Dự án Thủy lợi Khe Lại - Vực Mấu (Quỳnh Lưu) chậm giải phóng mặt bằng

Một số hạng mục ở hồ Khe Lại được xây dựng dang dở cách đây 12 năm nay đã xuống cấp. Ảnh: Văn Trường

Dự án hệ thống thuỷ lợi Khe Lại - Vực Mấugiai đoạn 1, do Sở Nông nghiệp và PTNT làm chủ đầu tư. Mục đích cấp nước tưới cho 1.524 ha đất canh tác, bao gồm cả lúa và cây công nghiệp, đồng thời, tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho 11.700 người dân quanh vùng.

Ngoài ra, còn bổ sung nguồn nước cho hồ Vực Mấu với trữ lượng 13,4 triệu m³/năm và tham gia cắt giảm lũ trên sông Hoàng Mai. Dự án này được phê duyệt vào tháng 6/2009, khởi công năm 2010, với tổng mức đầu tư hơn 227,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân dự án bị chậm tiến độ và phải tạm dừng thi công vào năm 2017.

Để tiếp tục xây dựng dự án này, ngày 29/10/2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có Quyết định số 4228 về việc phê duyệt điều chỉnh dự án hệ thống thủy lợi Khe Lại - Vực Mấu giai đoạn 1. Tổng mức đầu tư 627 tỷ đồng (trong đó chi phí thực hiện giải phóng mặt bằng hơn 373 tỷ đồng).

Khu vực vùng lòng hồ hệ thống thủy lợi Khe Lại - Vực Mấu. Ảnh: Văn Trường

Nguồn vốn ngân sách Nhà nước do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý. Nội dung thực hiện dự án bao gồm: Xây dựng hệ thống giám sát và thông tin điều hành hồ chứa; Lập phương án phòng, chống lũ, lụt vùng hạ du đập, cắm mốc phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước.

Bộ Nông nghiệp và PTNT giao UBND tỉnh Nghệ An tiếp tục tổ chức thực hiện toàn bộ công tác đền bù giải phóng mặt bằng và các thủ tục về chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, trồng rừng thay thế... Dự án trên được yêu cầu hoàn thành bồi thường GPMB trong năm 2023 và gia hạn thời gian thực hiện thi công dự án đến năm 2024 công trình sẽ đưa vào sử dụng.

UBND huyện Quỳnh Lưu được giao nhiệm vụ chịu trách nhiệm phần bồi thường giải phóng mặt bằng. Ngay từ đầu năm 2022, huyện Quỳnh Lưu đã thành lập Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng “Dự án Hệ thống thủy lợi Khe Lại - Vực Mấu giai đoạn 1”. Tập trung giải phóng mặt bằng trên 200 ha đất vùng lòng hồ Khe Lại, chủ yếu ở xã Tân Thắng, bao gồm đất rừng, đất nông nghiệp, đất thổ cư.

Hạng mục thân đập trước đó đã thi công xong. Ảnh: Văn Trường

Tính từ ngày 15/12/2022 đến thời điểm này, tổng kinh phí thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng cho dự án trên đã chi trả được trên 23 tỷ đồng, đạt tiến độ trên 30% khối lượng. Trong đó, đối với đất sản xuất nông nghiệp, đã kiểm kê được 197/306 thửa của 53 hộ dân với diện tích 55,26 ha. Đã áp giá được 53 thửa đất của 13 hộ dân với diện tích 6,1 ha, các thửa đất còn lại đang hoàn thiện hồ sơ xét nguồn gốc đất.

Đất ở đã kiểm kê được 22/28 thửa, của 21 hộ dân với diện tích 6,4 ha. Đã áp giá tài sản của các hộ, hiện đang chờ giá đất ở của tỉnh để thẩm định phê duyệt phương án. Đất rừng đã kiểm kê được 19/43 thửa, với diện tích 25,27 ha của 8 hộ gia đình cá nhân.

Hiện đã tiến hành khảo sát lựa chọn địa điểm xây dựng khu tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất ở.

Dự án này phải chuyển đổi trên 60 ha đất rừng, UBND tỉnh Nghệ An đã gửi Bộ Nông nghiệp và PTNT, văn bản giải trình. Trong đó, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác (bao gồm rừng sản xuất, rừng tự nhiên, rừng phòng hộ).

Một số diện tích rừng keo chưa đền bù giải phóng mặt bằng. Ảnh: Văn Trường

Ông Nguyễn Xuân Dinh - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu cho biết: Mặc dù huyện Quỳnh Lưu đã tích cực vào cuộc, tuy nhiên, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng Dự án hệ thống thủy lợi Khe Lại - Vực Mấu vẫn đang còn chậm. Hiện nay, nguồn vốn của dự án đã giải ngân trên 100 tỷ đồng cho công tác bồi thường GPMB, tuy nhiên, vẫn chưa chi trả cho các hộ dân đúng tiến độ. Cụ thể, chưa kiểm kê 24/43 thửa đất lâm nghiệp, 267/267 thửa đất khu Tổng đội TNXP, 99/306 thửa đất nông nghiệp, 6/28 thửa đất ở của các hộ dân.

Nguyên nhân là do khó khăn xác định được chủ sở hữu đất, nguồn gốc đất, chủng loại đất và định mức phân bổ cho từng khẩu. Một số thửa đất có sự sai khác về loại đất trên các loại bản đồ, dẫn đến khó khăn cho công tác xác định loại đất để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, chưa kể, trước đây việc mua đi, bán lại đất không thông qua chính quyền. Tuy nhiên, cũng có thể thấy nếu không quyết liệt, trách nhiệm thì dự án có thể bị cắt vốn.

Văn Trường