Nâng mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân

Nâng giảm trừ gia cảnh bù đắp tương ứng với lạm phát

Chiều ngày 28/2, Bộ Tài chính cung cấp thông tin liên quan Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân.

Cụ thể, Bộ Tài chính vừa xin ý kiến bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, đồng thời đăng trên các Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, của Bộ Tài chính lấy ý kiến rộng rãi của tổ chức, cá nhân liên quan đối với dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân để hoàn chỉnh hồ sơ và gửi xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp.

Theo đó, Khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13 sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thuế Thu nhập cá nhân quy định: “Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.”.

Theo số liệu Tổng cục Thống kê cung cấp, chỉ số CPI tại thời điểm cuối tháng 12/2019 so với thời điểm 1/7/2013 tăng 23,2%.

Căn cứ quy định trên, Bộ Tài chính thấy cần thiết phải nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh (GTGC) của thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Vì vậy, Bộ Tài chính lấy ý kiến rộng rãi với các bộ, ngành để trình Chính phủ Dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020.

Theo quy định của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020, thì thời hạn quyết toán thuế TNCN năm 2020 chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính; đối với hồ sơ quyết toán thuế TNCN của cá nhân trực tiếp quyết toán thuế thì chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 (kể từ ngày kết thúc năm dương lịch). Do vậy trường hợp đã tạm nộp thuế theo mức GTGC cũ (9 triệu đồng/tháng đối với đối tượng nộp thuế và 3,6 triệu đồng/tháng đối với mỗi người phụ thuộc) sẽ được xác định số thuế TNCN phải nộp theo mức GTGC mới khi quyết toán thuế TNCN năm 2020.

Dự kiến, điều chỉnh nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên mức 11 triệu đồng/tháng {1,232 (x) 9 triệu đồng = 11,088 triệu đồng, làm tròn 11 triệu đồng)}, tương ứng cho mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng {1,232 (x) 3,6 triệu đồng = 4,4352 triệu đồng, làm tròn 4,4 triệu đồng}.

Giảm thu ngân sách, nhưng hợp lý cho tổng thể

Bộ Tài chính cũng tính toán tác động của việc điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN. Đối với người nộp thuế: Việc điều chỉnh nâng mức GTGC (cho người nộp thuế từ 9 triệu đồng/tháng lên 11 triệu đồng/tháng; người phụ thuộc từ 3,6 triệu đồng/tháng lên 4,4 triệu đồng/tháng) sẽ góp phần giảm bớt khó khăn cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả, lạm phát tăng so với thời điểm năm 2013. Số thuế phải nộp sẽ được giảm cho mọi đối tượng nộp thuế, trong đó mức độ giảm số thuế phải nộp của nhóm người nộp thuế ở bậc thuế thấp sẽ cao hơn so với những người nộp thuế ở bậc thuế cao.

Lấy ví dụ cụ thể, theo quy định hiện hành, người có thu nhập đến 15 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc) phải nộp thuế ở mức 120.000 đồng/tháng (0,8% thu nhập) thì theo mức GTGC mới sẽ không phải nộp thuế. Người nộp thuế có thu nhập đến 20 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc) theo quy định hiện hành nộp thuế TNCN là 490.000 đồng/tháng (tương đương 2,5% thu nhập) thì theo mức GTGC mới sẽ nộp thuế TNCN là 230.000 đồng/tháng (1,2% thu nhập), giảm hơn 48% số thuế phải nộp so với hiện hành.

Còn đối với những người nộp thuế ở bậc cao, ví dụ người có thu nhập 70 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc), hiện đang nộp thuế ở mức 11.370.000 đồng/tháng (16,2% thu nhập), khi chuyển sang thực hiện mức GTGC mới, số thuế phải nộp là 10.530.000 đồng (15% thu nhập), giảm khoảng 7% số thuế phải nộp so với hiện hành.

Đối với xã hội, việc điều chỉnh tăng mức GTGC sẽ bảo đảm thực hiện mục tiêu chính sách động viên hợp lý, công bằng, góp phần nâng cao đời sống của người nộp thuế, tạo động lực khuyến khích mọi cá nhân ra sức lao động, sản xuất kinh doanh, gia tăng thu nhập làm giàu chính đáng; đảm bảo chính sách đơn giản, rõ ràng, minh bạch, thúc đẩy cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế, tính tuân thủ pháp luật về thuế. Việc nâng mức GTGC cũng góp phần điều tiết hợp lý thu nhập, góp phần thực hiện công bằng xã hội, hạn chế chênh lệch giàu nghèo.

Về hiệu ứng kinh tế đối với xã hội có thể thấy việc điều chỉnh tăng mức GTGC có hiệu ứng tích cực. Nguyên nhân do việc điều chỉnh nâng mức GTGC dẫn đến giảm nghĩa vụ thuế TNCN hay gia tăng thu nhập khả dụng (thu nhập sau khi nộp thuế) của các cá nhân, từ đó kích thích tăng mức chi tiêu hộ gia đình, tăng tiêu dùng của xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, mức độ tác động đến tăng trưởng kinh tế còn liên quan đến việc giảm chi tiêu của Chính phủ do giảm thu ngân sách từ thuế TNCN.

Đối với ngân sách nhà nước (NSNN), theo dữ liệu trên hệ thống tập trung của ngành thuế trong năm 2019, số lượng người nộp thuế TNCN từ tiền lương, tiền công đạt khoảng 6,89 triệu người với tổng số thu NSNN đạt trên 79.219 tỷ đồng. Nếu áp dụng mức giảm trừ theo mức dự kiến là 11 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc thì một phần lớn số người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế, tương tự những người nộp thuế ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế phải nộp, qua đó dự kiến giảm thu NSNN xuống còn khoảng 68.921 tỷ đồng. Như vậy với đề xuất nâng mức GTGC nêu trên thì số thu về thuế TNCN 1 năm giảm khoảng 10.300 tỷ đồng (tương đương giảm khoảng 13% số thu ngân sách từ thuế TNCN năm 2019).

Huy Thắng