” - Ned Price nhận xét về trường hợp của Ngoại trưởng Mike Pompeo.

Tổng thống Trump cũng cho biết, ông ấn tượng với cách O’Brien giải cứu những công dân Mỹ bị bắt giữ trái phép ở nước ngoài.

Robert O’Brien tại tòa án ở Stockholm hồi tháng 7 trong nỗ lực giải cứu rapper A$AP Rocky. Ảnh: Getty Images

Chuyên gia giải cứu

“Tôi tiếp xúc nhiều với O’Brien trong công việc, nhất là những vụ việc về công dân bị bắt giữ. Và tôi chứng kiến những dấu mốc mới liên quan tới lĩnh vực này” - Tổng thống Mỹ nhấn mạnh O’Brien “đã mang rất nhiều người trở về” mà không phải trả các khoản tiền chuộc nào.

O’Brien hiếm khi xuất hiện trên mặt báo dù Tổng thống Mỹ từng cử ông tới Stockhom, Thụy Điển để theo dõi phiên tòa xử A$AP Rocky, một rapper từng khiến chính phủ Thụy Điển tức sôi máu với các phát ngôn mang tính chính trị.

Khi tòa án thả rapper người Mỹ và hai đồng sự, trước khi kết luận họ có tội, O’Brien tuyên bố đây là “quyết định tốt cho nước Mỹ và Vương quốc Thụy Điển”.

Robert O’Brien, người theo giáo phái Mormon - một nhánh của Cơ đốc giáo, từng là cố vấn tranh cử cho thượng nghị sỹ Mitt Romney, nhưng lại là một người trung thành với Tổng thống Trump. Với những phi vụ giải cứu của mình, O’Brien đã góp phần tôn vinh thành quả của chính quyền đương nhiệm.

Hồi tháng 4, Tổng thống Trump đã dẫn thành quả mà O’Brien tạo ra, như một thành công của chính quyền. ““Tổng thống Donald J Trump đang có một trong những nhà đàm phán giải thoát con tin vĩ đại nhất mà tôi từng biết trong lịch sử nước Mỹ. 20 vụ việc, rất nhiều trong số đó là trường hợp bất khả thi, đã được giải thoát trong 2 năm qua. Không phải trả khoản tiền nào hết” - ông Trump nhắc tới O’Brien trong một tweet của mình.

O’Brien từng kinh qua nhiều vị trí tại Bộ Ngoại giao Mỹ. Năm 2005, ông đảm nhận cương vị đại diện của Mỹ tại Đại hội đồng Liên hợp quốc theo đề cử của Tổng thống khi đó là George W. Bush. Với vị trí này, ông từng có cơ hội làm việc với John Bolton, người khi đó là đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc.

Vậy điểm gì làm nên thương hiệu “Nhà đàm phán” của O’Brien? Đó là khả năng và sự sẵn sàng đối thoại với kẻ thù của nước Mỹ - Joel Rubin nhận xét.

O’Brien đã giúp xúc tiến vụ thả mục sư người Mỹ Andrew Brunson năm ngoái, người từng bị giam hai năm ở Thổ Nhĩ Kỳ giữa lúc căng thẳng leo thang trong quan hệ Mỹ - Thổ. Đầu năm nay, ông lại đóng vai trò quan trọng trong việc đưa công dân Mỹ Danny Burch về nước sau khi bị bắt giữ ở Yemen. Burch vốn làm việc cho một công ty dầu mỏ khi bị bắt cóc năm 2017.

Vậy kỹ năng gì để có thể làm nên một nhà đàm phán nổi tiếng như vậy? O’Brien từng lấy bằng Luật tại Đại học California, Berkeley. Còn trước đó, ông tốt nghiệp đại học California, Los Angeles với bằng Khoa học chính trị. Am hiểu luật pháp và chính trị chính là lợi thế của ông, khi ông từng mở một hãng luật mang tên mình.

Kinh nghiệm trong thực tiễn quân ngũ cũng giúp ông nhiều điều trong các cuộc đàm phán. O’Brien từng lên tới chức thiếu tá trong quân ngũ. Từ năm 1996 đến 1998, O’Brien là cố vấn luật cao cấp cho Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, chuyên giải quyết các vụ kiện chính phủ chống lại Iraq sau Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất.

Phan Tùng