Tấm Huy chương Vàng Khoa học kỹ thuật quốc tế của thầy và trò trường nội trú tỉnh

Tấm Huy chương Vàng của sự dũng cảm

Sáng 31/5, Trường THPT DTNT tỉnh tổ chức lễ khen thưởng dành cho đoàn giáo viên và học sinh của trường vừa đem về vinh quang cho nhà trường. Đó là các học sinh Vy Lương Mai (lớp 10A7) và Trần Công Triển (lớp 10A1). Giáo viên hướng dẫn là thầy giáo Vật lý Phan Văn Thuận - chủ nhiệm lớp 10A1.

Hiệu trưởng Trường THPT DTNT tỉnh tặng hoa chúc mừng thầy giáo Phan Văn Thuận - giáo viên trực tiếp hướng dẫn đề tài. Ảnh: Mỹ Hà

Tại buổi lễ này, cô giáo Nguyễn Kiều Hoa - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, đây là một kết quả bất ngờ của nhà trường: Trước đây, chất lượng thi đầu vào lớp 10 của Trường THPT DTNT tỉnh rất thấp, nhất là với các môn tự nhiên và môn Tiếng Anh. Trong khi đó, học sinh là người dân tộc thiểu số rất thiếu tự tin khi thể hiện trước đám đông.

Vì lẽ đó, thực hiện Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nhà trường luôn cố gắng tạo những sân chơi cho học sinh, giúp các em tự tin, dũng cảm, thể hiện bản thân mình, không chỉ trong trường mà còn ở các đấu trường trong tỉnh, quốc gia, khu vực, quốc tế và phát huy được năng lực sở trường. Chiến thắng ở cuộc thi Khoa học kỹ thuật phát minh sáng chế quốc tế INTARG với tấm Huy chương Vàng và giải Đặc biệt của cuộc thi đã chứng minh được điều này và là những khởi đầu thuận lợi của nhà trường.

Đây cũng là lần đầu tiên học sinh của trường tham gia một cuộc thi Khoa học kỹ thuật tại nước ngoài, tự thuyết minh hoàn toàn bằng tiếng Anh và tự tin tỏa sáng cùng với các học sinh đến từ các thành phố lớn như Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam và Trường THPT chuyên Hạ Long (Quảng Ninh) - cô giáo Kiều Hoa nói thêm.

Ban Giám hiệu Trường THPT DTNT tỉnh tặng hoa chúc mừng cho giáo viên và học sinh thực hiện dự án và đạt giải tại Cuộc thi Phát minh và Sáng chế INTARG. Ảnh: Mỹ Hà

Cuộc thi Phát minh và Sáng chế INTARG (International Invention and Innovation - INTARG) là cuộc thi quốc tế dành cho các phát minh, sáng chế và các sản phẩm công nghệ mang tính đổi mới, đột phá gắn với thực tiễn. Đây là cơ hội tiếp xúc và gặp gỡ trực tiếp giữa các đại diện của khoa học, doanh nghiệp đổi mới, ngành công nghiệp và doanh nghiệp xung quanh, cũng như các đơn vị hỗ trợ và tài trợ cho nghiên cứu và phát triển khoa học. Tại Việt Nam, cuộc thi này được Bộ Giáo dục và Đào tạo ủy quyền cho Hội Vật lý Việt Nam tổ chức, bồi dưỡng, hướng dẫn các đội tham dự.

Năm 2023, sau quá trình tuyển chọn hồ sơ trên cả nước, có 4 dự án của học sinh phổ thông được lọt vào cuộc thi này. Trong đó có dự án của nhóm giáo viên và học sinh Trường THPT DTNT tỉnh, với đề tài “Xác định hệ số nhớt của chất lỏng bằng phương pháp phân tích chuyển động Brow của các hạt kích thước micromet trong kìm quang học”.

Người hướng dẫn đề tài này là thầy giáo Phan Văn Thuận, là Tiến sĩ Vật lý trẻ của Trường THPT DTNT tỉnh. Từ năm 2017, khi đang là nghiên cứu sinh, thầy đã có cơ hội làm việc với Hội Vật lý Việt Nam và biết đến cuộc thi này. Sau này, về công tác tại trường phổ thông, song song với công tác giảng dạy thầy vẫn đam mê khoa học và truyền thêm niềm say mê nghiên cứu cho học trò.

Vy Lương Mai là học sinh người dân tộc Thái đến từ huyện Con Cuông. Trần Công Triển là học sinh đến từ huyện Tương Dương. Trong quá trình học tại Trường THPT DTNT tỉnh, thầy giáo Phan Văn Thuận đã thấy được niềm đam mê khoa học của các học trò và đồng hành với các em trong quá trình thực hiện dự án. Ảnh: Mỹ Hà

Nói về đề tài “Xác định hệ số nhớt của chất lỏng bằng phương pháp phân tích chuyển động Brown của các hạt kích thước micromet trong kìm quang học”, thầy giáo Phan Văn Thuận cho biết, đã ấp ủ, tìm hiểu, nghiên cứu trong thời gian khá dài. Bởi lẽ, hiện nay, việc sử dụng kìm quang học đã và đang được nghiên cứu để điều khiển, di chuyển các đối tượng vi mô (như vi khuẩn, hồng cầu, ADN, ...) trong lĩnh vực y sinh.

Trên cơ sở đó, đề tài sẽ phát triển thêm tính năng đo lực liên kết trong chuỗi AND, giúp các nhà nghiên cứu y sinh có thể dự đoán các tác nhân gây ra sự đứt gãy chuỗi ADN. Trong quá trình thực hiện dự án, thầy đã động viên các em học sinh cùng tham gia, bởi mới nghe tên đề tài dường như khá phức tạp nhưng nếu học trò nắm vững lý thuyết và biết vận dụng vào thực tế thì có thể sẽ thực hiện thành công.

Để đến với cuộc thi, Vy Lương Mai và Trần Công Triển đã không ngừng tự học tiếng Anh để tăng các kỹ năng thuyết trình và giao tiếp. Ảnh: Mỹ Hà

Trong quá trình triển khai, thầy Thuận cũng nói rằng, có 2 khó khăn khi đồng hành với học trò: thứ nhất, là kiến thức của học sinh và kinh nghiệm báo cáo trước các nhà khoa học còn khá hạn chế. Tuy nhiên, thầy rất bất ngờ trước sự cố gắng của các em, thậm chí, dù Lương Mai và Công Triển mới học lớp 10, nhưng các em rất có ý thức tự học và tự nghiên cứu, ham học hỏi để tiếp cận kiến thức Vật lý của lớp 11 và lớp 12.

Điều lo lắng thứ hai của thầy là ngoại ngữ, bởi khi được tham dự cuộc thi quốc tế, các học sinh phải thuyết trình với ban tổ chức một đề tài khoa học bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, ở nội dung này, Lương Mai và Công Triển đều có lợi thế, vì các em từng là học sinh giỏi những năm THCS. Sau này, Lương Mai học ở lớp 10A7, là một lớp thiên về ngoại ngữ nên các em có thể nghe, nói và trình bày đề tài trước hội đồng khoa học một cách rất thuyết phục.

Vươn ra biển lớn

Do tính chất của kỳ thi, đoàn học sinh của các trường THPT đến từ Việt Nam hầu hết đều không có sự tham gia của giáo viên hướng dẫn đề tài. Người đồng hành với đoàn là các thành viên đến từ Hội Vật lý Việt Nam. Vì lý do về thủ tục xin visa, nên sát ngày thi, học sinh Trần Công Triển bị lỡ hẹn với cuộc thi và "gánh nặng" đè lên vai em Vy Lương Mai. Trong quá trình tham dự, thầy giáo Phan Văn Thuận và người bạn đồng hành sẽ hỗ trợ Mai khi em thi đấu ở nước ngoài bằng hình thức trực tuyến.

Được tham gia cuộc thi là trải nghiệm khó quên của nữ sinh người dân tộc Thái đến từ Nghệ An. Ảnh: NTCC

Kể về hành trình những ngày tham gia thi đấu với các nước khác ở Ba Lan, Vy Lương Mai nói rằng, em thực sự ngỡ ngàng khi lần đầu được đặt chân đến một đất nước khá xa lạ. Bản thân em cũng chưa có nhiều kinh nghiệm khi tiếp xúc với các bạn từ các tỉnh, thành khác nên bước đầu khá nhút nhát và lo lắng.

Mai cũng kể rằng: Các dự án của Việt Nam đều được trưng bày trong cùng một gian hàng. Ban Giám khảo sẽ đến từng nước và yêu cầu nhóm tác giả tự thuyết trình bằng tiếng Anh. Cá nhân em, trước khi đến với cuộc thi này, em đã có quá trình thực hiện đề tài với thầy giáo, đọc kỹ nội dung bằng tiếng Việt và tiếng Anh nên khá tự tin vào kiến thức của mình.

Mặc dù vậy, trước một ban giám khảo đều là những nhà khoa học có uy tín lúc đầu em không tránh khỏi sự bỡ ngỡ. Sau đó, nhận được sự cổ vũ của các bạn và các thầy, cô, em đã mạnh dạn thể hiện và nhận được sự đồng tình của ban giám khảo.

Giây phút nhận Huy chương Vàng của đoàn học sinh Việt Nam. Ảnh: NTCC

Việc đến với cuộc thi thi Phát minh và Sáng chế INTARG tại Ba Lan cũng được Vy Lương Mai, Trần Công Triển ví như một hành trình bước ra biển lớn. Ở đó, ngoài kiến thức, chuyên môn còn đòi hỏi học sinh ở nhiều kỹ năng khác mà nếu không thử thách, không trải nghiệm, các em nghĩ rằng, mình khó có thể hoàn thành.

Vy Lương Mai (thứ 2 từ phải sang) và đoàn học sinh Việt Nam tại gian hàng giới thiệu các dự án. Ảnh: NTCC

Tấm Huy chương Vàng đạt được của thầy và trò Trường THPT DTNT tỉnh cũng mở ra những hy vọng mới cho nhà trường ở những đấu trường quốc tế. Và đó là một sân chơi không giới hạn, không biên giới để các em được thỏa mãn niềm đam mê, được thể hiện bản thân và được phát huy năng lực của mình./.

Mỹ Hà