Mang bình yên trở lại cho vùng lũ Kỳ Sơn

Hoà Sơn không bao giờ trở lại như xưa

Khi chúng tôi đến, anh Vi Văn Thông ở bản Hòa Sơn, xã Tà Cạ (Kỳ Sơn) đang cặm cụi hàn xì chiếc khung võng gấp. Anh làm chiếc võng này để đón cậu con trai mới sinh trở về nhà. Vợ anh sinh con đầu lòng ngay trong đợt lũ hồi tháng 10 năm nay. Ngôi nhà của đôi vợ chồng trẻ nằm bên khe Huồi Giảng.

Hằng ngày anh Thông làm cơ khí còn vợ mở cửa hàng nhỏ bán buôn. Thế rồi chỉ sau vài giờ đồng hồ cơn lũ đến, ngôi nhà đã bị cuốn phăng. Vợ phải bồng bế đứa trẻ vừa lọt lòng về nhà ngoại mãi tận tỉnh Ninh Bình, anh Thông đến tá túc tạm tại nhà bố mẹ đẻ. Vi Văn Thông nói, anh thậm chí có ý định đặt tên con là Vi Văn Lũ để ghi nhớ cơn lũ lịch sử đã cuốn mất ngôi nhà ấm áp của mình, nhưng vợ anh thì muốn quên đi sự ám ảnh của buổi sáng hôm ấy - buổi sáng ngày 2/10/2022.

Sự đổ nát vẫn bủa vây bản Hoà Sơn. Ảnh: Lâm Tùng

Đến bản Hoà Sơn những ngày này, thứ đập vào mắt là những ngôi nhà gỗ, nhà xây toang hoác, đổ nát nằm xiêu vẹo cạnh lòng khe Huồi Giảng.

Ngôi nhà của anh Lâm Văn Hợi là một trong số đó. Anh Hợi cho biết, lúc lũ về cả nhà anh gồm 6 người, trong đó có 1 trẻ nhỏ chỉ kịp chạy thoát thân. Thứ còn lại chỉ là cái khung nhà với đất đá ngập lên tận nóc. “Chưa khi nào ở Tà Cạ có một trận lũ khủng khiếp đến thế” - anh Lâm Văn Hợi chia sẻ.

Những gì còn lại trong ngôi nhà của anh Lâm Văn Hợi ở bản Hòa Sơn. Ảnh: Lâm Tùng

Sau liên tiếp hai trận lũ ống, lũ quét xảy ra sáng ngày 2/10, ở bản Hoà Sơn có 35 ngôi nhà của người dân bị lũ cuốn trôi và làm đổ sập. Sau 45 ngày lũ đi qua, sự ám ánh vẫn ngự trị trong mỗi bữa ăn, giấc ngủ của người dân.

Bà Ngân Thị Tâm cho biết, cơn lũ đã cuốn trôi hoàn toàn 3 ngôi nhà của gia đình bà. Đó là ngôi nhà của bà và hai con trai. Không có chỗ để dựng lán tạm, cả nhà bà Ngân phải đi thuê phòng trọ để ở. Mỗi tháng chi phí thêm 1 triệu đồng/phòng.

Sau 45 ngày lũ đi qua cuộc sống của người dân bản Hoà Sơn vẫn chưa bình thường trở lại. Ảnh: Thành Cường

Bản Hoà Sơn có 244 hộ dân, đồng bào dân tộc Thái chiếm hơn 80%. Sau lũ, bản làng hoàn toàn bị biến dạng, nhiều ngôi nhà rất khó xác định vị trí chính xác vì đã nằm trọn trong dòng khe Huồi Giảng. Đến nay hàng ngàn khối đất đá vẫn chiếm giữ phần lớn diện tích bản làng. Từ trường mầm non đến nhà văn hoá cộng đồng, và rất nhiều công trình hạ tầng khác đều bị bùn đất vây quanh với độ cao chênh lệch từ 0,5m đến 1,5m. Và nói một cách hài hước, cơn lũ khủng khiếp tới mức, đất đá mà nó đưa về giúp cho bản Hoà Sơn nâng cao độ so với trước đây lên từ 0,5-1,5m. Và điều khiến cấp uỷ, ban cán sự bản Hoà Sơn trăn trở nhất là Hoà Sơn dự định trong năm 2022 này sẽ cán đích bản nông thôn mới. Ông Vi Văn Truyền - Trưởng bản Hoà Sơn cho rằng, sẽ không bao giờ bản làng trở lại như xưa được nữa. Vì tới đây, có 138 hộ dân phải tái định cư đến nơi ở mới theo quy hoạch của huyện. Nỗi buồn, niềm trăn trở sẽ còn kéo dài nhiều năm nữa.

Trưởng bản Hoà Sơn Vi Văn Truyền (giữa) trao đổi với phóng viên Báo Nghệ An. Ảnh: Thành Cường

Nồng ấm ngày hội Đại đoàn kết

Mặc dù vậy, hôm nay vẫn có rất nhiều người dân tập trung về khu vực trước nhà văn hoá cộng đồng. Tại đây bà con đã dựng lên một cái rạp rất lớn. Mọi người đã trở nên phấn chấn hơn khi Ủy ban MTTQ tỉnh sẽ tổ chức ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc gắn với tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội. Bà con cũng được tham gia bữa cơm đoàn kết ngay tại bản Hoà Sơn.

Người dân mang trống, cồng chiêng đến tham gia ngày hội Đại đoàn kết diễn ra vào chiều ngày 17//11. Ảnh: Đào Tuấn

Đã rất lâu rồi dân bản Hoà Sơn mới có được một ngày ấm cúng. Hàng trăm người dân bản Hoà Sơn và các làng bản lân cận như: Bình Sơn 1, Bình Sơn 2, Sơn Hà đã đổ về ngôi bản nhỏ bên dòng Huồi Giảng để được theo dõi các tiết mục nghệ thuật do đội văn nghệ xã Tà Cạ biểu diễn.

Tiết mục văn nghệ chào mừng ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc do người dân bản Hoà Sơn thể hiện. Ảnh: Thành Cường

Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc gắn với tiếp xúc cử tri ở Hoà Sơn còn có sự tham gia của các đại biểu Quốc hội đoàn Nghệ An, lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc tỉnh, lãnh đạo cấp uỷ, chính quyền địa phương và một số đơn vị thiện nguyện. Điều này không gì khác nhằm sẻ chia với những khó khăn mà người dân xã Tà Cạ đã trải qua trong cơn lũ dữ vừa qua. Có thể trong tương lai không còn một bản Hoà Sơn đẹp đẽ nhưng trước đây nữa, không còn một ngôi bản yên bình nằm bên dòng suối Huồi Giảng nữa,138 hộ phải di dời đến nơi tái định cư mới, nhưng những câu chuyện về tình người, tinh thần đoàn kết sẽ còn nồng ấm mãi.

Bà Ngân Thị Tâm chia sẻ: "Đúng là bà con gặp nhiều khó khăn thiếu thốn, nhưng chúng tôi rất cảm ơn Đảng, Nhà nước, cảm ơn tấm lòng của các cơ quan, ban ngành. Nếu không có sự giúp đỡ kịp thời thì không biết bà con lấy gì mà sống đến hôm nay. Ngày Đại đoàn kết, Mặt trận Tổ quốc tỉnh lại tổ chức nhiều hoạt động ấm áp, bà con phấn chấn lắm".

Bà Ngân Thị Tâm cho biết: Gia đình bà có 3 ngôi nhà bị lũ cuốn trôi, gồm nhà của bà và nhà của 2 con trai. "Nhờ sự quan tâm kịp thời của các cơ quan ban ngành, chúng tôi mới sống được đến hôm nay. Cảm ơn lắm" - bà Ngân nói. Ảnh: Lâm Tùng

Tại Ngày hội Đại đoàn kết dân tộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã làm lễ khởi công xây dựng 2 cây cầu dân sinh cho bản Hoà Sơn, Na Nhu, mỗi cầu trị giá 65 triệu đồng; tặng 1 nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo trị giá 60 triệu đồng; hỗ trợ bản Hoà Sơn 60 triệu đồng để mua sắm thiết chế văn hóa cho Nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng.

Tại Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh trao số tiền 60 triệu đồng hỗ trợ 1 hộ dân bản Hoà Sơn xây dựng Nhà Đại đoàn kết. Ảnh: Thành Cường

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An trao quà hỗ trợ các hộ dân bản Hoà Sơn. Ảnh: Thành Cường

LĐLĐ tỉnh trao tiền xây dựng 5 ngôi nhà cho người dân mỗi nhà trị giá 40 triệu đồng. Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ tỉnh và huyện Kỳ Sơn cũng trao các suất quà tặng các hộ dân bản Hoà Sơn.

Với sự nỗ lực, đoàn kết của các hộ dân, sự chung tay đồng hành của cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc các cấp hy vọng rằng nơi cơn lũ dữ đi qua bình yên sẽ quay trở lại.

Dẫu còn nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng hy vọng rằng mọi thứ sẽ qua nhanh, niềm vui sớm trở lại bản Hòa Sơn. Ảnh: Đào Tuấn

Mất mát do lũ dữ

Đợt mưa lũ hồi đầu tháng 10 xảy ra trên địa bàn huyện Kỳ Sơn cũng gây thiệt hại tại 3 điểm trường trên địa bàn, trong đó có 2 phòng học tại bản Hòa Sơn, 3 phòng học tại bản Bình Sơn 1 của Trường Mầm non Tà Cạ và nhà bán trú Trường PTDTBDTHCS Nậm Cắn. Nhiều công trình giao thông, quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện và giao thông liên bản, nội bản bị sạt lở nặng. Thiệt hại ước tính 100 tỷ đồng. Bên cạnh đó, lũ cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạ tầng kỹ thuật, công trình kiến trúc, hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, thuỷ sản, đời sống dân sinh… với tổng thiệt hại cả đợt là 215 tỷ đồng.

Người dân ở bản Hoà Sơn, xã Tà Cạ vẫn đang sinh hoạt tạm bợ. Ảnh: Thành Cường

Để giúp người dân vùng lũ khắc phục hậu quả mưa lũ, huyện Kỳ Sơn đã trích từ ngân sách hỗ trợ 163 hộ với 5 triệu đồng/hộ. Bên cạnh đó, sau khi lũ qua đã có hơn 600 tổ chức, cá nhân hỗ trợ huyện Kỳ Sơn 55 tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Ban cứu trợ của địa phương thông qua nguồn xã hội hoá cũng đã hỗ trợ 167 hộ dân với số tiền 5 triệu đồng/hộ. Ngoài ra còn nhiều tấn hàng hoá, nhu yếu phẩm được các nhà hảo tâm, tổ chức, cá nhân hỗ trợ.

Vấn đề cấp bách hiện nay đối với người dân vùng lũ ở Kỳ Sơn là cần di dời đến nơi tái định cư mới. Theo kế hoạch của huyện Kỳ Sơn, quy mô khu tái định cư dành cho các hộ dân phải di dời được quy hoạch với diện tích 12,9ha. Trong đó đất ở dự kiến là 5,7 ha dành cho 225 hộ. Tổng mức đầu tư khoảng 70 tỷ đồng.

Đào Tuấn - Lâm Tùng - Thành Cường