Kiến nghị UBND tỉnh Nghệ An kiểm tra, xử lý việc lắp đặt camera, trạm cân của các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản

Toàn cảnh phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh khóa XVIII. Các đồng chí Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh; Nguyễn Nam Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh; Nguyễn Như Khôi - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh điều hành kỳ họp. Ảnh: Thành Cường

Dự kỳ họp có các đồng chí: Nguyễn Văn Thông - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh uỷ. Cùng tham dự có các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; các Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; lãnh đạo Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; đại diện Ban Tổ chức Trung ương; lãnh đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh và các huyện, thành, thị xã.

Thu gần 5.000 tỷ đồng từ hoạt động khoáng sản

Báo cáo kết quả giám sát về công tác quản lý hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh, đồng chí Cao Tiến Trung - Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh khẳng định, việc triển khai thực hiện chính sách pháp luật về khoáng sản đã được UBND tỉnh kịp thời cụ thể hóa bằng các văn bản quy thuộc thẩm quyền; đồng thời chủ động, tích cực chỉ đạo thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nội dung thuộc trách nhiệm quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, hoạt động khoáng sản được quản lý và thực hiện theo quy hoạch được phê duyệt với tổng 610 điểm mỏ và 273 giấy phép được cấp hiện đang còn hiệu lực.

Phiên khai mạc kỳ họp sáng nay, các đại biểu khách mời và đại biểu HĐND tỉnh đã nghe đồng chí Cao Tiến Trung - Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh về công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Ảnh: Thành Cường

Bên cạnh quy hoạch, cấp phép, UBND tỉnh cũng chỉ đạo các cấp, các ngành tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và từ năm 2016 đến nay đã thu hồi 14 giấy phép khai thác khoáng sản do không chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật về khoáng sản.

UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định phê duyệt khu vực cấm, tạm thời cấm hoạt động khoáng sản và phương án bảo vệ đối với khoáng sản chưa khai thác theo đúng quy định; thực hiện việc rà soát, kiểm tra phương án cải tạo, phục hồi môi trường theo đề án đóng cửa mỏ được duyệt.

Hoạt động khai thác khoáng sản góp phần quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, giải quyết việc làm, tăng nguồn thu ngân sách hàng năm cho địa phương. Trong vòng 5 năm (2016 – 2021), thu từ các loại thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hơn 4.581 tỷ đồng và thuế xuất khẩu khoáng sản hơn 378 tỷ đồng.

Các đại biểu tham gia kỳ họp. Ảnh: Thành Cường

5 hạn chế, tồn tại

Bên cạnh mặt tích cực, báo cáo cũng nêu rõ những tồn tại, hạn chế trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Đáng chú ý là công tác quy hoạch khoáng sản nói chung, quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nói riêng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tình trạng khai thác khoáng sản trái phép vẫn còn diễn ra khá phức tạp tại một số địa phương. Hoạt động khai thác, vận chuyển khoáng sản làm ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt của người dân, gây ô nhiễm môi trường, làm hư hỏng, xuống cấp hạ tầng giao thông, mất an toàn giao thông, an ninh trật tự...

Các đại biểu tham gia kỳ họp. Ảnh: Thành Cường

Vẫn còn tình trạng thất thu thuế trong hoạt động khoáng sản. Một số doanh nghiệp kê khai sai, thiếu sản lượng khai thác thực tế, sai hệ số quy đổi. Một số đơn vị kê khai nộp thuế tài nguyên nhưng không có giấy phép khai thác; việc kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ của khoáng sản chưa được thực hiện chặt chẽ.

Một số doanh nghiệp chưa tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động, chế độ chính sách; chưa đầu tư, cải thiện điều kiện việc làm, người lao động vẫn phải làm việc trong điều kiện có nhiều yếu tố nguy hiểm, độc hại; một số mỏ khai thác sai thiết kế dẫn đến mất an toàn lao động; tình trạng nợ đọng, cố tình trốn đóng, chậm nộp các loại bảo hiểm còn diễn ra ở một số đơn vị.

Đoàn giám sát chuyên đề về quản lý khoáng sản của HĐND tỉnh khảo sát khai thác tại mỏ đá huyện Quỳ Hợp. Ảnh: Mai Hoa

Công tác phối hợp của các sở, ngành, địa phương trong việc theo dõi, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khoáng sản của các doanh nghiệp chưa kịp thời, thiếu đồng bộ, chưa chặt chẽ nên vẫn còn nhiều doanh nghiệp vi phạm, tái phạm các hành vi đã bị xử lý.

8 kiến nghị, đề xuất

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh, đoàn giám sát HĐND tỉnh kiến nghị UBND tỉnh tập trung chỉ đạo thực hiện 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Đáng quan tâm là cần chỉ đạo rà soát, bổ sung và thực hiện có hiệu quả quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên trong hoạt động khoáng sản, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trước mắt cũng như lâu dài, nhất là nhu cầu vật liệu xây dựng thông thường; hạn chế tối đa việc cấp phép thăm dò, khai thác các loại tài nguyên không tái tạo; tăng cường công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác.

UBND tỉnh cần nghiên cứu chính sách ưu tiên, khuyến khích các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại để khai thác có hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường.

Đoàn công tác của HĐND tỉnh giám sát tại một điểm mỏ trên địa bàn huyện Quỳ Hợp. Ảnh: Mai Hoa

Yêu cầu các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong quá trình khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản, nhất là việc lập sổ sách, hóa đơn chứng từ; thực hiện nghiêm túc việc lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác; lắp đặt camera giám sát tại các kho chứa để lưu giữ thông tin, số liệu liên quan theo đúng quy định.

Cần ban hành quy định và giao cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm kiểm tra, xử lý việc thực hiện lắp đặt camera, trạm cân của các doanh nghiệp; quy định việc kết nối dữ liệu camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu của các đơn vị khai thác với cơ quan Thuế, cơ quan quản lý Tài nguyên khoáng sản để giám sát sản lượng khai thác tại mỏ; có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hóa đơn chứng từ, nguồn gốc xuất xứ, ngăn chặn tình trạng hợp thức hóa khoáng sản trái phép, các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản chưa được cấp phép.

Một điểm mỏ đang khai thác tại huyện Quỳ Hợp. Ảnh: Mai Hoa

Tăng cường chỉ đạo thực hiện và nâng cao chất lượng công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khoáng sản; theo dõi, rà soát việc khắc phục và chấp hành quy định pháp luật sau thanh tra, kiểm tra.

Chỉ đạo Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh bố trí sử dụng nguồn phí bảo vệ môi trường thu được cho công tác bảo vệ môi trường tại nơi có hoạt động khai thác khoáng sản theo đúng quy định tại Nghị định số 164/2016/NĐ-CP ngày 24/12/2016 của Chính phủ về phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản.

Mai Hoa