Mô hình Đảm bảo chất lượng GDPT ở Nghệ An tạo đột phá trong đổi mới giáo dục đào tạo

Tuy vậy, với một mô hình mới, chưa từng có trong tiền lệ thì việc triển khai cũng sẽ có nhiều khó khăn, thách thức.

Báo Nghệ An có cuộc phỏng vấn với ông Đào Công Lợi - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai mô hình này.

P.V:Thưa ông, tại thời điểm này, Nghệ An là tỉnh đầu tiên trên cả nước triển khai mô hình đảm bảo chất lượng tại các nhà trường. Vậy chúng ta cần hiểu khái niệm này như thế nào?

Ông Đào Công Lợi: Theo tiêu chuẩn của Việt Nam hiện nay, đảm bảo chất lượng là toàn bộ hoạt động có kế hoạch và hệ thống được tiến hành trong một hệ chất lượng và được chứng minh là đủ sức cần thiết để tạo sự tin tưởng thỏa đáng rằng thực thể (đối tượng) sẽ thỏa mãn đầy đủ các yêu cầu chất lượng. Đảm bảo chất lượng còn là phương tiện tạo ra sản phẩm không có sai sót do lỗi trong quá trình sản xuất hay giáo dục gây ra, vì thế chất lượng được giao phó cho mỗi người tham gia trong quá trình sản xuất hay giáo dục.

Giờ học của học sinh Trường THCS Nghi Hương - thị xã Cửa Lò. Ảnh: MH

Từ ý tưởng này mà người ta quan tâm đến việc tạo nên hệ thống quy chuẩn chất lượng khi áp dụng mô hình đảm bảo chất lượng để những người trực tiếp làm ra sản phẩm phải tự nhận thức được tầm quan trọng của chất lượng, biết cách làm thế nào để đạt được chất lượng cao hơn và tự mình mong muốn làm điều đó, hơn thế nữa còn lôi kéo, vận động người khác cùng làm tốt như họ hoặc làm tốt hơn bản thân họ.

Trên cơ sở khái niệm này, đảm bảo chất lượng trong giáo dục có thể hiểu là hình thức quản lý chất lượng được thực hiện trước và trong quá trình giáo dục.

Việc thực hiện quy trình này nhằm phòng ngừa sự xuất hiện sai sót trong quá trình giáo dục, tránh tạo ra những “sản phẩm giáo dục” có chất lượng thấp. Hay nói cách khác, đảm bảo chất lượng giáo dục là một hệ thống các biện pháp, các hoạt động có kế hoạch được tiến hành trong và ngoài nhà trường được chứng minh là đủ mức cần thiết để tạo ra sự tin tưởng thỏa đáng rằng, các hoạt động và sản phẩm (học sinh) sẽ thỏa mãn đầy đủ các yêu cầu về chất lượng giáo dục theo chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục.

PGĐ Sở Giáo dục và Đào tạo Đào Công Lợi và đoàn công tác của Sở triển khai việc thực hiện công tác đảm bảo chất lượng tại huyện Thanh Chương. Ảnh: MH

P.V: Vậy thưa ông, việc thực hiện đảm bảo chất lượng trong thời điểm hiện nay nhằm đạt mục đích gì?

Ông Đào Công Lợi: Như chúng ta đã biết, để thực hiện được đảm bảo chất lượng giáo dục cần bao gồm đảm bảo chất lượng bên trong (intemal quality assurance) và đảm bảo chất lượng bên ngoài (extemal quality assurance) nhà trường. Đảm bảo chất lượng bên trong do nhà trường đảm nhận, đảm bảo chất lượng bên ngoài do các cơ quan chức năng bên ngoài nhà trường thực hiện (gồm cả các cơ quan kiểm định chất lượng). Đảm bảo chất lượng bên trong nhà trường là nhân tố quan trọng nhất, nhà trường chủ động tạo nên chất lượng.

Chính vì vậy, việc thực hiện đảm bảo chất lượng sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, thực hiện thành công chương trình GDPT 2018. Qua đó, nhằm chuẩn bị nền tảng kiến thức vững chắc, toàn diện, các giá trị sống, kỹ năng mềm và kỹ năng toàn cầu cho học sinh, có khả năng đáp ứng hiệu quả nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao; trở thành trung tâm cho quá trình đổi mới, sáng tạo, cung cấp tri thức cho phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Bắc Trung Bộ và tỉnh nhà.

Học sinh Trường PT DTBT Tiểu học Đoọc Mạy - Kỳ Sơn. Ảnh: Đức Anh

Đây cũng là cơ sở để nâng cao vị thế và uy tín của tỉnh trong hệ thống giáo dục quốc gia, khu vực, góp phần quan trọng thúc đẩy năng lực cạnh tranh và sự thịnh vượng của tỉnh Nghệ An. Đồng thời là cơ sở để phát triển nền giáo dục đi lên thực chất, nhanh và bền vững, đảm bảo tính lôgic khoa học, tạo bước đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Việc thực hiện đảm bảo chất lượng cũng nhằm thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 Hội nghị Trung ương 8, khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025; Nghị quyết số 02- NQ/ĐU.SGD&ĐT ngày 22 tháng 3 năm 2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ Sở Giáo dục và Đào tạo về đảm bảo chất lượng (ĐBCL) giáo dục phổ thông tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030.

Đây cũng là yêu cầu cần thiết trong thời kỳ hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chúng ta cũng thấy rằng, thực tiễn hoạt động đảm bảo chất lượng giáo dục của tỉnh nhà nhiều năm qua còn chưa được chú trọng. Chính vì thế, thực trạng phổ biến ở các nhà trường hiện nay là chưa thực hiện đầy đủ việc quản lý chất lượng bên trong (lập kế hoạch chất lượng và thực hiện kế hoạch chất lượng định kỳ) trước khi tổ chức tự đánh giá. Điều này dẫn tới công tác tự đánh giá chưa đóng góp nhiều cho việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Do vậy, để nâng cao hiệu quả công tác kiểm định chất lượng giáo dục, xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường thì phải thực hiện tốt công tác đảm bảo chất lượng bên trong.

P.V:Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa có hướng dẫn cụ thể về công tác đảm bảo chất lượng trong các cơ sở giáo dục phổ thông. Trong khi đó Nghệ An là tỉnh đầu tiên trên cả nước áp dụng mô hình CIPO để thực hiện vấn đề này. Vậy, công tác đảm bảo chất lượng có những điểm mới nào, thưa ông?

Ông Đào Công Lợi: Nội dung cốt lõi và then chốt trong công tác đảm bảo chất lượng là quá trình và quy trình xây dựng chuẩn đầu ra (hướng đích) có yếu tố đảm bảo chất lượng cao hơn đó là: dựa trên cơ sở phân tích các yếu tố bên trong, yếu tố bên ngoài, sự chỉ đạo của cơ quan quản lý nhà nước, phụ huynh, cựu học sinh,…

Từ đó, đề ra kế hoạch và giải pháp (đảm bảo yếu tố bối cảnh, đảm bảo yếu tố đầu vào, đảm bảo chất lượng quá trình dạy học và giáo dục, đảm bảo yếu tố đầu ra) thực hiện. Trong quá trình tổ chức theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện có thể điều chỉnh kế hoạch để đạt được chuẩn đầu ra và có thể cao hơn. Mỗi năm, mỗi cấp học sẽ nâng dần lên chất lượng giáo dục thì trong thời gian tới chất lượng cả tỉnh sẽ nâng lên. Một số trường hiện nay có chất lượng giáo dục cao có thể xây dựng các chuẩn đầu ra tiếp cận với các nước tiên tiến trên thế giới để sớm phát huy hết các khả năng, năng lực, tư chất của học sinh như Toán TIMO đối với cấp tiểu học, SAT đối với cấp trung học phổ thông,…

Mô hình CIPO trong Đảm bảo chất lượng giáo dục được sơ đồ hóa và cụ thể hóa. Ảnh: MH

Một điểm mới khác là trong quá trình thực hiện, các đơn vị sẽ công bố công khai chuẩn đầu ra và kết quả đạt được trên Website nhà trường, địa phương, tỉnh, tạo ra môi trường giáo dục thi đua và cạnh tranh cao trong trường, giữa trường với trường, giữa phòng GD&ĐT với phòng GD&ĐT (có tính đối sánh). Từ đó, tranh thủ huy động nguồn lực, xã hội hóa để phát triển giáo dục, đồng thời có sự theo dõi giám sát chặt chẽ của phụ huynh, xã hội, chính quyền địa phương và sự hỗ trợ, kiểm tra, chỉ đạo sâu sát của cơ quan quản lý nhà nước thì nền giáo dục tỉnh nhà sẽ đi lên theo hướng phát triển nhanh, bền vững, hội nhập quốc tế.

Từ việc công bố chuẩn đầu ra, ký cam kết trách nhiệm đảm bảo chuẩn đầu ra giữa: phụ huynh với giáo viên; giáo viên với hiệu trưởng; Hiệu trưởng với Trưởng phòng GD&ĐT (đối với các trường trực thuộc phòng GD&ĐT); Hiệu trưởng với Giám đốc Sở GD&ĐT (đối với cấp THPT); Trưởng phòng GD&ĐT với Giám đốc Sở GD&ĐT sẽ thể hiện được rõ mối quan hệ biện chứng của ba trụ cột phát triển giáo dục là: nhà trường, gia đình và xã hội.

Giờ học Ngoại ngữ của học sinh Trường THPT Mường Quạ - Con Cuông. Ảnh: Thành Cường

Chúng tôi cũng dự kiến, hiệu trưởng khi áp dụng nội dung này, sau mỗi kỳ họp phụ huynh nhà trường, hiệu trưởng sẽ lấy ý kiến bằng phiếu kín khảo sát mức độ hài lòng của phụ huynh về quá trình dạy học của giáo viên theo ba mức: chưa hài lòng, hài lòng, hài lòng cao. Đây là kênh tham khảo đánh giá giáo viên, phát huy mặt tốt cũng như hạn chế mặt yếu, điều chỉnh cải tiến kịp thời trong thời gian tới.

P.V: Từ năm học này, các trường học sẽ bắt đầu triển khai công tác đảm bảo chất lượng. Ngành Giáo dục Nghệ An đã lường trước được khó khăn và sẽ triển khai như thế nào để đạt mục tiêu đề ra?

Ông Đào Công Lợi: Tất nhiên, những cái mới thì chắc chắn sẽ khó, đặc biệt là khi hiện nay chất lượng giáo dục và các điều kiện cơ sở vật chất của nhiều trường học trên địa bàn tỉnh còn chưa đồng đều. Tuy nhiên, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt”, toàn ngành quyết tâm đưa giáo dục Nghệ An tạo bước đột phá, thực hiện thành công chương trình GDPT 2018, phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế.

Buổi sinh hoạt ngoại khóa của học sinh Trường PT DTNT THCS Kỳ Sơn. Ảnh: MH

Hiện, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Kế hoạch, Hướng dẫn và tập huấn công tác đảm bảo chất lượng trong các cơ sở giáo dục phổ thông từ tháng 9/2021. Qua quá trình kiểm tra, chỉ đạo của Sở, bước đầu nhận thấy các cơ sở giáo dục phổ thông đã có nhiều chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động, đặc biệt là đổi mới quản trị nhà trường của các hiệu trưởng, phấn đấu xây dựng văn hóa chất lượng, lấy người học làm trung tâm.

Chúng tôi cũng đã xác định với các nhà trường việc tổ chức dạy và học phải đảm bảo học thật, thi thật và sản phẩm thật. Từ sản phẩm đầu ra là chất lượng học sinh để khẳng định năng lực của giáo viên, công tác chỉ đạo, điều hành của tổ chuyên môn, ban giám hiệu nhà trường, cơ quan quản lý nhà nước. Qua đó, sẽ tạo nên môi trường giáo dục Nghệ An thi đua sôi nổi và cạnh tranh trong trường, huyện, tỉnh.

P.V: Xin cảm ơn ông!

Mỹ Hà